پرسش:
در خارج از کشور با دوستی مذهبی صحبت میکردیم ، بحث به شهادت زنان و برابری شهادت دو زن با یک مرد رسید ، بنده عرض کردم تا جایی که من اطلاع دارم در قرآن آمده که در مواردی که شهادت لازم میشود و شهادت یک مرد کافیست (یا بیشتر) اگر شاهد زن باشد میبایست تعداد آنها ۲ برابر حداقل تعداد مورد نیاز برای شاهد مرد باشند ،در اینجا آن دوست مطلبی را بیان کرد که سوال من فارغ از بحث شهادت ناظر بر استدلال ایشان است ، ایشان گفتند از نظر ایشان (و گروهی که این تفکر را دارند) شهادت یک زن برابر شهادت یک مرد است زیرا در قرآن بعضی آیات اصول دین هستند و بعضی احکام دین ، احکام دین در گذر زمان قابل تغییر با شرایط زمان هستند ، (البته با نظر عالمان) ، بنده اشاره کردم این در خصوص احکام اولیه و ثانویه صادق هست ولی آنچه صریحا در قرآن به آن اشاره شده باشد از آنجا که کلام خدا تغییر ندارد ، قابل تغییر نیست ، یعنی احکامی که در قرآن به صراحت به آن اشاره شده ، اعم از موضوع شهادت یا شرب خمر یا …. قابل تغییر نیستند ولی احکامی که در قرآن به آن اشاره نشده یا جزئیات آن بیان نشده (مثل نماز کامل و شکسته) و …. در روش اجرا قابل تغییرند. حال خواهش میکنم شما در این مسئله راهنمایی بفرمایید، چون به نظر بنده میرسد که اینگونه تفکیک ایجاد کردن در آیات قرآن میتواند منشا انحرافات بسیاری گردد.
پاسخ:
برداشت شما که برداشت غالب در جامعه ماست مبتنی بر چند پیش فرض است:
الف. قرآن کتاب قانون است.
ب. قوانین موجود در قرآن ابدی است.
در مقابل این برداشت برداشت دیگری هم هست که:
یک. قرآن کتاب هدایت است.
دو. در کتاب هدایت اصول و مبانی ابدی و مثالهای ناظر به زمان عصر نزول ارائه شده است.
اصولا قوانین با شرائط زمانی مکانی تناسب دارند. اگر قوانین عصر نزول را تعمیم دهیم رای به تعلق اسلام به گذشته داده‌ایم. البته تفکیک این امور نیاز به اجتهاد عمیق دارد و از هر مکلفی برنمی آید.
محدودیت در شهادت یا دیه زنان از جمله احکام موقت است. وجود احکام بردگی در قرآن باعث نمی شود حکم به دوام برده داری بدهیم. در قرآن هم ناسخ و منسوخ داریم.
در این زمینه می توانید موارد زیر را مطالعه فرمائید:
شریعت؛ نظام حقوقی یا ارزشهای اخلاقی؟
حقوق بشر و روشنفکری دینی
از اسلام تاریخی به اسلام معنوی
موفق باشید.
۶ اسفند ۱۳۹۲
