قصاص حقّی در کنار خون بها و بخشش

پرسش: در خصوص قصاص، آنچه که در این مورد در قرآن آمده صرفا یادآوری حکمی در تورات است. چه دلیلی برای اجرای آن در میان مسلمانان داریم؟ آیا باید به آن معتقد باشیم؟ نظر شما در این باره چیست؟

پاسخ: اینکه آنچه در قران درباره‌ی قصاص آمده است، صرفا یادآوری حکمی در تورات است، صحیح نیست. در آیه ی ۴۵ سوره‌ی مائده گفته شده که در تورات درباره قصاص نفس و قصاص اعضا چنین احکامی داشته ایم. اما در آیات ۱۷۸، ۱۷۹ و ۱۹۴ سوره ی بقره حکم قصاص مستقل از تورات و مشخصا در آیه ی ۱۷۸ بقره خطاب به مومنان صادر شده است: یا ایها الذین آمنوا. بنابراین قصاص حکمی قرآنی است و حکم موجود در تورات توسط قرآن امضا شده است.

حکم روزه نیز امضای حکم روزه در ادیان پیشین است (بقره ۱۸۳)، این باعث نمی شود که روزه را حکمی اسلامی و قرآنی ندانیم!
علاوه بر آیات چهارگانه‌ی قصاص روایات فراوانی از طرق شیعه و سنی روایت شده است که در میان آنها روایات معتبر هم یافت می شود.

قصاص یک باب گسترده‌ی فقهی است با دهها مسئله. حکمی کلی در مورد کلیه‌ی این مسائل در یک جمله نمی توان گفت. به اختصار می توانم بگویم اصل قصاص به عنوان یک حق برای مَجنیُّ علیه یا اولیاء دم او در کنار دو گزینه‌ی دیگر خون بها و عفو مسلّم است، هر چند عفو بهترین گزینه است. در مورد قصاص اعضا تأملاتی است که در صورت پرسش تفصیلی عرض خواهد شد.

موفق باشید.

محسن کدیور