پرسش: باتوجه به اینکه علما می فرمایند خمس اموال راباید پرداخت اما درمورد چگونگی محاسبه ی آن وخرج کردن آن توضیحی نمی دهند لطفا بفرمایید باتوجه به نحوه ی زندگی امروز که باید وام بگیری تا هزینه تحصیلی فرزندانت را بپردازی، باید اقساط خانه وماشین و… را بپردازی، پرداخت خمس چگونه قابل توجیه است؟ نحوه پرداخت خمس دراین زمان چگونه است؟ و به چه مرجعی باید پرداخت؟ همین که پرداخت کردی از گردنت ساقط می شود وتو مسوول هزینه کردن آن توسط آن مرجع نیستی ومورد سؤال واقع نمی شوی؟ استدعا دارم دراین مورد نیز روشنگری فرمایید تاامثال من ازاین که دِینی به گردن ماست یانه وازطرفی اینگونه پرداخت را قبول نداریم! رهایی یابیم.
معلم بازنشسته
پاسخ: خمس در کنار زکات یکی از مالیاتهای شرعی است. مهمترین موردی که خمس به آن تعلق می گیرد و در زمان ما موضوعیت دارد خمس ارباح مکاسب (خمس سود کسب بعد از خارج کردن مخارج سالانه) است، برای فردی که ماهیانه قسط می پردازد اگر بعد از کسر کلیه دیونی که در همان سال می باید بپردازد چیزی اضافه بر مخارج متعارف سالیانه باقی ماند، آنگاه مشمول خمس می شود. مخارج تحصیلی فرزندان یا هزینه تشکیل زندگی انها جزء مخارج متعارف است که بعد از کسرکردن آنها خمس محاسبه می شود.
به نظر اکثر قریب به اتفاق مراجع معاصر، هر مجتهد جامع الشرائطی که به علم و تقوای او اطمینان نسبی دارید و از او تقلید می کنید می باید خمستان را به وی بپردازید.
بعد از پرداخت، تکلیف از شما در مصرف خمس ساقط است، مگر اینکه یقین داشته باشید که خمس در غیر راههای مشروع مصرف شده باشد، که چنین قطع و یقینی بسیار دشوار بدست می آید.
در نظر داشته باشید در وجوب پرداخت خمس تردیدی نیست، اما در نحوه مصرف آن و اینکه این امر صرفا از طریق مراجع صورت بگیرد بحثهایی است که در صورت لزوم مطرح خواهد شد.
والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته
محسن کدیور
