جمهوریت در ایران پس از بیست و هفت سال

– سحابی یکی از ده چهرۀ شاخص رهبران انقلاب اسلامی و یکی از ده چهرۀ شاخص منتقدان جمهوری اسلامی

– آیت الله خمینی و معرفی جمهوریت : جمهوری به همان معنی که در همه جای دنیا جمهوری است و جمهوری به همان معنی که اینجا (فرانسه) جمهوری است .

– هفت شاخص حکومت جمهوری

– مقایسه جمهوریت در فرانسه و ایران پس از ۲۷ سال

روزنامه شرق – سرویس سیاسی:

… محسن كديور استاد دانشگاه و پژوهشگر در حوزه دين و فقه سياسى پشت تريبون قرار گرفت تا از «سرنوشت جمهوريت در ۲۷ سال گذشته» بگويد.كديور براى ورود به بحث لازم ديد تا ابتداى سخنان خود را به معرفى دكتر يدالله سحابى اختصاص دهد. «سحابى يكى از بنيانگذاران نهضت آزادى ايران و يكى از مهم ترين قائلان به هم نشينى دين، علم، سياست و اخلاص بود، چهار ركنى كه اساس زندگى مرحوم سحابى را رقم مى زند.» او در ادامه دين ورزى سحابى را خالصانه دانست، همانگونه كه سياست ورزى اش مخلصانه بود. بر همين اساس كديور گفت: «اگرچه سحابى يكى از بنيانگذاران انقلاب اسلامى بود اما در همان آغاز راه به يكى از مهم ترين منتقدان جمهورى اسلامى تبديل شد.» كديور سپس به پيشينه تدوين قانون اساسى و نقش دكتر سحابى در نگارش پيش نويس اين قانون اشاره كرد. او گفت: «قرار بود در دوازده فروردين جمهورى اسلامى نه يك كلمه كم و نه يك كلمه زياد باشد.» كديور سپس به بيانات رهبر فقيد انقلاب در خصوص جمهورى اسلامى اشاره كرد. «جملاتى كه در معرفى جمهورى اسلامى نقش محورى و اساسى داشت.» او سپس به اظهارات مرحوم دكتر مهدى حائرى يزدى و سئوال وى از رهبر فقيد انقلاب اشاره كرد. كديور گفت كه از مرحوم حائرى يزدى نيز پرسيدم: «مراد امام از جمهورى اسلامى چه بود؟» ايشان گفت كه «در اوايل سال ۵۷ نامه اى به حضرت آيت الله خمينى نوشتم و در آن نامه پنج معنا براى جمهورى ذكر كردم و از ايشان به عنوان استادم پرسيدم شما كدام يك از اين موارد پنج گانه را اراده كرده ايد، مرحوم آيت الله به اختصار به من پاسخ داد.»

كديور گفت كه از مرحوم حائرى خواسته است اين نامه را به او بدهد اما به دليل فوت نتوانسته به اين نامه دسترسى داشته باشد. لذا با تاكيد گفت كه «چنين نامه اى وجود دارد.» او سپس به سه جمله از رهبر فقيد انقلاب در خصوص «جمهوريت» اشاره كرد. «جمهورى اسلامى، جمهورى است مانند همه جمهورى ها»، «جمهورى در جمهورى اسلامى به همان معنا است كه در اينجا (فرانسه) است» و «جمهورى به همان معنا كه در همه جا است.»

كديور گفت: ما آن زمان كه اين جملات را شنيديم قبول كرديم كه راى مان در ۱۲ فروردين ۵۸ استقرار نظامى باشد با شاخص هايى در همه جمهورى هاى شناخته شده.

لذا او گفت: «من از آن راى دفاع مى كنم، آنچه را كه ما اراده كرده ايم اينها بود.» كديور سپس گفت: «در ميان روزهاى ملى اين كشور مظلوم ترين روز ۱۲ فروردين است كه اخيراً قرار شده تعطيلى آن را حذف كنند.» او سپس با انتقاد از كسانى كه در بيانات رسمى خود از جمهورى اسلامى ياد نمى كنند، اينگونه سخن گفتن را شبهه ناك ارزيابى كرد.كديور سپس به سئوال مطرح در جامعه اشاره كرد: «چرا در اين شش ماهه ايران تبديل به كشور امام زمان شده است، چرا اين همه از مهدويت گفته مى شود، چه ارتباطى ميان اين حكومت و ميان اعتقادى به نام مهدويت است.» او گفت: ما با يك فرآيند تقديس گرايى در طول تاريخ مان مواجه بوده ايم. در اين چندساله و به خصوص در اين چندماهه روند اين تقديس گرايى بسيار قوى تر و برجسته تر از گذشته شده است. كديور اين روند را مختص به چندماهه اخير ندانست. «روند قديس سازى در قرن پنجم نيز مطرح بوده است.» او گفت: «در قرن پنجم هم كه روند قديس سازى آغاز شده بوده با سئوالاتى شبيه امروز مواجه بوده ايم و امروز هم ظاهراً افرادى به اين نتيجه رسيده اند كه ما يكى از مشكلاتمان كمبود قديس است.» كديور سپس در ادامه سخنان خود هفت ويژگى براى جمهورى برشمرد. «تساوى، ذى حق بودن و امكان استيفاى حق» سه نكته اى است كه در ويژگى اول براى جمهورى ذكر شد. «انتخاب مهم ترين شخصيت سياسى حكومت از سوى مردم» ويژگى دوم بود كه ذكر شد. «محوريت دوره زمامدارى»، «پاسخگويى به مردم»، «زمامدار در حكومت جمهورى هيچ امتيازى بر ديگر شهروندان ندارد»، «مقيد بودن اختيارات زمامدار در حكومت جمهورى به قانون» و «تفكيك قوا» از ويژگى هاى جمهورى بود كه كديور به تبيين آنها پرداخت. كديور سپس به نغمه هايى كه مى گويند مراد از جمهورى، جمهورى ناب است اشاره كرد و به انتقاد از كسانى پرداخت كه مى گويند جمهورى اسلامى، حكومت گذار به حكومت اسلامى است. او سپس گفت: ما زمانى پذيرفتيم حكومت ما جمهورى باشد، جمهورى اسلامى؛ جمهوريتى كه در آن هم ارزش هاى اسلامى رعايت شود و هم جمهورى به مانند جمهورى فرانسه باشد. كديور سپس به وقايع اخير در فرانسه اشاره كرد و گفت: «حكومتى جمهورى است كه همواره در مقابل مردمش سر تسليم فرود بياورد. اگر دانشجويان و كارگرانش به اعتراض به حكومت تظاهرات كنند اين معترضين نيستند كه سركوب مى شوند، اين حكومت است كه گردن كج مى كند و با كمال اقتدار مى گويد سخن شما را شنيدم و به آن عمل مى كنم.» او سپس به سه تظاهرات دانشجويى در فرانسه اشاره كرد كه دولت در مقابل اراده مردم تسليم شده است

خبرگزاری میزان:

كديور:رييس‌‏جمهور عارش مي‌‏آيد كه نام حكومت را جمهوري اسلامي بنامد

جمعه ۲۵ فروردین

محسن كديور در چهارمين سالگرد درگذشت دكتر سحابي، با اشاره به آنچه فرايند تقدس‌‏گرايي در طول تاريخ مي‌‏خواند، اظهار داشت: در اين چند ماهه اين روند تشديد شده است، اگر زماني ائمه را مقدس مي‌‏پنداشتند، در دو دهه اخير به مقامات مقدس‌‏مان افزوده شده است.و گفت: از قرن پنجم ما با قديس زايي مواجه بوديم و امروز هم عده اي به اين نتيجه رسيده‌‏اند كه از مشكلات جامعه ما كمبود قدیس است و بايد قديس‌‏ها را اضافه كرد.

به گزارش خبرنگار” ايلنا” محسن كديور در چهارمين سالگرد درگذشت دكتر سحابي، ايشان را از شخصيت‌‏هاي تاثيرگذار جريان تكوين نهضت اسلامي خواند و اظهار داشت: علم و دين و سياست و اخلاص چهار ركن زندگي سحابي را رقم مي‌‏زنند، هم دينداري‌‏اش خالصانه بود و هم سياست ورزي‌‏اش مخلصانه.

وي افزود: گرچه سحابي از بنيانگذاران انقلاب اسلامي بود اما از همان ابتدا به شاخص‌‏ترين چهره هاي منتقد برآمده از نظام تبديل شد.

كديور تصريح كرد: نامه‌‏اي وجود دارد كه معاني جمهوري اسلامي در آن از امام پرسيده شده است و ايشان نيز به آن پاسخ داده‌‏اند، امام معتقد بود كه جمهوري اسلامي، جمهوري است مانند همه جمهوري‌‏ها، يعني مانند جمهوري در ساير كشورها از جمله فرانسه است.

اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: در آن زمان وقتي اين اعتقادات امام را شنيديم، باور كرديم كه نظام جمهوري اسلامي مانند همان جمهوري‌‏هاي معمول در ديگركشورهاست.

وي با تاكيد بر اينكه از راي خود به جمهوري اسلامي دفاع مي‌‏كند، گفت در آنچه مراد از جمهوري اسلامي بود، قرار بود ميزان راي مردم باشد، آن زمان آزادي براي همگان بود حتي ماركسيست‌‏ها و امروز حتي مذهبي‌‏هاي دگرانديش هم از داشتن رسانه محرومند، ببينيد تفاوت از كجاست تا به كجا.

كديور اظهارداشت: امروز در ميان روزهاي ملي كشور، مظلوم‌‏ترين روز ۱۲ فروردين است و قرار است تعطيلي آن را هم بردارند، ديگر ما چه نيازي به جمهوري اسلامي داريم؟!

وي با بيان اينكه رييس‌‏جمهور عارش مي‌‏آيد كه نام حكومت را جمهوري اسلامي بنامد و در بيانات رسمي‌‏اش حكومت اسلامي را مطرح مي كند، كه جاي سوال دارد، افزود: حتما رييس جمهور نكته‌‏اي يافته است كه ديگر زيبنده نيست نظام را جمهوري اسلامي بنامد.

كديور افزود: امروز خبرنگاران خارجي مي‌‏پرسند چرا در اين چند ماهه‌‏ كشور تبديل به كشور امام زمان شده است و اين قدر دم از مهدويت مي‌‏زنند.

وي با اشاره به آنچه فرايند تقدس‌‏گرايي در طول تاريخ مي‌‏خواند، اظهار داشت: در اين چند ماهه اين روند تشديد شده است، اگر زماني ائمه را مقدس مي‌‏پنداشتند، در دو دهه اخير به مقامات مقدس‌‏مان افزوده شده است.

وي مقدس زايي را نه مربوط به زمان حال بلكه امري با سابقه ارزيابي كرد و گفت: از قرن پنجم ما با قديس زايي مواجه بوديم و امروز هم عده اي به اين نتيجه رسيده‌‏اند كه از مشكلات جامعه ما كمبود قدیس است و بايد قديس‌‏ها را اضافه كرد.

كديور در ادامه سخنانش به بيان ويژگي‌‏هاي حكومت جمهوري پرداخت و اظهارداشت: حكومتي جمهوري است كه آحاد مردم در آن از حقوق يكسان برخوردار باشد و اين افراد ذي‌‏حق باشند و همچنين توانايي استيفاي حق‌‏شان را داشته باشند.

وي افزود: جمهوري نظامي براي مردم رشيد است، مردمي كه به حدي از رشد رسيده‌‏اند كه خود صلاحيت استيفاي حقوق‌‏شان را دارند، در اين صورت نيازي به ناظري ندارند كه مصلحت آنها را تشخيص دهند.

به گفته اين استاد دانشگاه در حكومت جمهوري كرسي مادام العمر نداريم، بنابراين در هر حكومتي كه فرد به شكل مادالعمر زمامداري را بر عهده دارند، حكومت جمهوري نيست.

وي مسول بودن زمامدار در مقابل مردم و حق نظارت مردم بر زمامداران را ويژگي ديگر جمهوري برشمرد و گفت: در حكومت‌‏هاي جمهوري قوه مقننه و رسانه‌‏هاي آزاد مسووليت امر به معروف و نهي از منكر را دارند. بنابراين حكومتي كه در آن نهادهاي نظارتي مسدود شوند، قايل به پاسخگويي نيست.

وي افزود: در حكومت جمهوري زمامدار هيچ امتياز ويژه‌‏اي نسبت به مردم ندارد و اختيارات زمامدار درجمهوري منطبق بر قانون است.

كديور با بيان اينكه در زمان تاسيس جمهوري اسلامي سه نوع حكومت جمهوري در دنيا وجود داشت، مدعي شد: مراد امام از جمهوري، جمهوري دموكراتيك بود. اين نوع حكومت‌‏ها در آن زمان در اروپاي غربي و آمريكا و هند وجود داشت

كديور با بيان اينكه از نظر كساني كه اكنون به قدرت رسيده‌‏اند جمهوري اسلامي تاكتيكي براي فريب دشمن و يك راه حل اضطراري در زمان انقلاب و يك راه حل مصلحتي بوده است، افزود: به اعتقاد اين افراد امروز ديگر نيازي به اين مصلحت نيست.

كديور بيان كرد: در ابتداي انقلاب، جمهوري اسلامي مانند جمهوري فرانسه به ما معرفي شد، جمهوري يعني اينكه اگر مردم اعتراض كردند، حكومت با اقتدار بگويد خواست شما را اجرا مي‌‏كند، يعني آنچه كه در فرانسه رخ داد.

ايسنا:

مراسم سالروز درگذشت دكتر يدالله سحابي، روز پنج‌شنبه با حضور جمعي از فعالان سياسي در حسينيه ارشاد برگزار شد.

در این مراسم حجت‌الاسلام محسن كديور نيز طي سخناني بايادكردن از مرحوم سحابي به عنوان يكي از بنيانگذاران نهضت آزادي ايران و قائلان هم‌نشيني دين، علم، سياست و اخلاص گفت: سحابي هم دين‌ورزي‌اش خالصانه بود و هم سياست‌ورزي‌اش مخلصانه و اگرچه يكي از تاثيرگذارترين افراد در انقلاب اسلامي بود اما از همان آغاز به يكي از منتقدان تبديل شد.

كديور ادامه داد: جالب اينجاست دكتر يدالله سحابي عضو شوراي انقلاب، مسووليت حقوقي پيش‌نويس قانون اساسي را به عهده و آن را به محضر رهبر و مراجع عظام تقليد عرضه داشت كه اشكالاتي از آن شخصيت‌هاي عظام به شكل مكتوب وارد شد. اين اشكالات مسائل بسيار جزئي بود كه قابل اغماض مي‌نمود.

وي افزود: از بنيان‌گذار جمهوري اسلامي پرسيدند مراد شما از جمهوري اسلامي چيست؟ ايشان فرمودند: جمهوري اسلامي جمهوري‌اي است مانند همه‌ي جمهوري‌ها و جمهوري در جمهوري اسلامي به همان معناست كه در همه جا جمهوري است. زماني كه ما اين جملات را شنيديم ايمان آورديم كه در ۱۲ فروردين ۱۳۵۸ به نظامي با شاخص‌هايي كه در تمام دنيا شناخته شده است رأي داديم و من از رأي خود دفاع مي‌كنم؛ چون قرار بود ميزان رأي مردم باشد.

كديور در ادامه با بيان اين‌كه در ماههاي اخير از بلندگوهها عليه جمهوريت مسائلي مطرح شده، خاطرنشان كرد: در ميان روزهاي ملي، مظلوم‌ترين روز ۱۲ فروردين است.

وي هم‌چنين با انتقاد از تعميم تقديس‌گرايي، به تبيين شاخص‌هاي مهم حكومت جمهوري پرداخت و گفت: حكومتي جمهوري است كه آحاد مردم آن در حقوق با هم برابر باشند. اين افراد مساوي ذي حق باشند و توانايي ايفاي حق خود را داشته باشند. اگر كسي اين حق را داشته باشد ديگر نيازي به ناظر نيست كه برايش تصميم‌گيري كند. ديگر اين‌كه مهم‌ترين شخصيت سياسي اين حكومت از سوي مردم و به وكالت از سوي مردم انتخاب مي‌شود تا از جانب آنها عهده‌دار حكومت باشد.

كديور ادامه داد: رييس اين حكومت در برابر مردم مسوول است و مردم حق نظارت بر عملكرد او را دارند. نهادهاي ايفاي امر به معروف و نهي از منكر در حكومت جمهوري به عهده‌ي رسانه‌هاي آزاد و قوه‌ي مقننه‌ي آزاد است. هم‌چنين رييس حكومت هيچ امتيازي بر ساير شهروندان ندارد و اختيار حكومت مقيد به قانون است. همچنين قوا از هم تفكيك شده و قاضي استقلال دارد.

وي در ادامه‌ي سخنان خود خاطرنشان كرد: در زماني كه جمهوري اسلامي تأسيس شد سه نوع حكومت جمهوري در دنيا حضور داشت، جمهوري سوسياليستي، جمهوري‌هايي كه در جهان سوم وجود داشت و هر ۶ سال يك بار انتخابات در آن برگزار مي‌شد، اما همان شخص با آراي ۹ / ۹۹ درصد مجدد زمام‌دار مي‌شد و سوم جمهوري‌هايي كه در ماهيت دموكرات بودند، مانند جمهوري‌هاي اروپاي غربي كه به نظر من مراد بنيان‌گذار انقلاب اسلامي از جمهوري نوع سوم بوده است.

كديور افزود: نقدهايي اخيرا شنيده مي‌شود مبني بر دست بردن در اصل جمهوريت؛ از جمله اين‌كه مي‌گويند مراد ما از جمهوري، جمهوري ناب است، يعني آنچه مردم موظف بودند بپذيرند نه محق آن. امروز حتي برخي مي‌گويند جمهوري اسلامي حكومت گذار به حكومت اسلامي است، يعني مربوط به اوايل انقلاب بوده و جمهوريتش چندان مورد نظر نيست. در حالي كه زماني كه پذيرفتيم حكومتمان جمهوري اسلامي باشد كه در آن ارزشهاي اسلامي رعايت مي‌شود، جمهوري فرانسه را معرفي كرديم.

كديور به وقايع اخير فرانسه نيز اشاره كرد و آن را آموزنده خواند و گفت: در فرانسه دولت در برابر دانشجويان سر خم مي‌كند اما امروز برخي ۱۸ تير را جزء افتخاراتشان مي‌دانند، در فرانسه رهبر هيچ يك از كنفدراسيون‌ها به زندان نرفت.