تقدم فکر بر ذکر

پرسش:
بسیاری از بزرگان همواره برای تکامل بر دوچیز تاکید داشته اند و آن دوچیز مهم عبارتند از: فکر و ذکر. در قرآن کریم هم بارها برتعقل و تفکر تاکید شده است. حتی این حدیث معروف که می گوید ساعتی تفکر برتر ازهفتاد سال عبادت است بارها گفته و شنیده شده است و طبیعتا هرکسی که مقام علمی بالاتری داشته باشد, می تواند متفکر بهتری هم باشد. اما درعوض بسیاری افراد هم بوده اند که بدون داشتن سواد خیلی بالا به مقامات بالایی رسیده اند. مثلا علامه طباطبایی ( البته ظاهرا علم ایشان بالا بوده) و مرحوم اسماعیل دولابی با وجود اینکه مرجع تقلید نبودند وسواد مرجعیت نداشتند, از معنویت بسیاری برخورداربودند حتی بیشتر از بسیاری از مراجع تقلید. یا اینکه پیامبر خود ما انسانی بی سواد بود اما به درجه معنوی بالایی رسید و علم الهی براو الهام شد  یا اینکه در زمان معاصرما هم افرادی دیده شده اند که با وجود اینکه بی سواد بوده اند, یک شب خوابی دیده وصبح که از خواب بلند شده اند, حافظ قرآن شده بودند که این مطلب را بسیاری افراد هم تایید کرده اند.
با این تفاسیر به نظر شما بین فکر و ذکر کدام یک مقدم بر دیگری است و برای کدام یک از این دو باید وقت بیشتری صرف کرد؟

 

پاسخ:
پیامبر امی (ص) را نباید با دیگران مقایسه کرد. مسئله وحی رسالی مسئله ای متفاوت است. رسالت الهی با هر معنویت دیگری تفاوت دارد.
اینکه فرد بیسواد یا کم سوادی به مقاوم معنوی رسیده نه قابل اثبات است نه قابل ابطال است نه قابل تأسی!
راه رشد و کمال مطابق مسلمات دینی و عقلی علم می خواهد و تقوی.
فکر و ذکر هر دو لازم است، با تقدم فکر.
بدون علم و معرفت و تعقل و تفکر ضریب خطا و خرافات و انحراف بسیار بالاست
موفق باشید
محسن کدیور