دفاع طاهری خرم آبادی از حقوق منتقدان

روز گذشته آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی (۹۲-۱۳۱۷) در سن ۷۵ سالگی در بستر بیماری در قم دار فانی را وداع گفت. خدایش رحمت کند و در جوار رضوان و مغفرت خود سکنی دهد. به عنوان ذکر خیر این فقیه معتدل و منصف به برخی خاطرات خود از وی و نیز سرفصلهای مهم زندگی او فهرست وار اشاره می کنم.

یک. ایشان بر گردن صاحب این قلم حق استادی دارد. اوایل سطح بیع مکاسب را حدود دو سه ماه در سال ۱۳۶۴ نزد ایشان خواندم.

دو. در سال ۱۳۷۱ در نخستین ماه تدریس در دوره کارشناسی ارشد علوم سیاسی  دانشگاه امام صادق (ع) نام مرحوم آیت الله طاهری خرم آبادی را در شرح درس «سیاست و حکومت در اسلام» دیدم. متن درس مصوب دانشکده‌ی علوم سیاسی جزوه تلخیصی ایشان از دروس ولایت فقیه آیت الله العظمی منتظری بود که علیرغم فراز و فرود سیاسی عنوانش جذف نشده بود. من البته درس نامه‌ی خاص خود را تنظیم کردم که بعدها با عنوان «نظریه های دولت در فقه شیعه» (۱۳۷۶) منتشر شد.

سه. در سال ۱۳۷۳ مقاله‌ی بلند «مبانی تصوری نظریه‌ی ولایت انتصابی مطلقه‌ی فقیه» را –  که به بیش از ۹۰ صفحه بالغ می شد – برای نقد و بررسی خدمت ده نفر از فقها و مراجع قم بردم. حواشی انتقادی سه نفر از فقها مشروح تر و مسندل تر از بقیه بود. مرحوم آیت الله طاهری خرم آبادی یکی از آن سه بود. دو نفر دیگر آیت الله محمد مؤمن قمی و آیت الله ابراهیم امینی بودند. نیک به یاد دارم، وقتی برای دریافت حواشی آن مرحوم ایشان را ملاقات کردم، با خوش رویی به من گفت راستش مقاله شما را وقتی که دراز کشیده بودم به دست گرفتم تا تورق کنم، صفحات نخست آن را که خواندم نیم خیز شدم و بعد دیدم نشسته ام و مقاله را یکسره با دقت خوانده‌ام. مرا تشویق کرد. خودش چندین رساله در زمینه‌ی ولایت فقیه تالیف کرده بود. در این زمینه یکی از  فقهای صاحب نظر قم بود. با حوصله‌ی تمام حواشی انتقادی جدی بر مقاله‌ی من نوشته بود. نقدهای کارشناسانه‌ی آن مرحوم و دیگر فقیهان قم در ویرایش دوم مقاله مورد توجه قرار دادم. مبادی تصدیقی نظریه‌ی ولایت انتصابی مطلقه‌ی فقیه داستان دیگری دارد. کتاب «حکومت ولایی» برآمده از این دو بخش تصوری و تصدیقی است که در سال ۱۳۷۶ به تدریج در هفته نامه‌ی راه نو و سپس در سال ۱۳۷۷ به صورت کتاب منتشر شد.

چهار. آیت الله طاهری خرم آبادی از اعضای جامعه مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ قم و عضو هیات رئیسه‌ی مجلس خبرگان رهبری بود. یکی از فصلهای زرین زندگی آن مرحوم روابط حسنه‌ی وی با آیت الله العظمی منتظری تا پایان حیات آن فقیه عالیقدر بود. ایشان و آیت الله مومن قمی مکررا پیامهای نصیحت یا شکایت استاد را  نزد جناب آقای خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی می بردند و برای اصلاح ذات البین مرجعیت و رهبری کوشش می کردند.

پنج. در جریان اعلام نام حجت الاسلام و المسلمین سید علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی در عداد مراجع جایزالتقلید توسط جامعه‌ی مدرسین حوزه ی علمیه ی قم در آذر ۱۳۷۳ مرحوم آیت الله طاهری خرم آبادی و آیت الله مومن قمی به اعتراض جلسه‌ی جامعه را ترک کردند. وی یکی از چهار عضو جامعه مدرسین مخالف مرجعیت آقای خامنه ای بود. علیرغم فشار فراوان معاونت مرجعیت و روحانیت وزارت اطلاعات مرحوم آیت الله طاهری خرم آبادی هرگز گواهی کتبی برای مرجعیت بلکه اجتهاد آقای خامنه ای را امضا نکرد.

شش. زمانی که مرحوم آیت الله آذری قمی در سال ۱۳۷۶ مرجعیت آقای خامنه ای را علنا مورد انتقاد قرار داد، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ناجوانمردانه تعزیه گردان برخورد حذفی با عضو موسس و دبیر سابق خود شد. مرحوم آیت الله طاهری خرم آبادی و یار همیشگیش آیت الله مومن قمی صف خود را از دیگر اعضای جامعه جدا کردند و حاضر به همراهی با دیگر اعضای جامعه در سرکوب و تخریب شخصیت مرحوم آذری قمی نشدند. مرحوم آذری در بیانیه های متعدد خود در نقد جامعه مدرسین حساب طاهری خرم آبادی و مومن قمی را از بقیه اعضای جامعه جدا کرده است.

هفت. در جریان حصر غیر قانونی فقیه آزاده مرحوم استاد آیت الله العظمی منتظری مرحوم آیت الله طاهری خرم آبادی همراه با آیت الله مومن قمی نهایت سعی خود را در راضی کردن مقام رهبری برای رفع حصر غیرقانونی فقیه عالیقدر به کار برد. همچنانکه برخی مراجع از قبیل آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی و آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی در رفع حصر به شکل غیرعلنی کوشیدند. نامه‌ی تاریخی سرگشاده‌ی مرحوم آیت الله سید جلال الدین طاهری اصفهانی در این زمینه بسیار موثر بود.

هشت. در جریان اعتراض ملی به تقلب حکومتی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ یعنی جنبش سبز ملت ایران مرحوم آیت الله طاهری خرم آبادی با کارناوال رسمی و رسوای محکومیت فتنه همراهی نکرد.

نتیجه: مرحوم آیت اله سید حسن طاهری خرم آبادی با اینکه هرگز در رهبری جناب آقای خامنه ای تردید نکرد، اما اولا تا به آخر مرجعیت ایشان را به رسمیت نشناخت. ثانیا از حقوق مشروع و قانونی منتقدین رهبری همانند مرحوم آیت الله العظمی منتظری و نیز مرحوم آیت الله آذری قمی دفاع کرد.
طاهری خرم آبادی برای رفع مضایق و کاهش فشار بر منتقدان ولایت جائر کوشید. بر این حسنه خدایش پاداش نیکو عنایت کند.

۱۷ شهریور ۱۳۹۲