تیر ۱۴۰۰

اخبار

آب شوری نیست درمان عطش

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۳ مرداد. بحث «چالش اسلام و قدرت» نقد سروش روشنفکر دینی به اجمال و «ادعای پیامبر اقتدارگرا» به تفصیل است. نمی‌توان امتیازات «سروش یک» (پژوهشگر مباحث فلسفه و عرفان) را به پای «سروش دو» (روشنفکر دینی) هزینه کرد. مقصد روشنفکری دینی به سبک سروش (قبض و بسط تئوریک شریعت، صراطهای مستقیم، بسط تجربه نبوی، رؤیای رسولانه و پیامبر اقتدارگرا) کجاست؟ چرا افتراق «روشنفکری دینی» به سبک سروش (سرگرم اصلاح دین) و «نواندیشی دینی» (در کار اصلاح معرفت دینی) ناگزیر است؟

یادداشت

عید قربان و قربانیان مظلوم سوء مدیریت نظام

نتایج بیش از چهار دهه سوء مدیریت، ندانم‌کاری، ماجراجویی‌های منطقه‌ای، عدم رعایت منافع ملی و اولویت‌بندی‌های ایدئولوژیک به تدریج دارد خودش را بروز می‌دهد. اولویت جمهوری اسلامی هرگز رفاه شهروندان نبوده است، والا تمام این بحران‌ها قابل پیش‌بینی، برنامه‌ریزی و پیش‌گیری بوده است. اینکه امروز ساحل‌نشینان کارون و کرخه با فریاد «انا العطشان» به خیابانها بریزند حدیث بی‌کفایتی و سوء مدیریت نظام است. چرا معترضان تشنه لب را به گلوله می بندید؟ در عید قربان مردم مظلوم خوزستان و سیستان و بلوچستان قربانی سوء مدیریت نهادینه زمامداران جمهوری اسلامی هستند.

زندگی مؤمنانه

عرفه، معرفت و عرفان

عرفه روز معرفت و عرفان و از ممتازترین روزهای دعا در سال است. دعای عرفه منسوب به امام حسین (ع) به لحاظ متن از زیباترین دعاهای موجود است. دعای عرفه منسوب به امام سجاد نیز با محکمات قرآنی و أصول معارف معتبر پیامبر سازگار است. دعای عرفه منسوب به امام حسین را برای نخستین بار سید بن طاووس در قرن هفتم بدون سند نقل کرده است. در نقل مجلسی سندی ضعیف و فقراتی عارفانه به انتهای دعا افزوده شده است. رواج صحیفه سجادیه از قرن یازدهم و دوران مجلسی است.

اخبار

عرفه، معرفت و عرفان

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۲۷ تیر: جلسه دوم زندگی مؤمنانه: سیری در دو دعای مشهور روز عرفه. دعا در زندگی مؤمنانه چه نقشی دارد؟ برای استجابت دعا چه باید کرد؟ آیا باید الزاما دعا به عربی باشد یا به هر زبانی مقبول است؟ مضمون مهمترین محورهای دعای عرفه منسوب به امام حسین و دعای ۴۷ صحیفه سجادیه چیست؟ در هر دو دعا معرفت خداوند؛ اقرار به لغزشها و درخواست بخشش؛ و حاجتها را نزد خداوند بردن چه آثار تربیتی و ماندگاری در زندگی مؤمنانه دارد؟

مقاله

شرط عبث اجتهاد در قوانین ایران

تصدی هفت سمت اصلی در جمهوری اسلامی (مجموعا ۹۹ مقام) در انحصار مجتهدان است: رهبری، فقهای شورای نگهبان، رئیس قوه قضائیه، دادستان کل، رئیس دیوان عالی کشور، وزیر اطلاعات و نمایندگی مجلس خبرگان. شرط اجتهاد در عمل بتدریج به قدری رنگ و رویش رفته که قابل حذف است. بحرانها و ابربحرانهای فراروی کشور راه حل علمی می‌طلبند. شما این‌کاره نیستید! لطفا زحمتتان را هر چه زودتر کم کنید. با حذف شرط اجتهاد اقدامات متصدیان این سمتها پای دین، مذهب و فقه نوشته نمی‌شود، و از ابتذال اجتهاد جلوگیری می‌شود.

چالش اسلام و قدرت

سوی سراب با غرر

قسمت سیزدهم. آنچه در طول تاریخ اسلام اتفاق افتاده معلول عوامل مختلف بوده است، نه تک عامل، آن هم شخصیت پیامبر. لازمه پدیدارشناسی عدم داوری است. ادعای پیامبر اقتدارگرا که در بنیاد آن داوری صریح نهفته است پدیدارشناسانه نیست. جمع رویکردهای صوفیانه و فلسفه تحلیلی در یک دستگاه فکری اندیشه‌ای ناسازگار را باعث شده است. زیگزاگهای فرااخلاقی مدعی: نسبی‌گرایی، اخلاق واقع‌گرا، و بار دیگر نسبی‌گرایی. آقای خمینی برای مدعی پلی شده تا بتواند شخصیت پیامبر را درک کند. ادعای پیامبر اقتدارگرا به منزله عقبه ایدئولوژیک اسلام طالبانی است.

مصاحبه تحلیلی

ریاست غیرقانونی قوه قضائیه

مطابق اصل ۱۵۷ قانون اساسی رئیس قوه قضائیه باید «مجتهد عادل» باشد. ابراهیم رئیسی و محسنی اژه ای نه تنها مجتهد مطلق نیستند، بلکه مجتهد متجزی هم محسوب نمی شوند. انتصاب آنها غیرقانونی و احکامشان فاقد وجاهت قانونی است. ریاست قوه قضائیه در درجه اول به دانش حقوقی احتیاج دارد، فقدان اجتهاد در رؤسایی که از دانش حقوق بی بهره اند یعنی نداشتن شرط علمی تصدی ریاست قوه قضائیه. ریاست محسنی اژه ای به هیچ تغییر معنی داری در قوه قضائیه نخواهد انجامید. خانه از پای بست ویران است.

اخبار

سوی سراب با غرر

سخنرانی زنده با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۱۳ تیر. با گزارشهای تاریخی موجود درباره پیامبر و اسلام چگونه باید مواجه شویم؟ مواجهه انتقادی، یا به اسم پدیدارشناسی هر رطب و یابسی را پذیرفتن؟ آیا تاریخ اسلام معادل اسلام، تجلی تعالیم پیامبر و آینه اسلام است؟ چرا ادعای پیامبر اقتدارگرا بر خلاف نظر مدعی، نقض موازین پدیدارشناسی است؟ چرا مدعی به نسبیت معرفت شناختی و اخلاقی رسیده است؟ قلب اسلام یعنی چه؟ چرا افتراق روشنفکری دینی (سرگرم اصلاح دین) به سبک مدعی و نواندیشی دینی (مشغول اصلاح معرفت دینی) ناگزیر است؟

چالش اسلام و قدرت

اقتدار و اقتدارگرایی

قسمت دوازدهم چالش اسلام و قدرت. اقتدارگرایی (یا قدرت‌پرستی، یا تقدم قدرت بر حقیقت) یعنی تسلیم و اطاعت کورکورانه به قدرت مرکزی غیرمسئول در برابر مردم که فرامین او از ترس مجازات رعایت می‌شود، از قبیل «شخصیت اقتدارطلب» فاشیسم. اگر یکی از دانشجویانم اقتدار را با اقتدارگرایی خلط کرده بود، به او نمره مردودی می دادم و موظفش می‌کردم چند درس پیش‌نیاز بگیرد تا دیگر چنین خطای فاحشی مرتکب نشود. استعمال مفاهیم مدرن از قبیل اقتدارگرایی در دوران پیشامدرن و از آنها نتیجه مدرن گرفتن «زمان‌پریشی» و مغالطه‌ای سهمگین است.