محدودیت ازدواجهای پیامبر (ص) در آیه‌ی ۵۲ سوراه‌ی احزاب

پرسش:
یک نکته مبهم در ایه ۵۲ سوره‌ی احزاب دارم که متاسفانه با مراجعه به تفسیرهای نمونه، المیزان و نور هم جوابی برایش پیدا نکردم. چون یا به ان نپرداختند یا قانع کننده نبود یکبار دیگر ترجمه ایه را مرور کنید:
«بعد از این دیگر زنی بر تو حلال نیست و نمیتوانی همسرانت را به همسران دیگری تبدیل کنی (بعضی را طلاق دهی و همسر دیگری به جای او برگزینی) هرچند جمال آنها مورد توجه تو واقع شود.»
در برخی تفاسیر اشاره شده که این ایه می خواهد فشار اصرار قبایل بر پیامبر برای گرفتن زنی از انها را کم کند، هر چند که اصرار کنند این زن زیباست.
اما به نظر من اگر مراد این مفهوم بود ،خدا نمی فرمود اگر زیبایی زنها ترا به شگفت اورد بلکه می توانست بفرماید حتی اگر انها زیبا ویا حتی انها مناسب و جامع الشرایط ازدواج با تو باشند.نباید با انها ازدواج کنی. این نحوه بیان می تواند بیان کننده ممنوعیت در برابر فشارهای بیرونی بر پیامبر باشد. اما صورت فعلی ایه که میگوید از این پس ازدواج با زنی برای تو حلال نیست حتی اگر از زیبایی او به شگفت امده باشی، به نظر محدود کننده پیامبر (به هر دلیل یا مصلحتی ) می باشد که البته ایرادی را هم متوجه پیامبر نمی کند. لطفا مرا راهنمایی کنید.
پاسخ:
درباره پرسش قرآنی شما این نکات قابل ذکر است:
یک. آیه‌ی ۵۲ سوره‌ی احزاب درباره‌ی یکی از احکام مختص پیامبر (ص) است. بعد از نزول این آیه ایشان از دو امر منع شدند: یک. ازدواج تازه یا افزودن عدد جدیدی بر ازواج قبلی، دو. تبدیل زوجه از طریق طلاق یکی و ازدواج با زن دیگر. به عبارت دیگر هرگونه تبدیلی با حفظ عدد ازواج نیز مجاز نیست. بنابراین مطلق ازدواج چه با حفظ ازواج قبلی چه با تعویض برخی از آنها اعم از رعایت عدد قبل یا افزودن بر آن ممنوع است.
دو. رسم جاهلی تبدیل ازواج یکدیگر مطلقا خلاف شرع است، توهم ان برای مسلمانان دور از ذهن است، چه برسد برای پیامبر خدا.
سه. ممنوعیت ازدواج یا تبدیل زوج از طریق طلاق شامل کنیز نمی شود و منحصر در زنان آزاد است.
چهار. «ولو اعجبک حسنهن» اشاره به طبع بشری پیامبر(ص) است. در واقع این عبارت شعبه ای از قاعده قرآنی«انا بشر مثلکم یوحی الیّ» است. زیبایی زنان نوع مردان را  به فکر ازدواج با آنان می اندازد. پیامبر(ص) نیز از این قاعده ی بشری مستثنی نیست. خدا به ایشان متذکر می شود از این به بعد شما مجاز به تجدید فراش نیستید حتی  اگر زیبایی زنی هم چشم شما را گرفته باشد. می باید به همین زنانی که دارید اکتفا کنید، که البته اکثر آنها هم بیوه زنان مسن بوده اند
پنج. این آیه حجت دیگری بر این است که قران از درون قلب پیامبر (ص) نجوشیده و قرآن کریم تابع پیامبر (ص) نیست. بلکه بر عکس وحی الهی از خارج از پیامبر (ص) بر قلب او نازل شده، اینگونه برخلاف میل او وی را محدود کرده است
شش. پیامبر در دوران جوانی تنها با یک زن – خدیجه ( بیوه ای ۱۵ سال بزرگتر از خود) – زندگی شیرینی داشت. ایشان بر اساس آیات سوره‌ی احزاب مجاز (آیه‌۵۰) و نیز متمایل (آیه ۵۲) به زندگی با زنان متعدد است تا انجا که این تمایل توسط خداوند در حوزه‌ی زنان آزاد محدود و مختوم می شود.
موفق باشید
محسن کدیور