[podcast]https://kadivar.com/wp-content/uploads/2013/08/Ramadan-Shabe-5-Dr.-Kadivar-July-26-Ghoran.mp3[/podcast]
زیبائی‌های قرآن سومین بحث از مجموعه‌ی زیبائی های اسلام پس از زیبائی‌های خدا و آخرت است. این بحث شامل دو قسمت است: در بخش نخست شش بحث مقدماتی در مورد قرآن مطرح می شود و در قسمت دوم دوازده نمونه از زیبائی‌های قرآن به عنوان نمونه معرفی می شود. نتیجه گیری پایان بخش بحث زیبائی‌های قرآن است.
۱. قرآن، اسلام و محمد (ص)
قرآن کریم سند اول و محور اسلام است. قرآن کریم وحی خدا نازل شده بر قلب پیامبر اوست. قرآن تفسیر محمد (ص) از تجربه‌ی قدسی یا تعبیر او از رؤیاهای رسولانه یا برداشت او از جهان نیست.
محمد (ص) رسول خدا و حامل و تابع وحی الهی است نه اینکه قرآن و وحی تابع شخصیت بشری محمد باشد. قرآن در اسلام معادل عیسی مسیح (ع) در مسیحیت است. عیسی(ع) محور مسیحیت است، اما محمد (ص) محور اسلام نیست. محور اسلام کتابی است که محمد (ص) از جانب خدا آورده است.
۲. نزول و تدوین قرآن
قرآن کریم در شب مبارک قدر در ماه رمضان یک باره نازل شده است، این ام الکتاب و در لوح محفوظ است. آیات قرآن به تدریج طی ۲۳ سال بر قلب پیامبر نازل شده است. پیامبر (ص) آنچه را از خداوند یا جبرئیل شنیده است بی کم و کاست عینا بر زبانش جاری کرده، صحابه آنها را به سینه سپرده اند و کاتبان وحی آنها را نوشته اند. پیامبر (ص) شخصا در زمان حیات خود جای هر دسته از آیات را در سوره ها و جای هر سوره را در قرآن تعیین کرده است.
مصحف (قرآن به عنوان کتاب نوشته شده بین دو جلد) پس از پیامبر تدوین شده است.
مصحف عثمانی حاوی تمام آیات قرآن کریم جاری شده بر لبان پیامبر (ص) بی یک آیه کم و بی یک آیه زیاد است.
۳. ترتیب، کتابت و قرائات قرآن
این مصحف مورد تأیید کامل اهل بیت (ع) است چه در مفاد چه در ترتیب. امام علی (ع) در زمان خلافت خود که بسط ید داشت کلمه‌ای بر خلاف نظم یا محتوای آن بر زبان نرانده است.
به دلیل نبود اعراب در خط کوفی (خط اولیه‌ی قرآن) و تفاوت لهجه مناطق مختلف در قرائت آیات و کتابت برخی حروف همانند بدون نقطه قرائات مختلف قرآن پدید آمده است که مشهورترین آنها قرائتهای هفت گانه است.
قرائت حفص از عاصم از معتبرترین این قرائات و رایج ترین آنهاست. روایت ورش از نافع قرائت مشهور دیگری است. اختلاف این قرائات بسیار اندک و علی الاغلب به تغییر معنی منجر نمی شود.
۴. عدم تحریف قرآن
مصحفی که ما در دست داریم در سراسر دنیا بین همه مسلمانان در سور و آیات و کلمات عینا یکی است. این همان قرآن نازل شده بر قلب پیامبر (ص) است. نه آیه ای از قرآن کم شده (تحریف به نقصان)، نه آیه ای به قرآن اضافه شده است (تحریف به زیادت). قول به عدم تحریف قرآن قول غالب مسلمانان است. اقلیت حشویه از اهل سنت و اقلیت اخباری از شیعه معتقدند آیاتی از قرآن حذف شده است.
۵. قرآن، میزان و تدبر
اگر چیزی برخلاف قطعی کتاب خدا باشد یقینا اسلامی نیست و فاقد هرگونه اعتبار دینی است. اگر چیزی در کتاب خدا و سنت معتبر رسول او (ص) مستندی ندارد قابل انتساب به اسلام نیست. قرآن سند اصلی هویت اسلامی است. برای شناخت مخالفت قطعی یا انتساب امور به کتاب و سنت علم دقیق (تفقه و تدبر) به آنها لازم است.
تفقه و تدبر در قرآن آدابی دارد. انتزاع آیات از زمینه‌ی خود و عدم توجه به قرائن متن باعث برخی تعمیمهای بی وجه و سوء برداشت شده است. عدم ارجاع آیات متشابه به آیات محکم و غفلت از قواعد قرآنی از دیگر اسباب سوء برداشت است.
۶. شرط درک زیبائی‌های قرآن
قرآن زیباست به شرطی که درست فهمیده شود.
آیات قرآن دو گونه است: برخی ناظر به حل مسائل عصر نزول و مخاطبان اولیه قرآن است. این دسته از آیات در دیگر زمانها غیر مستقیم روش مواجهه با مسئله را می آموزد.
دسته دوم آیاتی است که به طور مستقیم برای همه زمانها و مکانها پیام دارد.این دسته غرر آیات الهی است.
زیبائی های قرآن برای انسان معاصر را در این دسته باید جست.
آنها که قرآن و اسلام را زشت نشان می دهند آیات دسته نخست را تعمیم داده به عنوان حکم فعلی اسلام معرفی می کنند.
۷. دوازده نمونه از زیبائی‌های قرآن
– زندگی حقیقی
– رنگ خدایی: معنی بخشی به زندگی
– این خدای ماست
– خدای کاملا نزدیک
– از من بخواهید، اجابت می کنم
– امیدبخش ترین آیه‌ی قرآن
– نگانی تازه به دنیا
– زندگی و مرگ: آزمایش
– حقیقت دنیا و انتظار خدا
– راز عزت: ایمان و عمل صالح
– دین رهایی
– عناوین به کار نمی آیند، ایمان و عمل صالح بیاور
نتیجه:
یک. قرآن کتاب هدایت است، کتاب شریعت و سیاست و اقتصاد و … نیست.
دو. کارکردهای زیبای قرآن:
الف. سمت و سوی الهی پیدا کردن
ب. معنی بخشی به زندگی
ج. ضمانت اخلاق
د. ارائه‌ی جهانهایی که از دسترس عقل و علم بیرون است: ملکوت، جبروت، آخرت، غیب.
