موانع تحقق جدایی نهاد دین از دولت
تحقق جدایی نهاد دین از دولت در ایران معاصر با موانعی مواجه است. این موانع اختصاصی به سنتیها و بنیادگرایان ندارد و در میان بخشی از نواندیشان هم دیده می شود. سرخط اهم این موانع:
مانع اول. اسلام دین کاملی است. دین کامل نمی تواند فاقد تعالیم سیاسی باشد. تعالیم اسلامی منحصر به احوال شخصیه نیست و امور اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را نیز دربرمی گیرد. جدایی نهاد دین از دولت نادیده گرفتن تعالیم غیرشخصی اسلام است. بنابراین سیاست زیرمجموعه تعالیم اسلامی است و مسلمان باید به دنبال تحقق اسلام سیاسی و حکومت اسلامی باشد.
مانع دوم. پیامبر خدا در مدینه حکومت تشکیل داد و علاوه بر پیامبر زمامدار سیاسی هم بود. سنت نبوی آکنده از تعالیم سیاسی اسلام است. پیامبر به معرفی قرآن اسوه حسنه است. پس مسلمانی در گرو تاسی به پیامبر در تشکیل حکومت هم هست. در زمان پیامبر نهاد دین نه تنها از دولت جدا نبوده بلکه در شخص پیامبر در هم تنیده بود. جدایی نهاد دین از دولت منافی سنت نبوی و حکومت پیامبر در مدینه است.
مانع سوم. امام علی خلیفه چهارم مسلمانان اهل سنت و امام اول شیعیان است. در تشیع امیرالمؤمنین هم نماد دین و هم نماد قدرت است. تعالیم سیاسی علوی بخشی فربه از تعالیم اجتماعی سیاسی اسلامی است. تشیع علوی در گرو تأسی به سیره امام علی است، یعنی تحقق عدالت از طریق به دست گرفتن قدرت سیاسی. جدایی نهاد دین از دولت منافی روش و منش علوی است.
مانع چهارم. رویکرد سنتی و بنیادگرایانه به کتاب و سنت و فقه به اسلام سیاسی، سیاست اسلامی، اقتصاد اسلامی و حکومت اسلامی می انجامد و با نظریه جدایی نهاد دین از دولت کاملا ناسازگار است. اما در رویکرد نواندیشانه دینی کسانی که به دنبال فقه سیاسی دموکراتیک (قرائت دموکراتیک از فقه) هستند، یا قائل به سیاست قرآنی (قرائت دموکراتیک از قرآن) هستند و هر دو به چیزی شبیه جمهوری دموکراتیک اسلامی می رسند، باز با جدایی نهاد دین از دولت ناسازگار است.
موضوع این جلسه نقد و بررسی موانع فوق و پاسخ به این پرسش کلیدی است: آیا جدایی نهاد دین از دولت در اسلام خصوصا تشیع امری ممکن و مطلوب است؟
سخنرانی زنده
چهارشنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۰، ۱۵ دسامبر ۲۰۲۱
ساعت ۲۰:۳۰ به وقت ایران و ۱۲ به وقت شرق آمریکا
به مدت یک ساعت
این جلسه به صورت زنده Live Instagram از کانال اینستاگرامی انجمن اسلامی مهندسین
https://www.instagram.com/iaiengineers
و در کانال Youtube کدیور به صورت زنده برگزار و به طور همزمان پخش خواهد شد.
لینک شرکت در جلسه