یادداشت

در تاریخ مجلس خبرگان رهبری حسینی کاشانی شجاع‌ترین نماینده ای بوده که به وظایف قانونی خود عمل کرده است. وی در جلسه ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ به رهبری موقت آقای خامنه ای و در جلسه ۱۵ مرداد ۱۳۶۸ به رهبری دائم ایشان به دلیل فقدان شرائط رهبری مندرج در قانون اساسی رای منفی داده است. استدلالهای حسینی کاشانی در اعتراض تاریخی او در اجلاسیه مجلس خبرگان مورخ ۲۴ تیر ۱۳۶۹: نقض قانون اساسی ۱۳۵۸ و ۱۳۶۸، نقض آئین‌نامه داخلی مجلس خبرگان، و ناتمام بودن نقض قانون اساسی به بهانه شرایط اضطراری.

در آذر ۱۳۹۰، رافق‌ تقی نویسنده‌ی دگراندیش جمهوری آذربایجان با حکم محمد فاضل ‌لنکرانی به اتهام ارتداد در باکو به قتل رسید. کتاب الکترونیکی مجازات ارتداد و آزادی مذهب: نقد مجازات ارتداد و سبّ‌النبی با موازین فقه استدلالی در تیر ۱۳۹۳ نقد این ماجراست. ترجمه انگلیسی آن با مقدمه مبسوط تحلیلی با عنوان توهین به مقدسات (سبّ) و ارتداد در اسلام: مناظره‌هایی در فقه شیعه در «مجموعۀ ترجمه متفکران مدرن مسلمان» دانشگاه آقاخان و دانشگاه ادینبورگ منتشر شد، در حالی که انتشار متن اصلی آن در ایران ممنوع است!

ترجمه انگلیسی کتاب حق الناس با عنوان «حقوق بشر و اسلام نواندیش» در «مجموعۀ ترجمه متفکران مدرن مسلمان» از انتشارات دانشگاه ادینبورگ منتشر شده است. نویسنده در مقدمه مبسوط انگلیسی آراء کتاب را با مهمترین متفکران معاصر محمود محمد طه، النعیم، آن مایر، مجتهد شبستری، و ساشادینا درباره «اسلام و حقوق بشر» مقایسه کرده است. ویرایش دوم کتاب حق الناس سیزده سال بعد از ویرایش اول، نه به زبان اصلی بلکه به انگلیسی منتشر شده، چرا که نویسنده بر خلاف قانون همچنان از حق نشر در کشور خود محروم است.

ماموران امنیتی به طور هم‌زمان به خانه سازندگان مستندی درباره استاد منتظری هجوم برده و کلیه کامپیوترها، گوشی‌ها، فیلم و صوت دهها ساعت مصاحبه و مستندات دیگر را سرقت، ضبط کرده و بردند. در اتحادیه جماهیر شوروی سابق استالین کوشید تمام آثار رقیب اصلیش تروتسکی را حذف کند و تاریخ انقلاب بلشویک، دوران لنین و به قدرت رسیدن استالین را مطابق میل خود به نمایش درآورد. نظام نیز از ماجراهای دهه اول جمهوری اسلامی روایتی تحریف شده ساخته و از تولید مستندی از زبان بازماندگان استاد منتظری جلوگیری می کند.

حاشیه انتقادی بر مدخل آذری قمی کتاب «جرعه ای از دریا» شبیری زنجانی. مواضع آذری قمی در چهار سال آخر عمرش تندروی سیاسی نبود، بلکه عمل به وظیفه شرعی امر به معروف و نهی از منکر و نصیحت به ائمه مسلمین بود. این‌که فقیه نزیهی مانند ایشان در قبال خودکامگی به نام دین و ادعای مرجعیت و فقاهت فرد فاقد شرایط لازم سکوت کرده جای سوال دارد. ادعای پشیمانی احمد آذری قمی از مواضعش در نقد مرجعیت و رهبری آقای خامنه ای از بنیاد بی اساس و جعلی است.

روح الله زم فرزند حقیقی جمهوری اسلامی بود. چه کردید که فرزند نظام برانداز نظام شد؟! با اقدامات روح الله زم و آمدنیوز می توان موافق نبود، اما در مقابل مجازات او خصوصا اعدام از هر حیث ظالمانه وی نمی توان خاموش بود. او روزنامه نگار منتقد و فعال سیاسی مخالف جمهوری اسلامی بود. مسئول اصلی اعدام مظلومانه روح الله زم راس هرم قدرت سیاسی است. اصلاح کشور در گرو اصلاح قانون اساسی، حذف نهاد ارتجاعی ولایت مطلقه فقیه، لغو حکومت دینی، و به رسمیت شناختن حکومت سکولار دموکراتیک است.

باید با منطق واحد ترور هر انسانی را همیشه و همه جا محکوم کرد خصوصا ترورهای دولتی چه توسط دولت اسرائیل چه توسط جمهوری اسلامی ایران. نتانیاهو و ترامپ می خواهند برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران را به هر قیمتی ولو ترور دانشمندان هسته ای متوقف کنند. ترور اخیر بار دیگر زنگ خطر آسیب پذیری امنیتی را در ایران به صدا درآورد و غرور هر ایرانی را جریحه دار کرد. امروز به جای شعار توخالی انتقام باید به فکر اصلاح ساختاری سیاستهای داخلی و خارجی جمهوری اسلامی بود.

دکتر داود فیرحی در اوج شکوفایی به دیار باقی شتافت. شاگرد سید جواد طباطبایی و متاثر از او در اندیشه سیاسی بود. استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، روحانی اصلاح طلب، پژوهشگری نام آشنا در اندیشه سیاسی اسلام، و نویسنده ای پرکار بود که با پژوهشهای ارزنده و قلم معتدل خود به اندیشه سیاسی در اسلام معاصر و خصوصا فقه سیاسی خدمت کرد. فیرحی از مدافعان بازخوانی فقه سیاسی اجتماعی و دمکراتیزه کردن فقه شیعه بود.

مسیمیو کمپنینی اسلام شناس و قرآن پژوه سرشناس ایتالیایی از خادمان اسلام رحمانی و انسانی دوست داشتنی بود. در آخرین ایمیل رد و بدل شده از آیات سوره الرحمن با اکرام از جاودانگی خداوند و فنای ماسوای او سخن گفته بود. کمپنینی مؤمنی موّحد بود. در معرفی اسلام در ایتالیا بلکه در جهان زحمت فراوان کشید و نام خیری از خود برجا گذاشت. از جمله مهمترین کتابهای تالیفی وی «تفاسیر جدید مسلمانان از قرآن» و «دیدگاههای فلسفی درباره تفاسیر جدید قرآن» قابل ذکر هستند. آخرین کتابش «محمد پیامبر خدا» بود.

محمد رضا شجریان استاد بزرگ آواز سنتی فارسی و از مفاخر هنری ایران معاصر دار فانی را وداع گفت. هنرمندی آزاده که در کنار مردم ایستاد و ستم را برنتافت و با صدایش که صدای مردم شده بود هنرمندانه از حقوق آنها دفاع کرد. ربنای تاریخی او صدای آشنای هر ایرانی در لحظات افطار بود و آوازهای او تبلور ادبیات غنی فارسی در اوج هنر بود. هنرمندی صاحب سبک را از دست دادیم. صدای شجریان به اعتبار هنرمندی، حقانیت، و آزادگی ماندنی است. اما ظلم حاکم رفتنی است.

مشروح مذاکرات اجلاسیه ۱۴ خرداد و ۱۵ مرداد ۱۳۶۸ مجلس خبرگان رهبری (انتخاب موقت و دائم رهبری) تا کنون منتشر نشده و سی و یک سال است مخفی نگاه داشته می شود زیرا در این دو اجلاسیه نکاتی مطرح شده که انتشار آنها به ضرر مقام رهبری است و به حکم حکومتی ایشان بر خلاف قانون از انتشار ولو محدود آن جلوگیری شده است. اگر چیزی برای پنهان کردن نیست، چرا متن کامل آنها منتشر نمی شود؟ آیا وقت رفع ممانعت از انتشار این دو سند مهم تاریخی فرانرسیده است؟

مدیر کل کتاب ارشاد چند روز قبل در پاسخ ناشرم برای چاپ ویرایش دوم کتابهای حق الناس و مجازات ارتداد و آزادی مذهبی گفته: «نام کدیور همچنان در فهرست ممنوع القلم‌هاست و ما قادر به صدور مجوز به‌نام ایشان نیستیم.» برخلاف تلقی رایج، خط قرمز جمهوری اسلامی هیچیک از اصول اعتقادی اسلامی و شیعی نیست. در این نظام اموری بالاتر از خدا، پیامبر و قرآن هست که درنوردیدن آنها خط قرمز محسوب می شود و دو مصداق بیشتر ندارد: یکی نظریه ولایت مطلقه فقیه و دیگری مصداق آن مقام رهبری.

در هیات رئیسه مجلس خبرگان دو نایب رئیس اول و دوم هاشمی رفسنجانی و ابراهیم امینی متمایل به انتخابی بودن رهبری، محدودیت زمانی دوران رهبری به ده سال، و نظارت مجلس خبرگان بر عملکرد رهبری بودند. این دو در جنبش سبز سال ۱۳۸۸ در دفاع از حقوق مردم نیز هم‌موضع بودند. امینی در میان روحانیون تراز اول جمهوری اسلامی سه امتیاز نسبی داشت: انصاف، اعتدال در مواضع سیاسی و ساده زیستی. او جوانمردانه به «حذف کتاب کدیور از کتاب سال در حوزه فلسفه سال ۱۳۷۹ به دستور رهبری» اعتراض کرد.

این‌که کرونا – به تشخیص پزشک متخصص – برای روزه گرفتن فردِ خاص ضرر دارد، یا نه فقط یک نفر صلاحیت تصمیم‌گیری دارد: خود فرد، نه فقیه و نه پزشک. طبع روزه بر سختی کشیدن و مقاومت در برابر امیال نفسانی است. حتی اگر به دلیل موجه موفق به گرفتن روزه نیستیم از دیگر برکات این ماه مبارک استفاده کنیم و انفاق به فقرا را فراموش نکنیم. اگر بتوانیم در این ماه و به کمک مناسک آن «نفس اماره» را افسار کنیم و به مرتبه «نفس مطمئنه» برسیم زهی سعادت.

فقه و کلام بر علوم انسانی و اجتماعی و تجربی ولایت و قیمومت ندارند. لازمه داد و ستد فکری پذیرش بشری بودن فقه و کلام و عدم قداست آنهاست. فقه و کلام سنتی چندین قرن است از شکوفایی و پیشرفت باز مانده است. رفع این نقیصه متوقف بر به رسمیت شناختن نقش علوم سکولار است. اخلاق علمی اقتضا می کند که متکلمان و فقیهان سنتی به جای زبان تهدید و تفرعن با منطق استدلال و برهان با اساتید علوم غیردینی در فضائی آزاد وارد گفتگوی خردمندانه با حقوق مساوی شوند.

به جای توهم دخالت گناه مردم در بروز بلایا باید از سهل انگاری و عدم رعایت موازین بهداشتی سخن گفت. شیوع ویروس کرونا در شهر قم پنبه این باور خرافی را زد که عُشّ آل محمد مصون از بلایاست. دغدغه روحانیون سنتی یا حکومتی در بازنگاه داشتن درِ امامزاده‌ها دغدغه دینی نیست، دغدغه کسب است! نمایندگان رهبری در ستاد ملی مبارزه با شیوع کرونا مهمترین مانع تعطیل اماکن و تجمعات مذهبی بوده اند. روایت شده که نمرود را یک پشه از پای درآورد، توان ویروس کرونا از پشه کمتر نیست!

جمهوری اسلامی در قضیه ویروس کرونا همانند قضایای پیشین با سوء تدبیر، ندانم‌کاری، و تزویر ایران را به دومین کشور قربانی کرونا تبدیل کرد. مسافرانی از چین ناقل ویروس به ایران بوده اند و به علت عدم پیشگیری علمی ویروس از قم به دیگر شهرها گسترش یافته و متاسفانه در حال گسترش است. جمهوری اسلامی به ویروس کرونای خودکامگی مبتلاست، علاوه بر آن سرطان بدخیم استبداد دینی هم تمام پیکر نظام را فراگرفته است. کمترین امیدی به بهبود نظام نیست. ایران را از شر این نظام مزور باید نجات داد.

دستور کار خامنه ای تخریب جمهوریت نظام با حفظ ظاهر و تبدیل آن به حکومت خودکامه بوده است. مجلس رهبرپسند مجلسی متشکل از افراد ضعیف، چاکرصفت و بله قربانگوست. نظام از ابراز کمترین انتقادی حتی در مجلس به شدت می هراسد. در فاجعه سقوط هواپیمای اوکراینی توسط موشکهای سپاه اکثریت مردم در جریان دروغگویی نظام قرار گرفتند. سه ماه بعد از کشتار معترضان خیابانی به سیاستهای نظام به دست سپاه تعداد کشته ها هنوز اعلام نشده است. جمهوری اسلامی هرگز تا به این حد ضعیف و بی آبرو نبوده است.

مطابق اصل ۱۱۵ قانون اساسی رئیس‏ جمهور باید از میان‏ رجال‏ مذهبی‏ و سیاسی‏ انتخاب شود. منتظری و بهشتی رئیس و نایب رئیس مدافع آن و خانم منیره گرجی تنها زن عضو مجلس خبرگان مخالف آن بوده اند. اسلام محافظه کار هنوز به زن به عنوان انسان ناقص می نگرد که صلاحیت تصدی مناسب کلان سیاسی را فاقد است در حالی که رجل سیاسی یعنی «فرد واجد دانش و تجربه سیاسی». محرومیت زنان از مسئولیتهای کلان سیاسی و اجتماعی یکی از شاخصهای توسعه نیافتگی و عقب ماندگی است.

صدای دانشجویان فریاد مطالبات ملی است. شعار دانشجویان متمرکز بر ابراز انزجار از سیاستهای شخص رهبری و لزوم برکناری وی به عنوان عامل اصلی مشکلات کشور خصوصا جنایات اخیر، نفی نظام جمهوری اسلامی و اصل ولایت فقیه، و بالاخره ضرورت مراجعه به افکار عمومی و همه پرسی همگانی درباره نظام پس از جمهوری اسلامی. چه می خواهیم؟ آزادی، استقلال، عدالت، حاکمیت قانون، و پاکسازی کامل ایران از نظام اصلاح ناپذیر جمهوری اسلامی. تعیین تکلیف نظام بعدی در یک همه پرسی ملی توسط مردم ایران تعیین می شود.

اگر خامنه ای و سپاه یک هزارم اهتمامی که به صدور انقلاب و ماجراجوییهای منطقه ای و ادعای مبارزه با امریکا و اسرائیل دارند به فکر حفظ جان مردم ایران بودند حال و روز بهتری داشتیم. جمهوری اسلامی نظامی اصلاح ناپذیر است. ایران روی سعادت نمی بیند مگر اینکه خود را از شر ولایت مطلقه فقیه، نظام جمهوری اسلامی، شخص علی خامنه ای و فرماندهان سپاه خلاص کند. استیضاح نظام شامل استیضاح خامنه ای و سپاه باید به نقطه مشترک مطالبات همه تحول خواهان ایرانی بدل شود.

از دوشنبه ۱۶ دی (سه روز بعد از انتشار یادداشت انتقادی «ترور سلیمانی اشتباهی خطرناک») کل صفحه من در اینستاگرام مسدود شده است. آزادی بیان به سبک ترامپ! اگر امکان تشییع جنازه و ترحیم آزادانه مقتولان مظلوم کشتار آبان هم بود تعداد زیادی از مردم برای همدردی شرکت می کردند. نظام در کمتر از چند ساعت آمار دقیق کشته های مظلوم تشییع جنازه سپهبد سلیمانی را در کرمان منتشر کرد. اما نزدیک هشت هفته از کشتار فجیع آبان ماه می گذرد و هنوز هیچ آمار رسمی منتشر نکرده است. چرا؟