پرسش: در زمان اعراب جاهلیت قبل از اسلام، حکم مجازات دزد چگونه بوده است که بعد از اسلام بریدن دست دزد مورد پذیرش عقلا آن زمان بوده است؟! این کجا با رحمت و مهربانی خدا سازگار است؟
پاسخ:
بر اساس معتبرترین تاریخ دوران عرب قبل از اسلام یعنی دوره‌ی ده جلدی المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام تحقیق دکتر جواد علی (جلد پنجم، صفحات ۵۷۹ و ۶۰۵، بغداد ۱۹۹۳) مجازات در میان اعراب قبل از اسلام تناسبی با جرم نداشته و بسیار شدید بوده است. مجرمان با نهایت قساوت به نحوی وحشیانه مجازات می شدند. تازیانه، زندان، تبعید، حصر، قصاص و به صلیب کشیدن در میان ایشان جریان داشته است. مجازات قطع دست راست سارق قبل از اسلام در مکه و قبیله‌ی قریش انجام می شده است. اسامی برخی از سارقانی که دستشان قطع شده و اموالی که سرقت کرده بودند و نام مشهورترین سارق دوران هم ثبت شده است. این اطلاعات متعلق به دوران نزدیک اسلام در حدود نیم الی یک قرن قبل از اسلام است. از مجازات سرقت در دیگر قبایل عرب قبل از اسلام و اینکه قطع دست بوده یا مجازات سرقت در قریش و مکه در قرون قبلی اطلاعی در دست نیست.
مجازاتهایی که مطابق عقلانیت امروز خشن محسوب می شود در دوران پیشامدرن به وفور قابل مشاهده است و اختصاصی به حجاز و اعراب نداشته است. هیچ مدرکی در دست نیست که مطابق عرف عقلایی آن دوران مجازات قطع دست پذیرفته نبوده است. مجازات مجرم متناسب با جرمش مقتضای رحمت و مهربانی خداوند است. کافی است به موازین حقوق جزا یا کیفری مراجعه فرمایید تا ابهامها رفع شود. بحث علمی مناقشه در صحت حکم در گذشته نیست که هیچ مدرکی برای چنین مناقشه‌ای یافت نمی شود، بحث مفید و ممکن در صحت جریان حکم یادشده در زمان ماست.
موفق باشید
۱۲ دی ۱۳۹۲
