پرسش: اینجانب در حدود یک سال است که از یک نفر طلب کار هستم و این شخص ادعا می کند که پول در دست ندارد که بدهی خود را بدهد اما ماشینی سوار می شود که مبلغ آن در حدود طلب من می باشد . این شخص با این کا ر بخش عظیمی از سرمایه کاری اینجانب را پیش خود نگه داشته است و می گوید پول ندارم در صورتیکه اگر اطراف خود را خلوت کد می تواند بدهی خود را بدهد.
اینجانب تصمیم گرفته ام که هر گاه از طرف این آقا سفارش داشتم کارهای ایشان را انجام دهم با این تفاوت که مواد اولیه ایشان را با مواد اولیه دیگری جابجا کنم بدون اینکه ضرری در کار ایشان ایجاد شود ولی پول اینجانب هم کم کم زنده می شود. حال سوال من از شما این است که آیا این روش پس گرفتن پول درست است؟
و اگر درست نیست ضرر و زیان اینجانب چگونه بایستی جبران شود چون شما به خوبی می دانید که در این مملکت تورم بیداد می کند و پول من در این یکسال ارزشش نصف شده، حال شرع چه راه حلی برای این کار دارد؟
لطفا پاسخ من را بدهید چون بدجور در چند راهی گیر افتاده ام چون اولا تمام زندگیم پیش این آقاست و از طرف دیگر نمی خواهم حق الناس پیش من باشد ولی می بینم هر روز ارزش پولم کمتر می شود و ایشان بهترین زندگی را دارد.
پاسخ: در صورتی که بدهکار با خودرویی متعارف کار می کند خودرو جزء مایحتاج وی محسوب می شود، اگر با آن کار نمی کند و داشتن چنین خودرویی از شان وی بالاتر نیست، باز نمی توان وی را مجبور به فروش خودرو کرد، و طلبکار باید صبر کند. اما او در دو حالت موظف است از طریق دیگری بدهکاری خود را در زمانی که وعده داده ادا کند، و اگر توانایی داشته باشد و بدهکاری خود را ادا نکند معصیت کرده است
بعلاوه بدهکار موظف است معادل ارزش پولی را که قرض گرفته در زمان ادا بپردازد نه رقم آنرا، به عبارت دیگر نرخ واقعی تورم را در نظر بگیرد و مبلغ طلب را بعلاوه نرخ تورم برگرداند. مثلا محاسبه شود پول در زمان قرض معادل چه مقدار طلا بود، در زمان ادا معادل همان مقدار طلا را برگرداند و طرفین با هم مصالحه کنند
اما طلبکار مجاز به تادیه طلبش از غیر طرق مجاز شرعی نیست. او حق ندارد بدون اجازه بدهکار در اموال او تصرف کند حتی اگر با این تصرف ضرری متوجه بدهکار نشود. پس گرفتن طلب تنها از طرق مجاز شرعی جائز است. به زبان ساده تر طلب یک فعل مستقل است و کسب شما فعلی دیگر و هرکدام حکم مجزایی دارد. ارتکاب حرام در یکی از سوی فردی مجوز ارتکاب معصیت از سوی طرف مقابل نیست.
موفق باشید
محسن کدیور
