پرسش
میخواستم نظرتان رو در مورد کتاب مفاتیح الجنان بدون تعصب بدانم؟ چون خیلی از زیارات و دعاهای آن بدون سند و اگر سند هم داشته باشه ضعیف و منتسب به اهل بیت هست و خیلی چیزهایش هم مخالف ایات قران است.
پاسخ:
کتاب مفاتیح الجنان نوشته مرحوم شیخ عباس قمی حاوی ادعیه و زیاراتی است که به نظر نویسنده آن مشکلی نداشته است. کتاب از یک متن و دو ملحقات تشکیل می شود. مطالب ملحقات غالبا فاقد اعتبار است. ادعیه و زیارات متن مفاتیح از دو گونه خارج نیست. برخی در کتب دعا و زیارات قدیمی از قبیل مصباح المتجهد شخ طوسی، مصباح کفعمی، کامل الزیارات ابن قولویه و اقبال سید بن طاووس یافت می شود و برخی نیز از کتب متاخر از قبیل زادالمعاد مجلسی یا بحار مجلسی و غیر آن است.
ادعیه ای که در منابع اولیه یافت نمی شود دشوار بتوان اعتبار آنها را پذیرفت. اما ادعیه و زیارات گروه اول یعنی آنها که در منابع قبل از قرن ششم یافت می شوند نیازمند تحقیق سندی هستند.
در میان فقها قاعده ای است بنام تسامح در ادله سنن به این معنی که در ادله مستحبات سختگیری لازم نیست. بر این اساس چون ادعیه و زیارات از امور مستحب محسوب می شوند اسناد آن مورد بحث چندانی واقع نشده است.
غیر از لزوم تحقیق اسناد این ادعیه و زیارات اگر دعا یا زیارتی مخالفت قطعی با نصوص قرآنی داشته باشد یقینا قابل استناد به پیامبر یا ائمه نیست.
امیدوارم امکان تدوین مجموعه منقحی از ادعیه و اذکار معتبر پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) فراهم شود.
موفق باشید
محسن کدیور
