پرسش:
از جمله ادله ای که شیعه در باب ولایت ائمه اثناعشر اقامه میکنه آیه: یا ایهاالذین آمنوا اطیعوالله واطیعوا الرسول و اولی الامر منکم میباشد حال سوال اینکه که اگر مراد از اولی الامر ائمه باشد در زمان نزول آیه قسمت “واولوا الامر منکم”جریانی ندارد چون هنوز نبوت پیامبر کماکان باقیست وطبق تفسیر شیعه پس از رسول نوبت به امام میرسد….
در زمان نزول آیه مراد از اولواالامر برای من خوطب به که بوده است؟
پاسخ:
آیه‌ی ۵۹ سوره‌ی نساء یکی از مستندات شیعیان در اثبات امامت است نه تنها مستند ایشان. ضمنا این آیه مستند اهل سنت برای اثبات وجوب اطاعت از هر زمامداری هم هست. در کتاب حکومت ولایی در فصل ادله قرآنی برداشت اجماعی علمای شیعه را در دلالت اطاعت مطلقه از اولی الامر (همانند اطاعت مطلقه ار رسول خدا) بر ائمه‌ی هدی را گزارش کرده ام.
در زمان پیامبر رسول و اولوالامر یکی بوده و «واو» بین این دو عطف تفسیری است یعنی از پیامبری که اولوالامر هم هست اطاعت کنید، یا از پیامبر و والیان وی (امیران محلی منصوب ایشان) در سرزمینهای مختلف اطاعت نمایید.
در دیگر اولی الامر قرآنی (آیه‌ی ۸۳ سوره‌ی نساء ) یقینا رسول و اولی الامر یکی نیستند به دلیل تکرار «الی» بر سر هر یک. در این آیه احتمال امرای محلی نزدیک به واقع می نماید.
به هر حال چه در زمان پیامبر چه بعد از ایشان اولی الامری که اطاعتش واجب است «اولی الامر مشروع» است نه هر صاحب قدرتی و شوکتی ولو با زور به قدرت رسیده باشد و بر ظلم حکومت کند.
قرآن کتاب سیاست نیست، کتاب هدایت است، اینکه اولی الامر کیست، قرآن از این حیث مجمل است، و در دیگر آیات برخی خصلتهای منفی از قبیل روش تفرعن و ظلم و برخی روشهای نیکو از قبیل قسط و عدالت و رحمت و مشورت را اشاره کرده است
موفق باشید
محسن کدیور
