پرسش:
سوالی که مدتها ذهن مرا مشغول خود ساخته والبته پیش خود جوابی به آن داده ام مساله سیادت است .
در اجتماع شاهدیم که میان به اصلاح سادات و غیر سادات تفاوت گذاشته شده و حتی غیر سادات را عام می نامند !
در فقه نیز شاهدیم که فطریه سادات با عام (!) تفاوت دارد !؟
به سید خمس تعلق میگیرد اما به عام (فقیر ) صدقه !؟
یعنی این احترام هم اعتباریست و هم فقهی (قانون اسلامی )
جنبه اعتباری آن اینست که احترام بیشتری برای آنان قائل میشوند و فی المثل در عید غدیر که عید شیعه است غیر سادات به عیدی سادات می روند ویا …
اما از نظر بنده این اختلاف نوعی تبعیض نژادی است و نادرست.
چون در قرآن تکریم نتیجه تقواست نه فرزند رسول یا امام بودن .
فرزند نوح چون بد بود عمل ناصالح معرفی می گردد اما همسر فرعون از چهار زن برتر بهشت است !
حتی کار به جایی رسیده است که سادات خود را مبرا از جهنم می دانند ومعتقدند جزای اعمال گناهشان را با زمهریر (!) می یبینند !؟
تازه این به شرطی است که سید واقعا از اولاد پیامبر باشد چون در این گذر قرنها با عدم وجود شناسنامه خیلی ها میتوانسته خود را سید جا بزنند یا برای تقیه عکس ان نیز میتواند صادق باشد .
در حوزه نیز شاهد این تبعیض هستیم.
لذا خواهشمندم اگر این تبعیض را خلاف میدانید با اظهار نظر خویش موضوع را تبیین نمایید؟
پاسخ:
ضمن تشکر از پرسش نیکویی که مطرح کرده اید
نظر مشهور در شیعه این است که سادات از زکات محروم هستند و در عوض نیمی از خمس به سادات نیازمند تعلق می گیرد.
نظر دیگر این است که لزوما خمس تنصیف نمی شود، احتیاجات سادات نیازمند می باید تامین شود چه کمتر از نصف خمس چه بیش از آن از دیگر وجوهاتی که در اختیار حاکم شرع است.
در غیر امور مالی مثلا در امامت جمعه و جماعت و ولایت سیادت عملا باعث مقبولیت بیشتر است، هرچند در این زمینه شرط الزامی در کار نیست.
مورد اخیر را بیشتر بر محبت مردم به بازماندگان پیامبر می توان حمل کرد.
اما دلیل تفاوت سادات با غیرسادات در خمس وزکات عمدتا روایات است.
تفاوتی که بین صدقات و غنیمت گذاشته می شود، بیشک بین خمس ارباح مکاسب و زکات نیست، تا یکی بر دیگری شرفی داشته باشد.
اصولا کلیه مومنان نیازمند بدون توجه به نسب و حسب می باید حوائجشان با انفاق رفع شود و مطابق مسلمات تعالیم اسلامی تفاوتی بین ذریه پیامبر و دیگر مومنین نیست.
لازمه این سخن تجدید نظر در برخی احکام مشهور خمس و زکات است که در فرصت مقتضی نتیجه تحقیق خود را در این زمینه منتشر خواهم کرد.
در حقوق مالی نسب و حسب امتیاز محسوب نمی شود، تقدم نیز به علم و تقوی و جهاد است که هیچکدام منجر به امتیاز مالی نمی گردد و مقام اخروی دارد نه دنیوی. سیادت جزء ملاکهای تقدم در اسلام نیست.
موفق باشید
محسن کدیور
