دی ۱۳۹۱

خلط امور حقیقی و اعتباری در بحث وحی

از قاعده‌ی فلسفی «هر حادثی مسبوق به ماده و مدت است» نمی توان نتیجه گرفت که وحی که امری حادث است مسبوق به ماده‌ی زبان پیامبر و جهان شناسی و فرهنگ جامعه عربی است، زیرا زبان و فرهنگ و علوم بشری اموری اعتباری هستند و نه حقیقی، و قاعده‌ی یادشده از فلسفه‌ی اولی در امور حقیقی جاری است نه امور اعتباری. تمسک به قاعده‌ی فلسفی یاد شده برای اثبات بشری بودن وحی برخاسته از «خلط امور حقیقی و اعتباری» است.

موارد دیگر

شعار «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران»

من وقوع شعار «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران» را نه تنها انکار نمی کنم بلکه به آن شهادت هم داده ام. مناقشه‌ی من در «صحت» چنین شعاری بوده است نه در «وقوع» آن. الآن هم این شعار مقدس! تبدیل به «پیراهن عثمان» شده که با آن وقت و بی وقت تسویه حساب شخصی صورت می گیرد. شیوه‌ی مواجهه‌ی طرفداران محترم این شعار با منتقد آن معیار خوبی برای سنجش ادب، مدارا و رشدیافتگی ماست.

موازین تصرف در وجوهات شرعیه و انفال

تصرف مراجع تقلید در وجوهات شرعی بویژه بر اساس عنوان مهم «فی سبیل الله» مبتنی بر ملاکات عمومی شرعی است و عملا به «تشخیص شخصی مراجع محترم» صورت می گیرد.در وجوهات شرعیه ثبت، شفافیت و امکان نظارت مومنان با رعایت ساز و کارهای مناسب ضروری است. بطور کلی وجوهات شرعی باید در صندوقی زیر نظر نمایندگان مراجع یا حتی نمایندگان متدینان هزینه شود و متکی به تشخیص شخصی مراجع نباشد. انفال حکم اموال عمومی را دارد، و نمایندگان مردم با رعایت موازین شرعی و مصالح عمومی و شفافیت مجاز به تصرف در آن هستند. انفال در هیچ شرائطی به ملکیت شخصی کسی ولو حاکم شرع و ولی فقیه در نمی آید.

ازدواج با دختر نابالغ و کلاه شرعی

ازدواج بین دو نفر (زن و مرد عاقل بالغ) منعقد می شود. دختر نابالغ «عقلاْ» طرف ازدواج نیست، و بعد از بلوغ چاره ای جز ادامه تصمیمی که دیگران برای او گرفته اند ندارد. اینکه در گذشته فرضا چنین احکامی مجاز بوده به چه دلیل از احکام جاودانه‌ی اسلام است؟ اتکا به اخبار آحاد را در امور مهمه مجاز نمی دانم، جان، مال، آبرو و نیز ناموس زن از امور مهمه است. مفاسد ازدواج با دختر نابالغ به میزانی است که تردیدی در عدم جواز آن باقی نمی گذارد. «کلاه شرعی» را چه در مناکحات چه در تجارات مجاز نمی دانم. غرض شارع مصالح و مفاسد نفس الامریه بوده است نه رعایت صوری برخی صیغ و قوالب.«عرف عقلا» در سنجش عدالت و اخلاق و عقلانیت از مبادی استنباط است. رعایت عرف عصر نزول حجاز به عنوان حکم الله که در اجتهاد مصطلح رویه‌ی رایج است چه دلیل معتبری دارد!؟

در سوگ محمود عنایت

ایران یکی دیگر از خدمتگزارنش را در غربت از دست داد. من از اواخر دهه‌ی چهل عنایت را می شناختم. پدرم – که عمرش دراز باد – چند مجله مشترک بود: مکتب اسلام، یغما، راهنمای کتاب و نگین. دوران نوجوانی من با غوطه زدن در این مجلات طی شد. و در این میان نگین از جنسی دیگر بود. از مجله‌ی نگین بسیار آموختم، مقالاتش البته با سن و سال من نمی خواند و سنگین بود، اما در نیمه دهه‌ی پنجاه من از خوانددگان ثابت نگین شده بودم و آنچه قبل از همه نظرم را جلب می کرد سرمقاله‌های حمید عنایت بود: «راپرتها». سبک خاص عنایت، قلم سحّار او، طنز نجیب و انتقاد تیز و صمیمی او راپرتها را جذاب ترین بخش مجله کرده بود. خاطره‌ی شیرین نگاه انتقادی عنایت که متکی به تاریخ و فرهنگ گذشته‌ی این سرزمین بود هنوز در خاطرم زنده است. پس از انقلاب نگین که حقیقتا نگینی در تاریخ مجلات ایران بود با انتشار شیخ صنعای زنده یاد سعیدی سیرجانی توقیف شد.

اکبرین: فقیه، فتوی و فتوّت

در هفته هاى اخير، انتشار نظر فقهى آيت‌الله محسن كديور در پاسخ به يكى از پرسش هاى شرعى مخاطبانِ وبسايت اش، واكنش هاى مختلفى را

طلب مرگ برای مخالفان و دشمن در تعقیبات نماز

در مورد لعن توصیه می شود به مصادیق قرآنی اکتفا شود. موارد لعن در روایات بسیار بحث انگیز است، و نیاز به بحث سندی دارد. روایت مورد اشاره این مضمون را دارد که امام صادق (ع) در تعقیبات نماز هشت نفر را لعن می کردند. اما سند روایت ضعیف است. لعن دیگران به استناد به این روایت قیاس است که شرعا مجاز به اجرای آن نیستیم. مناسک و عبادات را سیاسی کردن به نفع دین نیست، مبارزات سیاسی را به خارج از مساجد و خارج از زمان نماز و حج منتقل کنیم.از اسلام رحمانی چهره‌ی خشن و مرگ بار ارائه کردن وهن اسلام و جفا در حق حضرت رحمة للعالمین است.

سکس در فیلمهای هنری

نگاه کردن به بدن عریان زنان و روابط جنسی ولو در عکس و فیلم ولو به عنوان هنری باشد مجاز نیست، ملاک حرمت تحریک بالفعل فرد نیست، بحث در مفاسد نوعی اینگونه نگاه است. فیلمهایی که حاوی اینگونه صحنه ها هستند مشاهده همین صحنه ها اشکال دارند و به بقیه فیلم تسری پیدا نمی کند، هنری بودن اینگونه صحنه ها مجوز شرعی مشاهده‌ی آنها نیست.

سود بانک، سود وام و ربا

پرسشها: ۱- آیا سودی که در بانکها و موسسات مالی به مشتریان پرداخت و یا جهت وامها دریافت می گردد مصداق ربا و حرام است؟

تبارشناسی سه رویکرد به نهضت حسینی

«اسلام سنتی»، تشیع سیاه پوش: عزاداری به مثابه کفاره گناهان
«اسلام سیاسی»، تشیع سرخ انقلابی: عزا به مثابه همراهی سیاسی با قیام حسینی برای براندازی حاکمیت ظالم، استقرار عدالت، اقامه ی دین و بدست گرفتن قدرت سیاسی
«اسلام مدنی»، تشیع سبز اجتماعی فرهنگی سیاسی: نهضت حسینی حماسه ی استقامت بر ارزشهای اصیل اخلاقی و اشاعه معالم دین

علم غیب پیامبران و امامان

پرسش: علم غیب پیامبران و امامان در چه اندازه ای است؟ آیا پیامبر گرامی ما می دانستد که مثلا فردا چه اتفاقی قرار است برای

تقدم فکر بر ذکر

پرسش: بسیاری از بزرگان همواره برای تکامل بر دوچیز تاکید داشته اند و آن دوچیز مهم عبارتند از: فکر و ذکر. در قرآن کریم هم

هشدار درباره وضعیت جسمانی مصطفی تاج زاده

سید مصطفی تاج زاده بیش از دو سال است که برای اعتراض به ادامه غیر قانونی حبس انفرادی ، روزه دار است که احتمالا این روزه داری نیز در تشدید مشکلات جسمی وی مؤثر بوده است.

حدود عقل در مسائل شرعی

مکلفی که در مسائل دینی صاحب نظر (مجتهد) نیست، در تشخیص موضوعات و در احکام غیر الزامی شرعی (غیر وجوب و غیرحرمت) مجاز است به عقل خود مراجعه کند.

دیدن فیلم های پورنو و تصاویر برهنه و جنسی در اینترنت

تماشای فیلمها و عکسهای شهوانی (پورنوگرافی و اوروتیک) در اینترنت و غیر اینترنت جایز نیست، چه بازیگران و صاحبان عکس مسلمان باشند چه غیرمسلمان. نص آیات ۳۰ و ۳۱ سوره‌ی نور وجوب نجابت چشم است و مفاد آن پرهیز از نگاه کردن به امور شهوانی خارج از ازدواج است. در این باره بین بدن انسان و تصویر یا فیلم آن تفاوتی نیست مگر به شدت حرمت در بدن. نگاه کردن به مواضع پنهان بدن زنان و عکس و فیلم این مواضع جایز نیست.

کشف عقلی ملاک احکام شرعی

عقل انسان توان درک «ملاک بعضی احکام حوزه‌ی معاملات» را داراست. در اینگونه احکام اگر با «عقل قطعی» اثبات شد که به دلیل تغییر شرائط زمانی مکانی حکم دیگر عادلانه نیست، معنایش منسوخ شدن حکم و عدم اعتبار آن در شرائط جدید است، به عبارت دیگر هیچ حکم شرعی نمی تواند ظالمانه باشد. در حوزه‌ی عبادات عقل قطعی در غیر از اصل حسن طاعت حکمی ندارد. در برخی احکام معاملات از قبیل بعضی احکام ماکولات و مشروبات و منکوحات عقل قطعی حکمی ندارد. واضح است که هرجا عقل قطعی حکمی داشت متّبع است، اما وجود حکم عقل قطعی در هر مسئله‌ای و دستیابی به آن امر دیگری است.

محرمیت خواهر زن با عقد دختر شیرخوار

ازدواج با دختر نابالغ مطلقا جایز نیست. بر چنین ازدواج باطلی نتیجه‌ی محرمیت شرعی مادر رضاعی وی بار نمی شود. با احکام شرعی اینگونه معامله کردن نوعی صورت گرائی بی محتوا و غفلت از محتوای احکام است و چیزی جز کلاه شرعی نیست.

سند احادیث کتب اربعه

کتب اربعه مجموعه‌ی احادیثی است که به نظر نویسندگان آن معتبر بوده است، گردآورنده‌ی بحارالانوار حتی چنین ادعایی هم ندارد، او احادیثی که در زمان وی موجود بوده برای اینکه از دست نروند گردآوری کرده بی آنکه اعتبار سندی آنها را تایید کرده باشد. اینکه حدیثی به نظر گردآورنده‌ی آن به لحاظ سندی معتبر بوده دلیل نمی شود که واقعا معتبر باشد، عالمان بعدی حق دارند درباره‌ی سند آن احادیث جداگانه تحقیق کنند.

جریمه‌ی دیرکرد کارتهای اعتباری

پرسش من ساکن آمریکا هستم. اخیرا از یکی از بانک های آمریکا کارت اعتباری دریافت کرده و برای مخارج روزانه از آن استفاده میکنم . در

عدم جواز کشتن دیگران مطلقا حتی به درخواست خودشان

مجاز نیستیم دوستمان را بکشیم، حتی اگر خودش چنین درخواستی بکند و اطلاعاتی هم در ذهن داشته باشد که نباید به دست دشمن بیفتد. شرعا و اخلاقا مجاز نیستیم به دلیل اجتناب از ضرر محتمل جان خودمان یا دیگری ولو به درخواست خودش بگیریم . به عبارت دیگر مطابق آیه ۳۳ سوره‌ی اسراء این کشتن «حق» نیست تا از حرمت قتل نفس خارج شود.

چند مسئله درباره‌ی ارث

مخارج کفن و دفن میت از ماترک او برداشته می شود و بعد از آن مابقی به عنوان ارث تقسیم می شود، اما مجالس ترحیم متعلق به میت نیست، متعلق به وارثان است، لذا محاسبه آن به حساب میت مجاز نیست و نمی توان آنرا از ارث کم کرد. هزینه نگهداری مادر در زمان حیاتش در صورتی که خود توانایی مالی نداشته بر فرزندانش واجب است و نمی توان از ارث کم کرد.

مصاحبه تحلیلی

پرگار: آینده مرجعیت شیعه

مهمترین کار کرد مرجعیت حفظ هویت مذهبی بوده، این حفظ هویت از طریق تداوم آموزش و پرورش در حوزه های علمیه صورت گرفته، به عبارت دیگر طلبه های حوزه های علمیه شاگردان این مراجع بودند و اینها آن سنت مذهبی را تداوم بخشیده اند. نظارت بر مناسک دینی در جامعه کار کرد دیگر مرجعیت بوده است. با پیشرفت علوم مدرن در جامعه بخصوص با علوم انسانی و علوم اجتماعی و مدعیان جدید در حوزه‌ی فلسفه، عرفان، فلسفه های مضاف از قبیل فلسفه دین، فلسفه حقوق، فلسفه اخلاق، دستهای جدید وارد کار شده اند که لزوماْ دیگر مرجعیت تنها سخنگوی مذهب در جامعه نیست.مرجعیت ، مرجعیت فقهی است، یعنی اینها فی الواقع قدرتهای علمی در حوزه فقاهت هستند اما دیانت مساوی فقاهت نیست، دیانت عرصه های دیگر هم دارد، اعتقادات است، اخلاق است، تفسیر است، حدیث است، خوب اینها هر کدام متخصص خودش را دارد.مسئله تقلید فقط مربوط به حوزه فقاهت است، در حوزه اعتقادات تقلید مجاز نیست، جایز نیست کسی در حوزه‌ی اعتقادات از کسی تقلید بکند.

طلاق خُلع بدون رضایت شوهر

اجرای خُلع بدون رضایت شوهر معتبر است اگر قاضی و زن به نظر مجتهدی مراجعه کنند که خُلع را حق زن بداند، همچنانکه طلاق را حق شوهر و مبارات را حق زوجین بداند، لذا همچنانکه در اجرای طلاق رضایت زن شرط نیست، در اجرای خُلع نیز رضایت شوهر شرط نیست.