یادداشت

یادداشت

ماه رمضان ۱۴۰۳-۱۴۰۲

در سنت ایمانی بهار عبادت ماه رمضان است. قلبمان را غبارزدایی کرده و جانمان را آماده حضور در ضیافت سالانه خداوند می‌کنیم. روزه از اسباب ترقی به سوی خداوند است. هر کسی به اندازه ظرفیت و همت خود روزه می‌گیرد، یکی به روزه عوامانه اکتفا می‌کند. یکی به مراتبی از روزه خواص صعود می‌کند و هر سال پله ای بالاتر می‌رود، و یکی هم به روزه سالکان تقرب پیدا می‌کند. ماه رمضان بهترین فرصت برای آدم شدن و پیدا کردن خودمان است. ماه رمضان ماه آشتی با خداوند است.

یادداشت

منوچهر کدیور به دو روایت

در آستانه چهلمین روز درگذشت پدرم. روایت اول: روایت صوتی تصویری علیرضا کدیور از پدربزرگش: وفای بی‌همتا، بر اساس آرشیو عکس‌های شخصی و خانوادگی، نمایش داده‌شده در مراسم ترحیم تهران. روایت دوم: روایت منظوم نورالدّین میرفخرایی: با قلم و دفتر و کتاب و کتابت / شد سپری جمله صبح و شام کدیور. عاشقی و مهر بود مشی منوچهر/ خواجه خبر داد از دوام کدیور. با لب خندان به سوی خالق خود رفت / شاد خداوند از ابتسام کدیور. خواهی اگر حال آن نماد نجابت / گویم رضوان بوَد مقام کدیور.

یادداشت

پیام قدردانی

از جانب سرکار مادرم، خود و دیگر اعضای خانواده وظیفه می دانم از کلیه شخصیتهای فکری، دینی، اجتماعی، مدنی و سیاسی، آشنایان و دوستانی که در مراسم تشییع و تدفین مرحوم پدرم منوچهر کدیور در شیراز و مجالس ترحیم در شهرهای شیراز، فسا و تهران شرکت کردند، یا با ارسال پیام تسلیت کتبی و شفاهی خصوصی یا انتشار پیام تسلیت در شبکه های اجتماعی و گاه مطبوعات بر این بنده و دیگر اعضای خانواده منت گذاشتند صمیمانه تشکر کنم. خداوند رفتگان همگی را رحمت کند.

یادداشت

پدرم به رحمت خدا رفت

پدرم منوچهر کدیور دار فانی را وداع گفت، و به سرای باقی شتافت. با عزت و شرافت زیست و با سکینه و طمأنینه به محضر حق شتافت. او معلم من در سه ارزش بنیادین خردورزی، دینداری و آزادگی بود. در هر دو زندان قبل و بعد از انقلاب بزرگترین پشتیبان پسرش بود. به زادگاهش فسا و کشورش عشق می ورزید. نُه کتاب از او به یادگار مانده است، از جمله خاطراتش «از روزگار گذشته حکایت»، در دو جلد. خدایش رحمت کند و در کنف مغفرت و رضوان خود مأوایش دهد.

یادداشت

گاه‌شمار معرکه ادواری افترای تکفیر

نمی‌توان با برچسبِ ناچسبِ «تکفیرگری» اذهان را از «نقد ساختاری» منحرف کرد. عبدالکریم سروش حتی بر اساس موازین فقه سنتی قابل تکفیر نیست، و هرگز تکفیر هم نشده است. وی – که در تخریب منتقدانش شهره است – تا کنون چهار دور به‌ ‌کدیور افترای تکفیر خود را زده است. مطابق مستندات گاه‌شمار، کدیور به‌دعاوی وی در سه دور قبلی به‌طور مستدل و محترمانه پاسخ داده است. در دور چهارم – که منشأ آن نامشخص است – سروش «سقوط اخلاقی» خود را به‌نمایش گذاشته است. «وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا»

یادداشت

عید سعید غدیر خم مبارک باد

در روز هجدهم ذیحجه سال دهم هجری رسول خدا محمد مصطفی (ص) سمت و سوی اسلام بعد از خود را تعیین کرد، و ولایت علی مرتضی (ع) را به مسلمانان اعلام کرد. معنای مولی در عبارت پیامبر دوست و ناصر نیست، ولیّ و سرپرست است. غدیر خم بسیار بزرگتر از جانشینی سیاسی پیامبر (ص) است. چند جریان در دوران معاصر به غدیر خم ضربه زده اند: ولایی ها، اسلام انقلابی، اسلام قرآنی، و روشنفکری دینی تجدیدنظر طلب. عید سعید غدیر خم بر محبان اهل بیت پیامبر مبارک باد.

یادداشت

احمد قابل در زبان انگلیسی

اگر خفقان و سانسور مانع از نشر کاغذی آثار قابل در ایران شده‌است، در زبان انگلیسی لوُید ریجن پژوهشگر دانشگاه گلاسکو به معرفی قابل همت گماشته است. در کتاب «حجاب: دیدگاههای سه حوزوی مدرن ایرانی» دیدگاههای مرتضی مطهری (وجوب حجاب)، احمد قابل (استحباب حجاب)، و محسن کدیور (وابستگی حجاب به مقتضیات زمان و مکان) بررسی شده‌است. در تک نگاری «احمد قابل و تفکر اسلامی معاصر: شریعت عقلانی در ایران قرن بیست و یکم» ریجن وی را به عنوان یکی از چهره های جسور نواندیشی دینی در ایران معرفی کرده‌است.

یادداشت

عید سعید فطر ۱۴۰۲

عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت / صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت. عید بر عاشقان مبارک باد! / عاشقان! عیدتان مبارک باد. عید آمد به کفْ نشان وصال / عاشقان! این نشان مبارک باد. امکان رؤیت هلال ماه رمضان بر اساس محاسبات معتبر علمی در یکی از مناطق کره‌ زمین با چشم غیر مسلح برای دیگر‌ مناطق معتبر است. امروز جمعه ۱ اردیبهشت ۱۴۰۲، ۲۱ آوریل ۲۰۲۳، اول شوال ۱۴۴۴ عید سعید فطر است. فطریه خود را مستقیما به فقرا/ مراکز خیریه بپردازیم.

یادداشت

رضا یوسفیان آزاده پاکباز

دکتر رضا یوسفیان آزاده‌ آزادی خواه، عبد صالح خداوند و پزشک متخصص ارتوپد در سن ۵۵ سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد. در زندگی کوتاه خود سه انتخاب بزرگ کرد: دفاع از میهن در نوجوانی و هشت سال اسارت؛ مشی اصلاح‌طلبی سیاسی در دوران نمایندگی شورای شهر و دوره ششم مجلس شورا؛ امضای نامه تاریخی اردیبهشت ۱۳۸۱ به مقام رهبری: «تسلیم اراده ملت شوید و تا دیر نشده جام زهر را بنوشید. با مردم آشتی کنید.» یوسفیان و دیگر امضاکنندگان این نامه رد صلاحیت شدند! حق با یوسفیان است.

یادداشت

مسدود شدن دوباره لایو اینستاگرام کدیور

دو روز بعد از انتشار این مصاحبه «ولایت فقیه یعنی چه؟» (۱۸ فروردین ۱۴۰۲) لایو اینستاگرامی کدیور برای دومین بار مسدود شد. (نوبت اول: بهار ۱۴۰۰) اگر فرض کنیم که سپاه سایبری مطالب این صفحه را برای نظام جمهوری اسلامی مضر تشخیص داده باشد، طبیعی است که به هر قیمتی برای خاموش کردن این صدای منتقد اقدام کند. در دی ۱۳۹۸ برای همیشه و اردیبهشت ۱۴۰۱ به مدت ۵۲ روز صفحه اینستاگرام کدیور مسدود شد. این دسیسه هم پشت سر گذاشته خواهدشد، ان‌شاءالله. عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد.

یادداشت

در سوگ محمد برقعی

دکتر محمد برقعی جامعه شناسی که سالها در محروم‌ترین و دورافتاده ترین نقاط استان سیستان و بلوچستان خدمت کرده بود. نویسنده کتابهای «نظری به بلوچستان» (۱۳۵۳)، «چادرنشینان دامدار ایل ترکاشوند» (۱۳۵۶)، «سکولاریزم، از نظر تا عمل» (۱۳۸۱) و از تدوین کنندگان کتاب «من و خاندان پهلوی» (۱۳۷۰) بود. به دلیل مواضع انتقادی پس از انقلاب مجبور به تبعید خودخواسته از ایران شد. فعال سیاسی جمهوری خواه با گرایش ملی مذهبی بود. نقدش به جمهوری اسلامی منصفانه و نجیبانه بود. صوفی اهل معنی و نواندیش دینی محسوب می شد.

یادداشت

برای نجات ایران

ایران مهیای تحولی بنیادین‌ است، که خطوط اصلی‌‌اش را جنبش پاک «زن، زندگی، آزادی» ترسیم می‌کند. این سه کلمه بذرهای آینده‌ای روشن‌ پیراسته از ظلم، فقر، تحقیر و تبعیض است. ۱. برگزاری همه‌پرسی آزاد و سالم در مورد ضرورت تغییر یا تدوین قانون اساسی جدید. ۲. در صورت پاسخ مثبت مردم، تشکیل مجلس مؤسسان مرکب از نمایندگان واقعی ملت از طریق انتخاباتی آزاد و منصفانه. ۳. همه‌پرسی درباره متن مصوب آن مجلس به منظور استقرار نظامی مبتنی بر حاکمیت قانون و مطابق باموازین حقوق انسانی و برخاسته از اراده مردم.

یادداشت

اعدام علیرضا اکبری

خودکامه پاستور می پندارد می تواند با اعدامْ مشروعیت از دست رفته را بازیابد. من از حقوق شهروندی علیرضا اکبری دفاع می کنم. ادعایهای نظام (چوپان دروغگو) دروغ است مگر خلافش اثبات شود. روند احضار، بازجویی، و محاکمه علیرضا اکبری مبتنی بر قانون آئین دادرسی کیفری نبوده‌است. او از حق داشتن وکیل برخوردار نبوده‌است. اقرارها تحت فشار، شکنجه و داروی روان‌گردان صورت گرفته است. اکبری قربانی جنگ قدرت پشت پرده در جمهوری اسلامی شد. نظامی که متکی بر مداحان است و با اعدام منتقدان و معترضان سرپاست دیر یا زود سقوط می‌کند.

مصاحبه کوتاه

ولایت فقیه، قلمرو اختیارات، و رویه بی آبرو کردن رقیب

جمهوری اسلامی همواره در مقابله با رهبران مذهبی رقیب از طریق بهتان و بی آبرو کردن عمل کرده است. آقای شریعتمداری در سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ به این نتیجه رسید که قلمرو ولایت فقیه محدود به اموری است که در قانون پیش بینی نشده است یا اموری که بر زمین مانده است، نظری معارض با ولایت مطلقه فقیه آقای خمینی. بحث از ولایت فقیه بیش از آنکه فقهی باشد بحثی سیاسی است و قبض و بسط آن بیش از همه چیز به شخصیت بشری و موقعیت سیاسی فقها بستگی دارد.

مصاحبه کوتاه

طناب دار بر گردن یک اعتراض

محاربه جرمی علیه امنیت مردم است نه حکومت و مصادیق مشخص آن راهزن و دزد مسلح و معادل امروزی آن گانگستر و تروریست می باشد. افساد فی الارض در فقه سنتی عنوانی متفاوت با محاربه نیست. قضات دادگاه غیرقانونی انقلاب، قضات دادگاه تجدید نظر و دیوان عالی کشور و رئیس قوه قضائیه در زمان حاضر نه مجتهدند نه حقوقدان. سپردن امر اعدام به چنین قضاتی شرعا حرام و قانونا تخلف است. جمهوری اسلامی در سرکوب و اعدام معترضان از حمایت مراجع تقلید، فقها و حوزه های علمیه برخوردار نیست.

مصاحبه کوتاه

اعدام درمانی: تسریع در سقوط نظام

اعدام شتابزده معترضان ریختن بنزین بر آتش نارضایتی و اعتراض ملت ایران است. حاکمیت با «بحران عدم مشروعیت» مواجه است. خامنه ای مسئول مستقیم خونهای ریخته شده، فرصتها و سرمایه های بربادرفته و اعتماد سلب شده ملت ایران است. اگر به حکومت دموکراتیک سکولار برای آینده ایران باور داریم عدم دخالت مراجع تقلید به هر دلیلی مفید است نه مضر. راهکار ما ادامه اعتراضات و اعتصابات و مقاومت مدنی، برگزاری همه پرسی تغییر نظام، تشکیل مجلس مؤسسان و برقراری یک حکومت دموکراتیک سکولار مبتنی بر موازین حقوق بشر است.

مصاحبه کوتاه

شخص خامنه ای پشت اعدامهاست

محارب کسی است که علیه امنیت مردم (نه حکومت) مسلحانه اقدام کرده آنها را ترسانیده‌باشد. نظام برای ترمیم اقتدار بربادرفته خود به‌جای شنیدن صدای اعتراض مردم، به اعدام‌درمانی روی آورده‌است، با این خیال باطل که سرکوب و اعدام به اعتراضات پایان می‌دهد. رهبری قوه قضائیه را برای صدور حکم اعدام معترضان تحت فشار قرار داده‌است. انتظار افکار عمومی این است که مراجع تقلید شیعه نسبت به سرکوب اعتراضهای مسالمت‌آمیز سه ماهه اخیر مردم و خصوصا اعدام معترضان علنا اعتراض کنند. متاسفانه این انتظار برحق تا کنون جامه عمل پوشیده نشده‌است.

یادداشت

اعدام معترضان را فورا متوقف کنید

رژیم نامشروع جمهوری اسلامی با اعدام معترضان گور خود را می‌کند و به لحظه موعود سقوط نزدیک‌تر می‌شود. جمهوری اسلامی امپراطوری دروغ، جنایت، خباثت و فساد است. نام محسن شکاری همانند نام مهسا امینی و دیگر مقتولان مظلوم رمز این اعتراضات است. مردم ایران برای مرگ این رهبر خودکامه، سقوط این نظام جائر و رهایی کشورشان از اختاپوس استبداد دینی لحظه شماری می‌کنند. اعدام معترضان با عنوان خلاف واقع اغتشاشگر آتش اعتراض بر حق ملت را شعله ورتر می‌کند. محارب رهبر خودکامه و دستیاران اوست نه جوانان معترض کف خیابان.

یادداشت

امتیازات وعبرتهای اعتراضات ۱۴۰۱

بازداشت معترضان خصوصا زنان توسط «نیروهای لباس شخصی» ترویج هرج و مرج است. اینکه داعش مستقلا اقدام تروریستی شاهچراغ را مرتکب شده باشد مشکوک است. از حق انتخاب سبک زندگی دفاع می‌کنم. از تحمیل سبک زندگی خود به‌دیگران شدیدا اجتناب کنیم. ما مجاز نیستیم حتی برای مقابله به‌مثل زبان به دشنام و تحقیر بیالائیم. زن بی‌حجاب در کنار زن محجبه حق برخورداری از تمام حقوق شهروندی را دارد. هر روحانی لزوما مدافع نظام نیست. به استنباط این‌جانب، پوشش مو، مثل پوشش روی زنان، شرعا نه واجب است، نه مستجب.

یادداشت

بازخوانی تجارب بین المللی رویارویی اقتدارگرایی و دموکراسی

گذار از اقتدارگرایی دینی به دموکراسی کاری تخصصی است و نیازمند استفاده از دانش آکادمیک و تجارب موفق و ناموفق دیگر کشورها. دانش دینی و فلسفی پاسخگوی این پرسشهای ستبر نیست. تلاش برای برقراری نظامی دموکراتیک از خواسته‌های اصلی بسیاری از جوامع در جریان پویش‌های یک قرن اخیر بوده‌است. رسیدن به این خواسته از یک سو نیازمند بازخوانی موفقیت‌ها و شکست‌های بومی در رویارویی اقتدارگرایی و دموکراسی است، و از سوی دیگر نیازمند مطالعه‌ی تجربه‌های جوامع مختلف و حرکت‌هایی است که توانسته‌اند گذار به دموکراسی را با موفقیت طی‌ کنند.

مصاحبه تحلیلی

کانونهای امیدبخش در جنبش بی‌سر

در این اعتراضات مردمی هدایت و هماهنگی را باید از نهادهای مستقل صنفی مدنی (معلمان، کارگران، و دانشجویان) انتظار داشت. بیش از سه چهارم ملت ایران هیچ نماینده‌ای در نظام ندارند. برعکس انچه خامنه‌ای گفت دعوا دقیقا بر سر حجاب اجباری، تحمیل سبک زندگی و پوشش به زنان، و از آن بالاتر دعوا بر سر اصل رژیمی است که سد راه آزادی، امنیت و عدالت در ایران است و بزرگترین ضربه را به آبروی اسلام و تشیع وارد کرده‌است. سخنان خامنه‌ای همان سخنان شاه در سالهای ۵۶ و ۵۷ است.

یادداشت

چه می خواهیم؟

مبارزه امروز این نسل برای پس گرفتن «زندگی» است، زندگی آن‌گونه که خود می‌خواهند. انتخاب سبک زندگی، حرمت زندگی خصوصی، انتخاب پوشش، و نپوشاندن موی سر برای بانوان هیچ تعارضی با موازین اسلام ندارد. آنچه «مخل موازین اسلام» است خودکامگی، استبداد، ظلم، اختلاس، فساد، سرکوب آزادی، ریاکاری، و ریختن خون بیگناه است. در فرهنگ ملی و دینی ما اینکه مرد قلدری آن هم با اسلحه دست روی زن و دختر مردم بلند کند ناجوانمردی و پستی است، چه برسد که خون زن، بچه و مرد بیگناه را بر زمین بریزد.

یادداشت

چه باید کرد؟

جمهوری اسلامی دست از سر حجاب اجباری برنمی‌دارد. گشت ارشاد و حجاب اجباری بیشترین تاثیر را در فاصله گرفتن توده مردم خصوصا نسل جوان از اسلام داشته است. مشکل اصلی عدم جدایی نهاد دین از دولت است. نظامی که کلیه مجاری اصلاح خود از قبیل مطبوعات آزاد، احزاب سیاسی مستقل، انتخابات آزاد و رقابتی، قوای مقننه و قضائیه مستقل را مسدود کرده باشد، چطور قرار است اصلاح شود؟ راه رهایی جنبش اجتماعی اعتراضی است. تا نظام عوض نشود چیزی اصلاح نخواهد شد. این آخرین پیام است، هدف اصل نظام است.

یادداشت

تسلیت به ملت مظلوم ایران

قتل دختر بیگناه مهسا امینی در بازداشتگاه پلیس به بهانه حجاب نامناسب لکه ننگی بر دامان جمهوری اسلامی است. جنایات جمهوری اسلامی علیه شهروندان خود خصوصا فشار بر زنان و دختران ایرانی برای تحمیل پوشش مورد نظر حکومت از هر نظر محکوم است. جمع کنید گشت ارشاد را که در حقیقت چیزی جز اضلال نیست. بس کنید این همه جرم و جنایت زیر لوای دین و مذهب. تسلیت به خانواده داغدار امینی. تسلیت به همه زنان و دختران ایران و افغانستان که قربانی قساوت و جهالت زمامداران مرتجع خود هستند.

یادداشت

محکومیت سوء قصد به سلمان رشدی

حمله خونین امروز به سلمان رشدی نویسنده کتاب آیات شیطانی در نیویورک را به شدت محکوم می کنم. سوء قصد کننده باید مطابق قانون محاکمه و مجازات شود. بر أساس تعالیم اسلامی و قرآنی این سوء قصد محکوم است. راه مقابله با افکار نادرست نقد علمی است نه حذف فیزیکی. فتواهای خونین علیه کسروی، طه، فوده و تقی به همراه احکام قتل رشدی و ابوزید باید به‌طور عمومی محکوم شود تا جلوی تکرار آن گرفته شود زیرا چنین احکامی تنها باعث تضعیف اسلام شده و به‌آن ضرر وارد کرده است.