حقوق تکثیر (کپی رایت)

پرسش:
می خواستم درباره ی کپی رایت سوال کنم. راستش این سوال خیلی ذهن من را مشغول کرده مدت هاست و من نمی تونم به یه نتیجه ی قاطع درباره ش برسم. رشته ی من کامپیوتر هست و من الان دنبال کار کردن هستم. نرم افزاری که من بلدم خیلی گران است و به ایران هم نمی فروشند. برای من به عنوان یک برنامه نویس خیلی دست و پاگیر است که با نرم افزارهای دارای کپی رایت کار نمی کنم و بسیاری از فرصت های شغلی را از دست می دهم. مطالعه و فکر زیاد کرده م ،‌ اما به نتیجه ی نهایی نرسیدم. یا جایی خواندم که یکی از مراجع گفته فقط می شود نرم افزارهای آمریکا و اسراییل رو دزدید چون با ما در جنگ هستند. به نظر شما استفاده از این نرم افزارها مخصوصا برای کار گناه است؟

 

 

پاسخ:
یک. کپی رایت شاخه ای از حقوق مالکیت ادبی و هنری از زیرمجموعه مالکیت فکری است که شامل حقوق مادی و حقوق معنوی/ اخلاقی است.
دو. آثار رایانه ای نیز از مصادیق حقوق یادشده هستند.
سه. در اسلام مالکیت محترم است و سلب آن دلیل می خواهد.
چهار. این حقوق تنها به مومنان/ مسلمانان یا اهل کتاب تعلق ندارد و مطلق انسان از آن حیث که انسان است را شامل می شود.
پنج. از آنجا که این آثار توسط اشخاص یا شرکتها تولید شده اند (و نه دولتها)، ملیت تولیدکننده دخالتی در حکم اخلاقی و دینی ندارد.
شش. خلأ قانونی در این زمینه در برخی کشورها از جمله ایران تنها باعث می شود استفاده از تولیدات دیگران بدون اجازه و بدون رعایت شرائط مولدان آنها «اشکال قانونی» نداشته باشد، اما باعث رفع «قبح اخلاقی» و «منع شرعی» نمی شود.

نتیجه: «استفاده مشروع و اخلاقی» از نرم افزارها متوقف بر «رعایت شرائط تولیدکنندگان» آنهاست.

تبصره: حکم فوق حکم اولی و در شرائط عادی است. در صورت اضطرار و حرج و مانند آن – که تشخیص آن به عهده خود فرد است – استفاده از نرم افزارهای یادشده (همانند برخی دیگر از قبائح اخلاقی و محرمات شرعی) موقتا از باب حکم ثانوی مجاز است.

موفق باشید
محسن کدیور