پرسش:
اگر در جنگ باشیم و برای اینکه اطلاعات به دست دشمن نیفتد و اطلاعات درذهن دوست ما باشد و وی درخواست کند که اورا بکشیم تا اطلاعات به دست دشمن نیفتد چه باید بکنیم؟
پاسخ:
مجاز نیستیم دوستمان را بکشیم، حتی اگر خودش چنین درخواستی بکند و اطلاعاتی هم در ذهن داشته باشد که نباید به دست دشمن بیفتد.
شرعا و اخلاقا موظفیم به او کمک کنیم تا اسیر نشود، و در صورت اسارت او را به استقامت و راز داری و عدم افشای اسرار به دشمن تشویق کنیم.
اگر دوستمان اسیر شد حداقل سه احتمال هست:
احتمال اول. مقاومت کند و اسرار را بروز ندهد و زنده بماند.
احتمال دوم. مقاومت کند و اسرار را بروز ندهد، اما زیر شکنجه برای افشای اسرار شهید شود.
احتمال سوم. نتواند مقاومت کند و اسرار را بروز دهد و در نتیجه‌ی آن ضرری به جبهه خودی برسد.
اگر قبل از اینکه بدست دشمن بیفتد خودش را بکشد (خودکشی) یا از ما بخواهد او را بکشیم (قتل نفس) در مقایسه با احتمال اول قطعا کار نادرستی صورت گرفته است.
در مقایسه با احتمال دوم اگرچه کشته شدن در هر دو صورت حاصل شده اما خودکشی یا قتل نفس مردود و مرجوح قطعی است، چرا که در مقابل ضرر یا کشته شدن «محتمل»، خود یا دیگری را کشتن یقینا نادرست است، خودمان را می کشیم تا کشته نشویم یا دوستمان را می کشیم تا کشته نشود! بطلان این شق نیز واضح است.
در مقایسه با احتمال سوم از آنجا وقوع آن «محتمل» است و قطعی نیست (چرا که دو احتمال دیگر هم مطرح است) شرعا و اخلاقا مجاز نیستیم به دلیل اجتناب از ضرر محتمل جان خودمان یا دیگری ولو به درخواست خودش بگیریم . به عبارت دیگر مطابق آیه ۳۳ سوره‌ی اسراء این کشتن «حق» نیست تا از حرمت قتل نفس خارج شود.
نتیجه: چنین کشتنی قتل نفس و حرام است.
موفق باشید
محسن کدیور
