تشبیهات آیه‌ی نور

پرسش: با اشاره به مبتدای ایه ۳۵ از سوره مبارکه نور  که می فرماید خداوند نور اسمانها و زمین است و بطور وضوح و اشکار این تمثیل و  تشبیه در دل و ضمیر انسان قابل مفهوم و پذیرش است -چگونه است که در بخش خبر ایه و تمثیل نور خدا به چراع و چراغدان و چراغدان به درخت زیتون و درختی که نه شرقی و نه غربی و روغنش شفاف و بدون اتش می افروزد موضوع مرحله به مرحله بسیار پیچیده و مشکل و غیر قابل تصور گردیده هرچند که به پذیریم این تشبهات به لحاظ زیبائی کلام است در صورتی که تمثیل و تشبیه برای آسان نمودن موضوع و بالا بردن کیفیت محتوائی و مفهومی است. بنا براین بنظر نمی رسد که انتساب این بخش از ایه به ساحت مقدس منبع وحی خداوند  علیم و حکیم سخن در زبان افرین مورد تردید باشد؟
پاسخ:
آیه‌ی نور (نور ۳۵) یک از زیباترین و ژرف ترین آیات قرآن کریم است. در آیه مبتدا و خبر نیست، جمله‌ی نخست (الله نور السماوات و الرض) مشبّه است، جملات میانی (از مثل نوره تا ولو لم تمسسه نار) مشبّه به است، و چهار جمله‌ی آخر (از نور علی نور تا آخر) نتیجه‌ی این تشبیه فاخر است.
قرآن ذو بطون و دارای لایه های مختلف معنایی است. تشبیه بسیار ساده و قابل فهم همگانی آیه تشبیه وجود منور خداوند با نور محسوس است. جزئیات این تشبیه در پاسخ قبلی تشریح شد.
من در انتساب این بخش از آیه همانند دیگر آیات قران کریم به خداوند کمترین تردیدی ندارم. برای آشنایی بیشتر با رموز آیه لطفا به کتبی که معرفی کردم مراجعه فرمایید (مشکوة الانوار غزالی، حکمت الاشراق سهروردی و تفسیر ملاصدرا).
موفق باشید.
محسن کدیور