پرسش: ” آنچه در میان ما شیعیان از دعاء و زیارت و مداحی و عزاداری و سوگواری و مرثیه و مانند اینها، که همه به عنوان مظاهر تدین و ایمان به خدا و آخرت و بزرگداشت ائمه هدای، بی رسول خدا، جاری است، و هیچ ارتباطی نه با قرآن دارد و نه با سنت سنیۀ پیامبر اکرم و ائمه هدی صلوات الله علیهم. همه اینها، یعنی همۀ این اعمالی که تحت عناوین فوق الذکر و مشابه آن انجام می‌پزیرد، ابداعی، مجعول، مستحدث و ریشه در پدیده استعمار نو و کهنه دارد و برآمده از اسرائیلیات است”. نظر شما در این باره چیست؟
پاسخ.
ما از دو سو با افراط و تفریط مواجهیم از یک سو «غالیان» که ائمه را محور دیانت کرده اند و از توحید و نبوت بالاتر برده اند و از سوی دیگر«پاک‌دینان» که هرچه درباره ائمه است را غلو می پندارند و با معیارهایی نسفته به پاکسازی دین می پردازند. قبل از هر پاکسازی باید معیارها را آزمود.
ادعیه غیرتوحیدی غیرمستند و جعلی هستند.
زیارت اهل قبور از جمله مرقد پیامبر و ائمه در حد موازین اسلامی بی اشکال و مستحب است.
ذکر فضائل و مناقب ائمه با رعایت موازین اسلامی بویژه در زمانی که هرگونه ذکر ائمه مجازات مرگ و شکنجه داشته امری مستحسن بوده است. بیان فضائل اخلاقی ایشان برای درس آموزی از اسوه ها اکنون نیز مستحسن است. مبالغه و غلو در حق ایشان همواره مذموم بوده و هست.
عزاداری و سوگواری در حد متعارف ان در زمان رسول الله در شهادت حمزه سیدالشهدا و دیگر شهیدان صدر اسلام انجام می گرفته است. عزاداری سیدالشهدا در زمان امام باقر به بعد در حضور ائمه انجام می شده و خود ایشان اقامه عزا می کرده اند. عزاداری و سوگواری برای اولیاء دین در حد متعارف از شعائر تشیع است.
مرثیه سرائی از زمان رسول الله و ائمه وجود داشته است. اشعار دعبل خزائی و حمیری مانند ایشان قابل انکار نیست.
افعال و اقوال دینی می باید توحید محور باشد و پیامبر در رتبه نخست آدمیان باشد و در حق ائمه مطلقا غلو نشود.
اگر در قالب قضیه‌ی موجبه‌ی جزئیه گفته شود «بعضی از آنچه در میان ما شیعیان از دعاء و زیارت و مداحی و عزاداری و سوگواری و مرثیه و مانند اینها جاری است برساخته‌ی غالیان و جاعلان است.» صحیح و مستدل و مستند است و من بیش از ده سال قبل به خطرات رسوخ غلو در بنیادهای شیعی پرداخته ام.
موفق باشید
۲۰ دی ۱۳۹۲
