اگر چه بخش هایی از پاسخ جناب آقای محسن کدیور از جمله موضوع کتاب ایشان ارتباط چندانی با خبر منتشره در جهان نداشت ، با این وجود ، جهت احترام به تعامل ایشان ، متن کامل جوابیه درج گردید.
البته بر خلاف دیدگاه آقای کدیور ، ما ، اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را به دلیل تراز علمی و فقهی والا و برجسته مجتهدان عضو آن ، در زمره منابع و شاغول های اسلام ناب آنگونه که امام خمینی (ره) تبیین کرده اند می شناسیم ؛ موضعی که خود امام راحل(ره) بر آن تاکید نموده و خطاب به طلاب جوان هشدار دادند که اگر از جامعه مدرسین جدا شوند به دامن مبلغان اسلام آمریکایی درخواهند غلتید.
با این وجود ، ما نیز بسان آقای کدیور بر این اعتقادیم که بهترین مکان برای تضارب آرای علمی ، دانشگاه ها ، حوزه های علمیه و همایش های تخصصی هستند. کمااینکه هم اکنون نیز در حوزه های علمیه ، آرا ، اندیشه ها و فتاوای متعدد و حتی متعارض مطرح می شود. منتهای مراتب آفتی که موجب می شود بعضا” این تضارب آرای علمی دچار خدشه شود ، تحمیل حاشیه های سیاسی ، سلیقه ای و شخصی بر آنهاست.
از سوی دیگر در سال های اخیر که گسترش بیداری اسلامی در دنیا با منافع قدرت های جهانی تعارض پیدا نموده ، این قدرت ها تلاش می کنند تا با استفاده از اختلافات درونی ، مراکزی را که قلب تپنده احیای اسلام محسوب می شوند (از جمله ایران) با مشکلات فرسایشی درونی مواجه نموده و از طریق بزرگنمایی اختلافات و تعارض ها ، این مراکز را به لاک خود فرو برده و پویایی آنها را متوقف نمایند. از این رو جلوگیری از سوء استفاده دشمنان از اختلافات خانگی مسلمانان و شیعیان اصلی اساسی است که البته با کمال تاسف بعضا” نادیده گرفته می شود و حتی برخی افراد با پروژه های تفرقه افکنانه دشمنان همسو و همزبان می شوند.
جناب آقای کدیور بهتر می دانند که طرح شبهه یا ارائه نظریات و فتاوای جدید و یا شاذ در حوزه های علمیه شیعی موضوعی نیست که جدیدا” حادث شده باشد. منتها ، ارزش تضارب آرا زمانی است که در محیط خود و جایگاه خود انجام شود نه اینکه مباحث تخصصی علمی و فقهی آن هم به صورت کج دار و مریز دستمایه رقابت ها و حاشیه های سیاسی شود که بسا دشمنان کلیت اسلام و تشیع نیز بتوانند از این نمد برای خود کلاهی دست و پا کنند.
فراتر از این ، ما بر این عقیده ایم که مناظره های علمی اگر بر اساس متدولوژی صحیح و در چارچوب و بدون حاشیه روی های سیاسی انجام شود حتی می تواند در منظر و مرآی عموم نیز صورت گیرد. نمونه هایی از این دست را در سال های بعد از انقلاب فراوان داشته ایم. نظیر مناظرات آیت الله شهید بهشتی ، آیت الله مصباح و دکتر سروش با آقایان کیانوری و فرخ نگهدار از طیف چپ در تلویزیون ، یا مناظره بین آیت الله مصباح یزدی و حجت الاسلام و المسلمین حجتی کرمانی باز هم در تلویزیون و یا حتی مناظره بین خود آقای دکتر کدیور و دکتر سروش که متن آن در روزنامه سلام منتشر گردید.
ملاحظه می شود که اصل مناظره و تضارب آرا در جامعه و کشور ما مطرود نیست اما همانگونه که عنوان شد ، می بایست در چارچوب علمی ، هدفمند و بدون حاشیه های تحمیلی باشد که در آن صورت موجب بروز مسائلی می شود که خود آقای کدیور هم از آن نالانند.
نکته مهم دیگر اینکه در انجام مناظره ها و تضارب آرای علمی ، هم هدف و منظور حائز اهمیت است ، هم ادبیات تعامل و گفتگو و هم تناسب جایگاه و سوابق علمی افراد. اینکه جناب آقای کدیور یک تنه ، اعضای یک تشکل باسابقه روحانی نظیر جامعه مدرسین که اعضای آن جملگی از اساتید باسابقه حوزه و بعضا” اساتید خود آقای کدیور به شمار می آیند با آن ادبیات به میدان مناظره فرابخوانند به نظر می رسد چندان با سلوک تضارب آرای علمی همخوانی نداشته باشد.
شاید بهتر آن باشد که آقای کدیور قدری تواضع به خرج دهند و ضمن دفاع از مراتب علمی خود که قابل کتمان نیست ، به جای فراخوان همه اعضای جامعه مدرسین به صحنه مناظره ، با یکی از چهره های حوزوی و دانشگاهی همتراز خود که هم اکنون در حوزه علمیه قم تعدادشان کم نیست ، بر سر موضوعات علمی مورد اختلاف در یک محیط کاملا” علمی و تخصصی به بحث و مناظره بنشینند.
در همین خصوص سایت «جهان» گرچه یک پایگاه خبری – تحلیلی است که اعضای آن طبیعتا” در رتبه مناظره علمی با جناب آقای دکتر کدیور نیستند اما آمادگی آن را دارد که با ایشان یک مصاحبه علمی در زمینه مورد بحث انجام دهد.
•سایت «جهان» ، كد خبر: ۱۱۴۹۸ ، تاريخ: ۱۴:۳۸:۵۸ – ۱۳۸۶/۰۶/۳۱
