پرسش و پاسخ

دعای عرفه را نخستین بار سید بن طاووس در اقبال الاعمال نقل کرده است. سند دعای عرفه معتبر نیست، دو راوی نخست آن مجهول هستند و ابن طاوس هم سند خود را تا آن دو نقل نکرده است. متن دعا تعارضی با محکمات قرآن ندارد و با معارف پیامبر اهل بیت سازگار است. ذیل آن از نوشته های ابن عطاء الله اسکندرانی صوفی متوفی ۷۰۹ است که بعد از وفات سید بن طاووس به برخی نسخه‌های اقبال وی اضافه کرده‌اند.

عبارت «الملک یبقی مع الکفر ولا یبقی مع الظلم» حدیث نبوی نیست، و در جوامع روایی نقل نشده است، تا قرن یازدهم از این عبارت با «قیل» یاد شده است. در میان علمای شیعه نخستین کسی که آن را به پیامبر نسبت داده ملاصالح مازندرانی (م ۱۰۸۰) درشرح أصول کافی است. مجلسی اگرچه آن را نقل کرده اما هرگز آن را به عنوان حدیث به رسمیت نشناخته است. میرزای نائینی در خاتمه‌ی کتاب تنبیه الامة وتنزیه‌الملة از آن به‌عنوان «نص مجرّب» «که برهانش ظاهر و عیانا هم مشاهد و محسوس…

وجوب فریضه‌ی حج متوقف بر تحقق استطاعت است. استطاعت اعم از مالی، بدنی، زمانی و سَربی (راه) است. نوع چهارم استطاعت اولا فقدان مانع در راه رسیدن به میقات، ثانیا فقدان مانع در اتمام اعمال و مناسک حج، ثالثا عدم خوف جانی، مالی، بدنی و آبرویی در حج است. این مسئله مستحدث نیست و از دیرباز در فقه سابقه داشته است. هر زمان امنیت ادای مناسک حج از جمله امنیت جانی حجاج تامین نشده باشد، وجوب حج ساقط است، چرا که مرحله‌ی چهارم استطاعت محقق نشده است، و حج واجب…