پرسش: مطلبی را شنیدم با این مضمون که پیامبر اکرم (ص) مشغول خرید در بازار بودند، وجه کالا را پرداخت کردند و فروشنده از تحویل کالا خودداری نمود و پاسخ داد که آیا شاهدی داری که به من پول دادی؟ پیامبر از دو رهگذر تقاضای کمک کرد، اما نتیجه ای نگرفت و بعد امام علی (ع) رسیدند و بعد با شمشیر سر از بدن فروشنده جدا کردند، وقتی پیامبر اکرم (ص) از علی (ع) سئوال نمودند، ایشان پاسخ دادند که فروشنده ولی خدا را دروغگو خطاب کرده و جزای چنین فردی کشتن اوست.
از فردی راجع به صحت این داستان سئوال نمودم گفت بلی در کتاب شیخ صدوق این داستان نقل شده و بابی بواسطه این داستان در کتاب ایشان آمده است، اما خود داستان سند معتبری ندارد، لیکن بواسطه اینکه در کتاب شیخ صدوق هست، قابل تامل است و جای بحث دارد. می خواستم نظر جنابعالی را در این خصوص بدانم. ضمنا آیا نمی شود مرجعی تهیه کرد و تمام احادیث و روایات معتبر را در آنجا قرار داد تا بحث روایت ضعیف و قوی و … جمع شود؟
پاسخ:
الف. روایاتی که سند معتبر ندارد ولو در کتب اربعه ارزش بحث ندارند. مهمتر از سند مفاد روایات است که اگر با موازین مسلم قرآنی و عقلی در تعارض باشد بی اعتبار است.
ب. روایت مورد بحث علاوه بر ضعف سند مفادش با اولیات تفکر اسلامی در تعارض است.فروشنده نهایتا فردی فراموشکار یا کلاه بردار بوده، در هر دو صورت مجازاتش یقینا مرگ نبوده است. به علاوه مجازات توسط قاضی در محضر دادگاه صورت می گیرد نه در بازار بدون حق دفاع متهم. چه بسا متهم از خود رفع اتهام یا توبه کند. ساحت امام علی (ع) از چنین اعمال به دور از موازین اخلاق و شرعی به دور است.
ج. معیارهای اعتبار اسناد احادیث خود محل بحث و اختلاف است. لذا تالیف چنین کتابهایی پایان بحث نیست. مهم ارتقاء دانش عمومی دینداران است که هر روایتی را شنیدند ولو در کتب مشهور تلقی به قبول نکنند.
۱۴ مهر ۱۳۹۲
