ادله‌ی عدم حرمت تراشیدن صورت مردان

پرسش: اگر مبنا و دلایل احکام شرعی مانند تراشيدن و كوتاه كردن ريش از احکام شرعی که اختصاصا استنباط شخص شما است از کتاب، سنت، عقل، اجماع و یا هرآنچه که مبنای شما در استباط احکام شرعی است را مرقوم نمایید، مایه تشکر است.
پاسخ:

تراشیدن ریش حرام نیست، اما احتیاط در نتراشیدن موی صورت مردان از ته است.
۱. دلیل عدم حرمت نبودن دلیل معتبری بر مسئله است. اصل در مسئله جواز است و بر مدعی حرمت است که اقامه‌ی دلیل کند.
۲. ادله‌ی اقامه شده عبارتند از آیات ۱۱۹ سوره‌ی نساء  و ۱۲۳ سوره‌ی نحل کمترین دلالتی به مسئله ندارند.
۳. روایات مسئله از جمله روایات صدوق در من لایحضر و معانی الاخبار، کلینی در کافی  و غیر آن همگی سندا ضعیف یا مرسل است.
۴. اما خبر ابن ادريس در آخر السرائر نقلا من جامع البزنطي صاحب الرضا(ع) قال: و سألته عن الرجل هل يصلح له أن يأخذ من لحيته؟ قال : “أما من عارضيه فلا بأس و أما من مقدمها فلا.” سند ابن ادریس به بزنطی واضح نیست، اما صاحب وسائل سندی صحیح به کتاب علی بن جعفر دارد که همین روایت را نقل کرده است. از اشکال سندی هم که بگذریم روایت بر تراشیدن ریش دلالت ندارد، بلکه ظاهر آن کوتاه کردن و اصلاح ریش در قسمت جلو است که احدی به حرمت آن قائل نشده است. بنابراین چاره ای جز حمل آن بر استحباب باقی نمی ماند. بنابراین تراشیدن ریش هیچ مستند روایی معتبری ندارد.
۵. از آنجا که اصولا این مسئله در کتب متقدمین تا حوالی قرن هشتم مطرح نشده اجماع در آن فاقد اعتبار است و اجماعات ادعاشده مدرکی مبتنی بر همین روایات غیرمعتبر می باشد.
۶. در برخی روایات از تشبه به یهود و کفار نهی شده است. بر فرض سند این روایات پذیرفته شود، دلالت آنها بر زدن ریش به عنوان تشبه به طوایف یادشده بویژه در این زمان محل اشکال است.
۷. روایات دال نهی از تشبه مردان به زنان اولا سندا ضعیف است ثانیا اینکه زدن ریش تشبه به زنان باشد قابل مناقشه‌ی جدی است.
۸.اثبات سیره متشرعه بر عدم حلق لحیه تا زمان پیامبر کار آسانی نیست.
نتیجه: از مجموع ادله‌ی موجود هیچ دلیل معتبری از کتاب و سنت و اجماع و عقل بر تراشیدن ریش مردان در دست نیست. اما از مجموع ادله بخصوص سیره‌ی متشرعه احتیاط استحبابی بر عدم تراشیدن ریش قابل استفاده است. والحمدلله.