پرسش: در بخش پرسش و پاسخ فرموده‌اید: لعنهای انتهایی زیارت عاشورا در معتبرترین کتاب دعائی شیعه مصباح المتهجد شیخ طوسی نقل نشده و ظاهرا از قرن هفتم به بعد به آن اضافه شده است.
نسخی از کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی که من در اختیار دارم همگی چاپ جدید است و جمله مربوطه را شامل است. آیا شما می‌توانید مرا به نسخه خطی مشخصی از کامل الزیارات یا مصباح المتهجد ارجاع دهید که فاقد این جملات است.
پاسخ:
پاسخ من مبتنی بر تحقیقی بوده است که منجر به سخنرانی «نقد و بررسی زیارت عاشورا» در عاشورای سال ۱۳۸۳در تهران شد.
صد لعن انتهایی زیارت و مشخصا لعن خلفای سه گانه یقینا در کتاب مصباح المتهجد کبیر شیخ طوسی نبوده است و از قرن دهم به تدریج وارد نسخه‌های این کتاب شده است.
در قدیمی ترین نسخه‌ی این کتاب که متعلق به سال ۵۰۲ یعنی ۴۲ سال بعد از وفات شیخ طوسی (۳۸۵-۴۶۰) توسط عبدالجبار بن علی نقاش رازی نوشته شده و در کتابخانه آستان قدس رضوی مشهد به شماره ۸۸۲۲ نگاهداری می شود و با نسخه‌ی به خط مصنف مقابله شده از (اللهم العن اباسفیان) تا ذکر سجده (اللهم لک الحمد حمد الشاکرین …) به چشم نمی خورد. البته با خط دیگری که به قدمت خط متن نیست در هامش صفحه فقرات مورد بحث نوشته شده است.
در پنج نسخه‌ی قدیمی دیگر تا قرن دهم نیز وضع به همین منوال است. متن خالی از فقرات یادشده است و در هامش صفحات با خطی کاملا جدید و متفاوت فقرات مورد بحث اضافه شده است.
متاسفانه نسخه‌ی چاپی بر اساس نسخ قرن دهم به بعد که این فقرات را داخل متن کرده اند منتشر شده و هیچ اشاره‌ای به این نکته بسیار مهم نکرده اند. به گزارش سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴) در مصباح الزائر در نسخه‌ی اصل مصباح المتهجد کبیر به خط شیخ طوسی که در نزد وی بوده ( سید بن طاووس از سوی مادر نوه‌ی شیخ طوسی است) این فقرات نبوده است.
در این زمینه اخیرا کتاب مستقلی منتشر شده است: الشیخ حسین الراضی، زیارة عاشوراء فی المیزان (دراسة لزیارة عاشوراء سندا ومتنا وماطرأ علیها من تزویر و تحریف)، دارالمحجة البیضاء، بیروت، ۲۰۰۸م، ۵۸۴ صفحه.
