لزوم تفکيک منتقد از دشمن

روزنامه اعتماد ۱۰ آبان ۸۶ – ش ۱۵۲۹

در نشست حقوق بشر ايراني توسط صاحب نظران مطرح شد

لزوم تفکيک منتقد از دشمن

گروه سياسي، معصومه ستوده؛ نشست حقوق بشر ايراني با حضور هاشم آقاجري، محسن کديور، فريده غيرت و مصطفي درايتي با تلاش شاخه جوانان منطقه تهران حزب مشارکت در حالي برگزار شد که خانواده عماد الدين باقي رئيس انجمن دفاع از حقوق زندانيان هم در مراسم حضور يافته بودند و حاضران ابراز اميدواري مي کردند که باقي هرچه زودتر آزاد شود.

در ابتداي مراسم فريده غيرت از اعضاي انجمن دفاع از حقوق زندانيان با اشاره به بازداشت عماد الدين باقي گفت؛ اين انجمن با همت آقاي باقي شکل گرفت به گونه يي که خود ايشان بارها تصريح کرده بودند که فکر تاسيس اين انجمن را در زندان کرده بودند همچنان که اين انجمن تلاش هاي مجدانه يي در پيگيري حقوق زندانيان داشت و با تعهد و پايمردي در استيفاي حقوق زندانيان فعاليت مي کرد. عضو کانون وکلاي دادگستري تصريح کرد؛ هدف اين انجمن بهبود شرايط زندگي زندانيان و دفاع از حقوق آنها بود و همواره تلاش مي کرد که هويت غيرسياسي خود را حفظ کند و به خاطر همين تلاش ها ايشان شايسته تقدير هستند.

عضو انجمن دفاع از حقوق زندانيان کارنامه فعاليت هاي انجمن را بهترين مدعا براي رويکرد حقوقي انجمن برشمرد و اظهار داشت؛ جاي چنين فردي با اين سابقه فعاليت در گوشه زندان نيست. به هرحال انجمن دفاع از حقوق زندانيان آمادگي خود را اعلام مي کند تا اسناد مالي انجمن را در اختيار مقامات، به منظور بررسي عملکرد انجمن قرار دهد. هرچند در جلسه مذکور، باقي تنها فردي نبود که افراد حاضر در نشست آرزوي آزادي وي را مي کردند.

هاشم آقاجري عضو ارشد سازمان مجاهدين انقلاب با ابراز خوشحالي از آزادي هادي قابل و ابراز اميدواري براي آزادي باقي گفت؛ لازم نيست من در وصف آقاي باقي صحبت کنم. بعيد است کسي آقاي باقي را بشناسد و به صداقت و خلوص او گواهي ندهد. هاشم آقاجري تصريح کرد؛ مشکل ما در حال حاضر اين است که چالش ما با حقوق بشر نه يک معضل تئوريک بلکه يک معضل سياسي است زيرا اگر معضل تئوريک باشد قابليت بحث دارد اما مشکل اين است که اين مساله کاملاً سياسي شده است هرچند تلاش فعالان حقوق بشري اين بوده است که بين حقوق بشر و سياست تفکيک ايجاد کنند. استاد دانشگاه تربيت مدرس با اشاره به فعاليت سياسي در چارچوب قانون اساسي اظهار داشت؛ آقاي باقي در چارچوب قانون اساسي فعاليت کرده است و تلاش ايشان معطوف به ارتقاي حقوق بشر و دفاع از حقوق زندانيان بوده است.

هاشم آقاجري با اشاره به شعار «هرکه با ما نيست برماست»، گفت؛ شعاري که اين روزها از سوي بسياري ترويج مي شود بر خلاف سخنان ائمه اطهار از جمله حضرت علي(ع) است زيرا حضرت علي در نهج البلاغه رعايت عدل و انصاف را براي همه افراد جامعه ضروري برشمرده است. اما متاسفانه در کشور ما نگاه سفيد و سياهي و صفر و صدي وجود دارد. در حالي که بين اين صفر و صد طيف هاي ديگري نيز وجود دارد.

وي در ادامه تصريح کرد؛ مگر خود رئيس قوه قضائيه بارها بيان نکرده است که زندان هاي ما وضعيت خوبي ندارند، حال چگونه است که پس از اطلاع رساني نهادهاي مدني و تلاش براي استيفاي حقوق زندانيان براي افراد پيگير مشکلات زيادي ايجاد مي شود؟ در ادامه مراسم محمد قوچاني داماد عمادالدين باقي در تشريح وضعيت باقي گفت؛ هرچند اين جلسه قرار بود براي پاسداشت قابل و باقي برگزار شود و ما اميدوار بوديم که پس از آزادي هادي قابل، آقاي باقي نيز آزاد شوند اما متاسفانه چنين نشد. قوچاني با اشاره به تلاش باقي براي تفکيک مرز بين حقوق بشر و فعاليت سياسي اظهار داشت؛ ايشان همواره تلاش مي کردند فعاليت حقوق بشري از فعاليت سياسي جدا شود. به هر حال ما اميدواريم که حقوق آقاي باقي را به مانند يک شهروند رعايت کنند همچنان که خود ايشان همواره در مورد زندانيان دغدغه رعايت حقوق اوليه را داشتند و تلاش هاي زيادي در اين زمينه انجام دادند.

همچنين مصطفي درايتي عضو دفتر سياسي حزب مشارکت نيز با تشريح دو نگاه ديني متفاوت در کشور گفت؛ دو نگاه حاکم بر جامعه شامل نگاهي رحماني و عقلاني به دين در عرصه اجتماعي و ديگري نگاه خشونت بار با رويکرد غيرعقلايي است و با توجه به اينکه کشور ما يک حاکميت ديني را تجربه مي کند ضروري است که از دريچه دين رحماني به حقوق بشر نگاه کنيم. وي در ادامه افزود؛ معيار جامعه اسلامي اين است که امر به معروف و نهي از منکر بدون هيچ محدوديتي عملياتي شود اما متاسفانه پس از انقلاب کمتر به اين مساله پرداخته شده است و يک بعد امر به معروف و نهي از منکر اين است که تلاش صورت گيرد حکومت از خواست مردمي فاصله نگيرد و اين کار با اعتراض به کجروي ها تحقق مي يابد که البته کسي نبايد متعرض منتقدان وضعيت موجود شود. درايتي با تاکيد بر لزوم عدم جدايي حقوق بشر از دين اظهار داشت؛ اين عدم جدايي تاثير پذيري حقوق بشر را در جامعه زياد مي کند چرا که همگان مي دانند ما ديني را تبليغ مي کنيم که سرشار از حفظ حقوق بشر و کرامات انسان ها است و از آنجايي که دين اسلام فطري و جامعه ما ديني است بنابراين مردم به کلام علي(ع) و سخن قرآن و نداي پيامبر بيش از سخنان ديگر توجه مي کنند و اين نگاه تاثيرگذاري سخنان ما را چندين برابر مي کند. در ادامه مراسم زهرا بهجت پناه نايب دبير مجمع نمايندگان ادوار مجلس دانش آموزي به نمايندگي از مجلس دانش آموزي از عمادالدين باقي به خاطر تلاش هايش در راه صلح و آزادي قدرداني کرد و جايزه يي را که هرساله اين مجمع در روز بزرگداشت کوروش کبير به افرادي برگزيده اهدا مي کند به فرزند باقي داد و اما علي اکبر موسوي خوئيني نيز با ابراز خوشحالي از آزادي قابل و ابراز تاسف از تداوم بازداشت باقي و تمام فعالان جنبش مدني و دانشجويي گفت؛ فارغ از تمام اتهامات وارده وجه غالب و مشترک کساني که مورد هدف قرار مي گيرند اين است که از تاثيرگذاري در جامعه برخوردار هستند و شدت برخورد با فعالان عرصه اجتماع و سياست با ميزان اين تاثيرگذاري ارتباط پيدا مي کند و آقاي باقي نيز با تاسيس نهادهاي اجتماعي توانستند در لايه هاي اجتماع تاثير بگذارند. دبيرکل ادوار تحکيم وحدت در ادامه تصريح کرد؛ به هر حال يک سال است که بين فعالان اجتماعي يک اشتراک نظر در مورد حقوق بشر به وجود آمده است و طيف وسيعي از افراد جامعه در مسائل حقوق بشر اشتراک نظر پيدا کرده اند. اينکه از طرف برخي مراکز نسبت به پيگيري مسائل حقوق بشر حساسيت نشان داده مي شود نبايد باعث عقب نشيني ما شود. ما بايد در استيفاي حقوق اوليه افراد اجتماع تلاش کنيم. در پايان مراسم محسن کديور نيز گفت؛ با بازداشت باقي اين سوال پيش مي آيد که اگر فعاليت قانوني و ضابطه مند چنين افرادي مورد پذيرش واقع نمي شود پس فعاليت هايي از اين دست چگونه انجام مي شود؟

استاد اخراجي دانشگاه تربيت مدرس با مهم خواندن سخنان مقام رهبري مبني بر اينکه هر کس به ولايت فقيه معتقد نيست دشمن محسوب نمي شود، اظهار داشت؛ من از سخنان رهبري صميمانه تشکر مي کنم. هر چند ضروري است که مرز بين منتقد و دشمن زودتر تفکيک شود زيرا جامعه بدون منتقد جامعه سالمي نيست.

وي در ادامه تصريح کرد؛ ديدگاه رهبري بايد حجت شرعي براي مسوولان قضايي قرار گيرد. آيا کساني که ما براي تجليل از آنها گرد هم آمديم دشمن هستند يا منتقد؟ حال اين سوال پيش مي آيد که چطور مي توان منتقد را از دشمن تشخيص داد. کديور با اشاره به ضابطه هاي قانون و اخلاق و دين تاکيد کرد؛ در هيچ جاي قانون از دشمن تعريف مشخصي وجود ندارد. به هر حال قوه قضائيه ما نيز بايد به سمت اقدامات قانوني حرکت کند زيرا شهروندي که براي احقاق حقوق صنفي خود فعاليت مي کند دشمن نيست بلکه منتقد است، حتي فرد منتقد از نظر اخلاقي نيز فردي ممدوح و پسنديده است و بايد از آن قدرداني شود.

بنابراين ضروري است که ابهام زدايي و دقيقاً مشخص شود دشمن چه تعريفي دارد. استاد سابق فلسفه دانشگاه تربيت مدرس با مهم ارزيابي کردن سخنان آيت الله صانعي گفت؛ خوشبختانه آقاي صانعي تصريح کردند که در حوزه سياسي قيوميتي وجود ندارد. به هر حال اينکه باب گفت وگو با مراجع گشوده شد امر مبارکي است هر چند بايد اين گفت وگو به دور از هرگونه توهين باشد.

محسن کديور با ضروري خواندن صحبت مردم با تمام مقامات کشوري گفت؛ لازم است ما گفت وگوي اخلاقي، عاقلانه و منطقي با تمام مسوولان داشته باشيم همچنان که در جامعه نبوي و علوي مردم به سادگي با مسوولان حکومت صحبت مي کردند تا از اين طريق مرز بين دشمن و منتقد مشخص شود که اگر منتقدان تحمل نشوند و تبديل به دشمن شوند به مصلحت نظام نيست زيرا نظام بايد دشمنان خود را به دوست تبديل کند. در پايان مراسم افراد حاضر در نشست به همراه فعالان سياسي از جمله مصطفي معين، بسته نگار، محمد توسلي، سحرخيز و اعضاي هيات مديره انجمن دفاع از حقوق زندانيان ضمن آرزوي آزادي فعالان دانشجويي و مدني و سياسي و اجتماعي از زندان ابراز اميدواري کردند که هر چه زودتر قانون حقوق شهروندي اجرايي شود و مرز بين منتقد و دشمن کاملاً روشن شود تا هر منتقدي دشمن تلقي نشود.

* * *

كديور:

در قانون جايي براي برخورد با منتقدان وجود ندارد

خبرگزاري دانشجويان ايران – تهران

سرويس: فقه و حقوق – حقوق سياسي

۱۳۸۶/۰۸/۰۸ ، كد خبر: ۸۶۰۸-۰۵۲۱۹

، محسن كديور نيز با اشاره به سخنان اخير مقام معظم رهبري درباره‌ي نقد و نقادي اظهار داشت: اين كه مقام رهبري تصريح كردند ما مي‌توانيم در جامعه منتقد داشته باشيم، جاي سپاسگذاري دارد و ما انتظار داريم اين ديدگاه براي مسوولان قضايي حجت شرعي باشد.

به گزارش خبرنگار حقوقي ايسنا، وي افزود: عماد‌الدين باقي مصداق بارز فعاليت قانوني در حوزه‌ي مدني بود. اگر اين فرد و فعاليت‌هايش تحمل نشود، معناي خطرناكي به ذهن متبادر مي‌شود؛ هر چند من معتقد به فعاليت سياسي در شرايط فعلي نيستم، اما اگر فعاليت مدني نيز تحمل نشود، چه خواهد شد؟

كديور با بيان اين كه جامعه اگر منتقد نداشته باشد قطعا نمي‌تواند جامعه‌ي سالمي باشد، افزود: بايد در مورد سخن حكيمانه‌ي رهبري اين سوال را مطرح كرد كه چگونه مي‌توان منتقد را از دشمن تمييز داد. منتقدي كه مجاز به انتقاد است و دشمني كه فعاليتش ممنوع است. در اين باره سه ضابطه‌ي قانون، اخلاق و دين حاكم است.

اين مدرس و پژوهشگر با طرح اين سوال كه آيا در قانون دشمن تعريف مشخصي دارد؟ گفت: قطعا اين موضوع صرفا به انگيزه برمي‌گردد. اگر نيت سوئي در اين ميان وجود داشته باشد، بايد توسط قاضي اثبات شود. صرف اين كه هر سخن متفاوتي را با حربه‌ي دشمني روانه‌ي زندان كنيم و آن فرد را از حقوق اجتماعي محروم كنيم، كار درستي نيست، بلكه بايد به نحوي پيش برويم كه برخورد قانوني با منتقدان را مورد نظر قرار دهيم. زيرا در قانون جايي براي برخورد با منتقدان وجود ندارد.

كديور تصريح كرد: درست است كه بايد با جاسوسان و كساني كه خلاف منافع ملي رفتار مي‌كنند، به مثابه‌ي دشمن برخورد كرد، اما شهروندي كه براي آزادي‌هاي مصرح در قانون اساسي و اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر فعاليت مي‌كند، نه تنها دشمن محسوب نمي‌شود، بلكه منتقدي بيش نيست. تمام كساني هم كه ما امروز براي بزرگداشتشان جمع شده‌ايم، حداكثر منتقدند و نه بيشتر.

وي با بيان اين كه مصلح را به بند كشيدن و نامش را دشمن نهادن كار مردودي است، گفت: اخلاق مي‌گويد اگر كسي با نيت مصلحانه دست به فعاليت اجتماعي زد، اين كار ممدوح و پسنديده است. چه كسي در ممدوحيت و حسن كار انجمن دفاع از حقوق زندانيان به لحاظ اخلاقي ترديد دارد؟ كافي است سري به خانواده‌ي زندانيان بزنيم تا ببينيم چه خدماتي تاكنون از سوي اين انجمن ارايه شده است.

او اظهار كرد: روزي يكي از خوارج در حضور اميرالمومنين (ع) با صداي بلند نداي جسارت سر داد، اما امام (ع) خطاب به مالك اشتر و ساير اصحاب كه مي‌خواستند آن فرد را ادب كنند، گفت: تا زبان علي (ع) در كام است، شمشير علي (ع) در نيام است.

وي تاكيد كرد: عمادالدين باقي، هادي قابل و سهراب رزاقي مشغول فعاليت قانوني سياسي و مدني خود بودند كه بايد اين فعاليت آنها مورد تشويق هم قرار بگيرد. زيرا آنها بيش از انتقاد و امر به معروف و نهي از منكر، كاري انجام نداده‌اند و منتقدان دلسوز و مشفق نظام، به شمار مي‌روند.

كديور گفت: هنر بايد اين باشد كه دشمنان خود را به منتقد تبديل كنيم، نه اين كه منتقدان را نيز دشمن فرض كنيم.

وي در پايان تصريح كرد: جامعه‌ي ما بيش از همه نه تنها به حقوق شهروندي نيازمند است – كه در اين‌باره بايد از رييس قوه‌ي قضاييه سپاسگذار بود – بلكه ما منتظر عمل به اين قانون و مرزبندي جدي بين دشمن و منتقد هستيم.