پرسش اول – لطفا در مورد موضوع نذر نظر خود را بیان فرمایید. اینکه ما نذری را در ازای برای برآورده شدن آرزو و یا خواسته ایی از درگاه حضرت حق مطرح کنیم و ان را مشروط به برآورده شدن حاجاتمان بنماییم کار منطقی و معقولی است؟ آیا نعوذ بالله داریم با خدا معامله میکنیم و پیشنهاد رشوه می دهیم که اگر فلان کارم را برایم جفت وجور کردی منهم در قبال ان فلان کار خیر راانجام می دهم!! واقعا بی معنی و سخیف و …. نیست؟ خواهشمندم فلسفه این کار را بفرمائید.
پاسخ:
الف. نذر بر سه قسم است: ۱. نذر برّ در مقام شکر از نعمت خداوند (مثلا اگر فرزند به من داده شود) یا در مقام دفع بلا (مثلا اگر بیماریم بهبود یابد)، ۲. نذر زجر (مثلا اگر حرامی مرتکب شدم یا طاعتی ترک کردم)، ۳. نذر تبرع (برای خدا بر ذمه من است که چنین کنم).
ب. مقوّم نذر انجام طاعتی برای خداوند است یعنی لله. لله یعنی نیت انجام طاعت تقرب به خداوند باشد نه غیر او. انجام این امور هیچ نفعی برای خداوند ندارد و مطلقا چیزی به وی نمی رسد.
ج. انجام نذر دو فایده دارد: فایده اول به نذر کننده می رسد و تقرب بیشتری به خدایش پیدا می کند. فایده دوم به فقرا و مساکین می رسد در مواقعی که نذر شده چیزی به ایشان پرداخت شود.
د. معقول بودن فعل به این است که فایده عقلایی بر آن مترتب شود. هر دو فایده یعنی فایده‌ی معنوی برای نذرکننده و فایده مادی برای فقرا و مساکین اموری عقلایی و منطقی هستند.
ه. معامله با خداوند به این معنی که برای بندگانش کار خیری انجام دهیم کار بسیار پسندیده ای است. خداوند در سوره توبه آیه‌ی ۱۱۱ به جهاد به عنوان معامله سودآور خدا با بندگانش اشاره کرده است.
و. رشوه پرداخت به غیر برای انجام کاری خلاف قانون یا خلاف شرع توسط رشوه گیرنده است. نذر پرداخت به فقیر برای انجام درخواستی از سوی خداوند است. مقایسه‌ی رشوه و نذر قیاس مع الفارق است. نذر مطلقا بی معنی و سخیف نیست.
پرسش دوم – در مورد صدقه نیز لطفا بفرمائید : باتوجه به اینکه در این کارهم به مانند مورد بالا یک ما به ازایی در قبال پرداخت آن و تضمین رفع بلا و حادثه مد نظر می باشد آیا مساله در حد یک بده بستان معنی می گردد یا خیر ؟
پاسخ:
الف. صدقه بخشش به فقیر برای رفع حوائج وی است. علاوه بر آن صدقه می تواند برای دستیابی به پاداش اخروی یا کاهش عذاب اخروی یا برای این باشد که خداوند رفع حوائج بندگانش را دوست دارد و ما نه برای کسب پاداش نه برای کاهش مجازات بلکه تنها برای رضایت و عشق خداوند صدقه می دهیم.
ب. بیشک بالاترین نیت صدقه دادن شکل اخیر است (برای رضایت و عشق خداوند). اما اگر کسی به شیوه‌ی اول (کسب پاداش اخروی) و دوم (کاهش مجازات اخروی) هم صدقه داد کار نیکویی انجام داده و شایسته‌ی مذمت نیست.
ج. چنین بده و بستانی در میان توده‌ی مردم بسیار رایج است و ما در عالم واقعیات زندگی می کنیم. آری احرار همانند علی (ع) تنها برای رضای او عبادت می کنند و صدقه می دهند: لوجه الله. (سوره‌ی دهر آیه‌ی ۹)
۱۷ آذر ۱۳۹۲
