۱
پيام انتخابات دوم خرداد ۷۶، دو وجه سلبي و ايجابي دارد. اما وجه سلبي پيام ، پاسخ منفي و «نه » بزرگ به دين دولتي ، قشري گري ، خشونت ، خردستيزي ، استبداد راي ، جامعه توده وار، تحقير، قيم مآبي و انحصارطلبي بود. اما وجه ايجابي پيام ، پاسخ مثبت به معنويت ، خردباوري ، قانون مداري ، آزادي ، جامعه مدني و اصلاح مسالمت آميز حاكميت بود. راي معنادار مردم در انتخابات «دوم خرداد» راي «آري » ديگي به جمهوري اسلامي بود، در عين حال «نه » بزرگ به قرائتي ويژه از حكومت اسلامي بود كه به بهانه «ذوب در ولايت » جمهوريت نظام را نشانه رفته است . مردم نجيبانه از مجاري قانوني و به طريق مسالمت آميز نارضايتي خود را از مديريت كلان كشور و روش اداره امور، طي چندسال اخير ابراز داشتند و با انتخاب خاتمي ، خواستار اصلاحات جدي در نحوه مديريت جامعه شدند.
۲
سال گذشته در چنين روزهايي مردم ايران واقعه اي را رقم زدند كه زبانزد خاص و عام شد و جهان آن را تحسين كرد. درواقع مردم از يك حق قانوني به نام شركت در انتخابات ، استفاده كردند و به شكلی مسالمت آميز و از طريق قانوني نظر خودشان را ارائه دادند.
مردم با دو نكته قانوني و مسالمت آميز به مديريت كلان جامعه در دهه اخير اعتراض كردند منتهي اين اعتراض را به شكلي خيلي مدبرانه و دقيق بيان داشتند به نحوي كه كمتر، امكان سواستفاده از آن باشد. اين اعتراض در چهارچوب نظام جمهوري اسلامي صورت گرفت و لذا مردم با اين پيشنهاد اصلاحي خود، در واقع مشروعيت نظام جمهوري اسلامي را بار ديگر تاييد كردند. در عين حال خواستار اصلاحات بسيار جدي ، زيربنايي و اساسي شدند. اين دو نكته را اگر با هم درنظر بگيريم ، اولا: اين امر در چهارچوب نظام صورت گرفت نه برعليه نظام و ثانيا: اصلاحاتي كه مردم انتظار داشتند، اصلاحات روبنايي نبود، اصلاحاتي كاملا زيربنايي بود.
مردم با صداي بلند فرياد زدند: ما رشيد شده ايم ما مي توانيم خودمان انتخاب كنيم ، لازم نيست كسان ديگري به جاي ما انتخاب كنند. لازم نيست كسي به جاي ما تصميم بگيرد. ما صغير نيستيم ، ما قيم نمي خواهيم ، ما خودمان مي توانيم تصميم بگيريم ، لطفا به جاي ما تصميم نگيريد به جاي ما انتخاب نكنيد ما خودمان انتخاب مي كنيم ، انتخابات دوم خرداد ۷۶ اولين انتخابات در جمهوري اسلامي بود كه نتيجه اش از پيش تعيين نشده بود كسي نمي توانست حدس بزند چه اتفاقي مي افتد. و درواقع خود مردم ، براي اولين بار انتخاب كردند و ثمره اش را هم چشيدند.
كي از مهمترين عواملي كه باعث ايجاد واقعه عظيم دوم خرداد شد اين بود كه مردم از تحقير خسته شده بودند تحقيري كه توسط كساني اعمال مي شد كه فكر مي كردند حق دارند به جاي مردم تصميم بگيرند. در اينجا مردم به آنها يادآوري مي كنند كه ما خودمان تصميم مي گيريم و نيازي به شما نداريم . نه تنها نيازي به شما نداريم بلكه دوره شما به سر آمده زحمت را كم كنيد ما امروز مي خواهيم نمايندگان واقعي خود را بر اريكه قدرت بنشانيم في الواقع اين «نه » به تحقير بود، «نه » به پايمال كردن كرامت انساني .
يكي از كارهايي كه بايد براي تداوم پيام دوم خرداد صورت بگيرد، مشخص و شفاف كردن همان شعارهاي اصلي است فكر مي كنم كه اين شعارها بايد نهادينه بشود. كاري كه جامعه مي تواند انجام دهد نهادينه كردن شعارهاي دوم خرداد است ، شعارهايي كه بخشي از آن را رئيس جمهور ذكر كرده است .
شعارها و دستاوردهاي دوم خرداد را در عناوين زير مي توان خلاصه كرد:
نكته اول : تاكيد بر معنويت و دينداري .
نكته دوم : تاكيد بر كرامت انساني در مقابل تحقير آدميان .
نكته سوم : تشنج زدايي در عرصه داخلي و خارجي .
نكته چهارم : گفتگوي فرهنگها و تمدنها.
نكته پنجم : ترويج فرهنگ انتقاد و گفتگو.
نكته ششم : فرهنگ مدارا و تسامح .
نكته هفتم : تاكيد بر حق آزادي .
نكته هشتم : تاكيد بر جامعه مدني .
نكته نهم : قانون مداري .
دو گفتگوي كوتاه با هفته نامه توس، مشهد، ۲۶ اردیبهشت ۱۳۷۷
و روزنامه جهان اسلام ، تهران ، ۱۶ خرداد ۱۳۷۷
