قرآن

گفتگوی انتقادی درباره‌ی اسلام

جلسه گفتگوی انتقادی درباره‌ی اسلام در مرکز اسلامی شیعیان شهر کالج استیشن تگزاس و در جمع دانشجویان ایرانی دانشگاه تگزاس ای اند ام (Texas A & M) به دعوت گروه مطالعات اسلامی این دانشگاه (۲۵ آبان ۱۳۹۲) برگزار شد. در این جلسه ۳ ساعته نماینده‌ی دانشجویان مجموعه ای از سوالات مبنایی تحت عنوان کلی “چرا مسلمان باشیم؟” را جمع آوری و با محسن کدیور مطرح نمود. هدف از طرح این سوالات علاوه بر نقد برخی دیدگاههای سنتی و آشنایی با برخی نظرات کدیور ایجاد فرصتی برای طرح سوالات رایجی بوده است که بخشی از نسل جوان را احیانا در پذیرش یا تداوم دینداری مردد نموده و یا به ابزاری در دست مبلغین ضد اسلامی تبدیل شده اند.

دریافت فایل صوتی – بخش اول

دریافت فایل صوتی – بخش دوم

قرآن، مصحف و کلام الله

پاسخ شما به شبهات زیر چیست؟ ۱. قرآن دغدغه شیعه نیست و شیعه وارد مباحث امامت می شود. پاسخ: قرآن دغدغه‌ی شیعیان غالی نبوده است.

ذکر نام دیگر قرآن

پرسش: در ترجمه آیه ۱۰ سوره حجر، چرا اغلب آقایان ، ذکر رو فقط قرآن ترجمه کرده اند؟ با توجه به ترجمه آنان، چرا خدا نگفته:

اعجاز قرآن برای انسان معاصر

محتوای معارفی و اخلاقی قرآن از این لحاظ اعجاز است که فردی امی و درس نخوانده آنها را آورده است. بشری نبودن یا معجزه بودن قرآن در زمان ما نیازمند این است که اولا محتوای مورد بحث فراعقلی بوده یعنی از دسترس عقل انسان امروز بیرون باشد وگر نه دیگر دلیلی بر بشری نبودن آن نیست. ثانیا در ادیان پیشین بی سابقه باشد، والا احتمال اقتباس از آنها مطرح می شود. ثالثا این معارف به میزانی باشند که در هدایت انسان موضوعیت تامه داشته باشند به نحوی که بدون آنها هدایت میسر نباشد.

باورهای خرافی به آیات قرآن

پرسش: در میان بعضی از دینداران سطحی این باور وجود دارد که آیات قران دارای رمز هست و خواندن بعضی از آیات برای دوای درد

زیبائی‌های روزه و شب‌های قدر

ماه رمضان سه بُعد دارد: ۱. ماه روزه، ۲. ماه نزول قرآن، ۳. ماهی که شب قدر در آن است. قرآن کریم دو نزول داشته است. نزول اول: انزال دفعی که از آن به ام الکتاب، لوح محفوظ و کتاب مکنون تعبیر شده و حقیقت قرآن یکباره در شب مبارک قدر در ماه رمضان نازل شده است (مقام ‌إحکام). ما از این نزول جز آنچه خدا خود در کتابش معرفی کرده است چیزی نمی دانیم. نزول دوم: تنزیل تدریجی که قرآن در طی بیست و سه سال بر قلب محمد بن عبدالله (ص) نازل شده است (مقام تفصیل و تفریق). شب قدر شب تقدیر الهی سالانه است از زندگی و مرگ و سعادت و شقاوت و خیر و شر و رزق و غیر آن.
اسلام زیباست، خدایش، پیامبرش، قرآنش، اولیائش، اخلاقش، عبادات و مناسکش، احکامش. اما امروز برخی امور این چهره‌ی زیبا را زشت کرده است. اگر زشتی هست از دو ناحیه است: از فهم ناقص یا از عمل ناصواب ما.

زیبایی‌های قرآن

قرآن کریم وحی خدا نازل شده بر قلب پیامبر اوست. قرآن تفسیر محمد (ص) از تجربه‌ی قدسی یا تعبیر او از رؤیاهای رسولانه یا برداشت او از جهان نیست. محمد (ص) رسول خدا و حامل و تابع وحی الهی است نه اینکه قرآن و وحی تابع شخصیت بشری محمد باشد. آیات قرآن دو گونه است: برخی ناظر به حل مسائل عصر نزول و مخاطبان اولیه قرآن است. این دسته از آیات در دیگر زمانها غیر مستقیم روش مواجهه با مسئله را می آموزد. دسته دوم آیاتی است که به طور مستقیم برای همه زمانها و مکانها پیام دارد. این دسته غرر آیات الهی است. زیبائی های قرآن برای انسان معاصر را در این دسته باید جست. آنها که قرآن و اسلام و را زشت نشان می دهند آیات دسته نخست را تعمیم داده به عنوان حکم فعلی اسلام معرفی می کنند. قرآن کتاب هدایت است، کتاب شریعت و سیاست و اقتصاد و … نیست. کارکردهای زیبای قرآن: الف. سمت و سوی الهی پیدا کردن؛ ب. معنی بخشی به زندگی؛ ج. ضمانت اخلاق؛ د. ارائه‌ی جهانهایی که از دسترس عقل و علم بیرون است: ملکوت، جبروت، آخرت، غیب.

تحدی و اعجاز قرآن خارج از عصر نزول؟

پس از ۱۴ قرن هر کسی که این سه صفت محمد بن عبدالله (صداقت، امانت داری و امی بودن) را پذیرفته باشد «عقلا» می پذیرد که قرآن وحی الهی است. معجزه بودن قرآن یعنی اینکه محمد بن عبدالله از تولید آن شخصا «عاجز» بوده است و جز خدا کس دیگری نویسنده قرآن نیست. «تحدی» (به مبارزه طلبیدن برای ارائه‌ی مثل قرآن) مختص عصر نزول بوده است. برای مسلمانی لزومی به تداوم اعجاز نیست. همین که بپذیریم که محمد رسول خدا و قرآن کلام اوست کافی است.

آیات زنان پیامبر چه دردی از ما را دوا می کند؟

آنچه به عنوان شأن نزول آیات نقل شده است، اخبار واحدی هستند که علی الاغلب فاقد اعتبار سندی بوده، بسیاری از آنها یقینا مجعول هستند. ازدواج با مطلق زنان آزاد در آیه‌ی ۵۲ سوره‌ی احزاب برای پیامبر (ص) ممنوع می شود. قرار نیست تک تک آیات رافع درد همه انسانها در همه زمانها و مکانها باشد. آیات متعددی از قرآن صرفا پاسخگوی مشکلات عصر نزول است و به طور مستقیم هیچ ارتباطی با مسائل زمانها و زمینهای دیگر ندارد.بیشک قرآن حاوی آیات هدایت فرازمانی و فرامکانی است، همان آیات برای ایمان ما کافی است. انتظار هدایت فرازمانی و فرامکانی از تک تک آیات انتظاری بی وجه و بدون دلیل است. محمد بن عبدالله (ص) به نص قرآنی انسانی همانند من و شما بوده، وجه اختصاصی او وحی الهی بوده که به ایشان می شده است. اسوه‌ی حسنه بودن پیامبر (ص) در چارچوب بشری بودن ایشان است.

اگر قرآن امروز نازل می شد

پرسش: اگر پیامبر اسلام در این زمان به رسالت می رسید آیا خداوند متعال همین قران را با تمامی تمثیل ها، احکام، و.. اش نازل

کلام الله یا دست نوشته‌ی بشری؟

باور دینی با تصدیق ادعای پیامبر آغاز می شود، در مورد اسلام محمد بن عبدالله (ص) ادعا کرده است که قرآن کلام الهی است، مسلمانان ادعای محمد امین را باور کرده به او ایمان آورده اند. امی بودن ایشان (نداشتن سواد خواندن و نوشتن) از یک سو و ادله‌ی متعدد درون متنی ادعای الهی بودن قرآن را اثبات می کند. اگر کسی مسلمان نباشد و «ایمان» نداشته باشد این ادله برای او کارساز نخواهد بود.

اجتهاد در نسخ

مفاد آیه ۱۰۹ بقره درباره نسخ احکام مسیحیت و یهودیت توسط اسلام است و درباره نسخ درون دینی اسلام نیست. حدیث «حلال محمد ….» خبر واحد منقول از امام صادق (ع) است که احکام دائمی شریعت را در برمی گیرد نه احکامی که دوام آنها اول الکلام و مورد مناقشه است. اما سنت پیامبربه شرطی که با اسناد معتبر بدست ما برسد و مخالف قرآن نباشد متبع است و دومین منبع تعالیم اسلامی است. ضمنا در اعتقادات و امور مهمه خبر متواتر لازم است و خبر واحد در این دو حوزه حجت نیست. سیره‌ی ائمه اهل بیت (ع) در صورتی که با اسناد معتبر به ما برسد در شرح و تبیین تعالیم نبوی منبع دیگری برای تعالیم اسلامی است و قابل استناد است.قرآن «منبع قانون» می تواند باشد اما کتاب قانون نیست. به مفاد کتاب قانون عینا باید عمل کرد در همه جا و همه زمانها. اما منبع قانون در دستگاه اجتهاد با شرائط زمانی و مکانی سنجیده می شود و سپس قانون وضع می شود.

افضلیت مسجود بر ساجد

پرسش: مرحوم احمد قابل در کتاب مبانی شریعت (تنبیه چهارم، ص۳۱) به استناد دو نقل (علامه مجلسی و امام صادق) نتیجه گرفته اند که  از

جایگاه قرآن در اندیشه و عمل

پرسش: چند سالي است مسأله‌اي ذهن مرا درگير خود كرده است؛ جوان‌تر كه بودم، دغدغه‌ي دين تمام وجودم را فرا گرفته بود. به كلاسهاي تفسير

تأملی در مسئله‌ي حجاب ۱

مستفاد از آیات قران کریم این است که مردان و زنان مومن موظف به پاکدامنی و دور نگاه داشتن نگاههایشان از آلودگی هستند. زنان مومنه علاوه بر این دو تکلیف ایمانی، شرعا موظفند بدنشان را که زینت طبیعی است در برابر افراد نامحرم حفظ کنند و اجازه ندهند از گردن تا زانو و بازویشان در هیچ شرائطی در معرض نگاه افراد نامحرم قرار گیرد. بویژه موظفند سینه خود را با پوشاک مناسب از دیده ها پنهان نمایند. در مورد پوشش ساق پا، ساعد دست، گردن، صورت و مو دلیل قرآنی در دست نیست. و عبارت «ماظهر منها» در عصر نزول بر این مواضع دلالت می کرده است.

زندان در قرآن

ازجمله‌ حربه‌‌هايي‌ كه‌ در طول تاريخ، به‌ شكل‌ گسترده‌اي‌ عليه منتقدان و مخالفان به‌‌كار گرفته‌ شده، حربه‌ كهنه‌ زندان‌ است. از آنجا كه‌ در توجيه‌ و تجويز زندان‌ از دين‌ فراوان‌ هزينه‌ مي‌شود، مناسب‌ ديدم‌ از زاويه‌ نگاه‌ قرآن‌ كريم‌ ــ به‌عنوان‌ نخستين‌ منبع‌ انديشه‌ ديني‌ ــ پديده‌ زندان‌ را مورد بررسي‌ قرار دهم.‌