اخبار

یکشنبه ۳۰ ماه مبارک رمضان، و دوشنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۴، ۳۱ مارس ۲۰۲۵، اول شوال ۱۴۴۶، عید سعید فطر است. این عید سعید بر همه مؤمنان مبارک باد. خدا را سپاسگزاریم که یک‌بار دیگر توفیق استفاده از برکات این ماه مبارک را پیدا کردیم. عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت / صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت. با فطریه های خود مرهمی بر زخم آنها که ندارند باشیم. در پرداخت فطریه امساک نکنیم، با سخاوت فطریه خود را مستقیما به فقرا یا مراکز خیریه بپردازیم.

یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَالْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَالْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَال. حلول سال نو را به همه هم‌وطنان، هم‌زبانان و هم‌راهان عزیز تبریک عرض می‌‌کنم. سالی پر از سلامتی، رهایی از أنواع شرور، آرامش درون، خیر، برکت و بهروزی برای همگان آرزومندم. با توجه به تقارن سال نو و ایام قدر ماه مبارک رمضان، امیدوارم توفیق بهره‌برداری از فضائل این اوقات قدسی نصیب تشنگان فلاح، تقرب و وصال گردد. امام علی (ع): هر روزى كه در آن عصيان خداوند نشود، آن روز، عيد است.

سخنرانی زنده رمضانی، یکشنبه ۳ فروردین ۱۴۰۴، ۲۳ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۹ و نیم شب به‌وقت ایران. چرا با منابع نقلی دوران اموی و عباسی – که اتفاقا قدیمی‌ترین متون موجود حدیث، مغازی، سیره، و تفسیر را شامل می‌شوند – باید به‌شدت با احتیاط رفتار کرد و موارد متعارض با قرآن آنها ‌را مردود شمرد؟ پرسشی است که کوشش می‌کنم به آن پاسخ دهم. حداقل شش عامل دست به‌دست هم داده که سیمایی محرف از اسلام و پیامبر در دوران ما عرضه شود و متأسفانه در ذهن بعضی هم جا بیفتد.

عرفه روز معرفت و عرفان است. عرفه یکی از اوقات ممتاز عبادت در تقویم مؤمنان است. در شب و روز عرفه به دنبال قطع تعلق به دنیا، تقرب به خداوند و راز و نیاز هستیم. عرفه مقدمه عید قربان است: این عید یادآور پاکبازی ابراهیم و جان‌بازی فرزند خداجوی اوست. عید قربان بر همه مسلمانان مبارک باد. خواهی که تو را کعبه کند استقبال / مایی و منی را به مِنا قربان کن. خویش را قربان نماییم از پی قربان عید / کان قصاب عاشقان بس خوب و زیبا می‌کشد.

چهارشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۳، ۱۰ آوریل ۲۰۲۴، اول شوال ۱۴۴۵، عید سعید فطر است. این عید سعید بر همه مؤمنان مبارک باد. خدا را سپاسگزاریم که توفیق استفاده از برکات این ماه مبارک را پیدا کردیم. عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت / صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت. الوداع ای زمان طاعت و خیر/ مجلس ذکر و محفل قرآن. مُهرِ فرمان ایزدی بر لب/ نفْس در بند و دیو در زندان. عید بر عاشقان مبارک باد! / عاشقان! عیدتان مبارک باد.

سخنرانی زنده به مناسبت شب قدر: یکشنبه ۲۰ رمضان، ۱۲ فروردین. تدبر درباره دو مفهوم قرآنی با تطبیق با تورات و انجیل. خدای ادیان ابراهیمی چگونه خدایی است؟ زندگی انسان و گرفتن جان انسان بیگناه در این کتابها چه حکمی دارد؟ آیا کشتن غیرنظامیان خصوصا زنان و کودکان در جنگ مجاز است؟ چگونه ممکن است خداوند به کشتن بیگناهان – «هر جنبده ای که نفس می کشد حتی نوزادان و حیوانات» – از عمالقه فرمان دهد؟ آیا این «نسل کشی مقدس»! را باید به حساب تحریف کتاب مقدس گذاشت؟

برآمد باد صبح و بوی نوروز / به کام دوستان و بخت پیروز. مبارک بادت این سال و همه سال / همایون بادت این روز و همه روز. عید سعید نوروز و حلول سال نو را به همه هموطنان، همزبانان و همراهان عزیز تبریک عرض می‌ کنم. سالی پر از سلامتی، رهایی از أنواع شرور، آرامش درون، خیر، برکت و بهروزی برای همگان آرزومندم. با توجه به تقارن سال نو و ماه مبارک رمضان امیدوارم توفیق بهره برداری از فضائل این ماه عزیز نصیب تشنگان معنویت، تقرب و وصال گردد.

وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ. ‌مجلس ترحیم معلم فرزانه و نویسنده آزاده
منوچهر کدیور (۱۴۰۲ – ۱۳۰۸). شنبه ۲۸ بهمن، ساعت ۱۸:۳۰ تا ۲۰. تهران، خیابان فاطمی، هتل لاله، تالار گلزار. امکان استفاده از پارکینگ هتل لاله برای شرکت‌کنندگان فراهم است. خانواده‌های کدیور، تدین، نصیرزاده، مهاجرانی، رودی و سایر بستگان.

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، سه شنبه ۲۶ اردیبهشت: مقایسه اندیشه سیاسی طباطبایی و بازرگان -۲. دیدگاه مهندس بازرگان قبل از انقلاب چه نسبتی با تلقی آقای طباطبایی از اسلام اجتماعی، حکومت اسلامی و نسبت بین اسلام و سیاست داشته است؟ اندیشه سیاسی بازرگان بعد از تجربه جمهوری اسلامی چه تحولاتی را پشت سر گذاشته‌است؟ آقای طباطبایی و «مهندس بازرگان متقدم» چه شباهتها و چه تفاوتهای نظری و عملی داشته‌اند؟ ایشان با «مهندس بازرگان متأخر» از حیث «دین شناسی و اندیشه سیاسی» چه نسبتی داشته است؟

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، یکشنبه ۲۰ فروردین. بنای این گفتار اقامه دلیل بر «امکان» سبک زندگی مؤمنانه از منظر اسلام نواندیش از طریق ایضاح نسبت دینداری با تعبد و تعقل است. آیا همه گزاره‌های دینی تعبدی هستند؟ آیا در زندگی مؤمنانه «عقلانیت» راه ندارد؟ آیا دینداری و نواندیشی آشتی ناپذیرند؟ آیا دیگر سبکهای زندگی «سازگاری درونی» دارند، برخلاف سبک زندگی مؤمنانه نواندیشانه که به «ناسازگاری درونی» مبتلاست؟ زندگی مؤمنانه چه نسبتی با اخلاق دارد؟ زندگی مؤمنانه چه نسبتی با «وادار کردن دیگران» به‌رعایت این سبک زندگی دارد؟

حلول ماه مبارک رمضان، ماه رحمت و مغفرت، ماه نزول قرآن، ماه مهمانی خدا، ماه تلاوت و مناجات، ماه انفاق، ماه روزه و خودسازی بر مسلمانان مبارک باد. پنجشنبه ۱ رمضان ۱۴۴۴ هجری قمری، ۳ فروردین ۱۴۰۲ هجری شمسی و ۲۳ آوریل ۲۰۲۳ میلادی. شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ. ثواب روزه و حج قبول آن کس برد / که خاک میکده عشق را زیارت کرد. لب فروبند از طعام و از شراب / سوی خوان آسمانی کن شتاب.

برآمد باد صبح و بوی نوروز / به کام دوستان و بخت پیروز. مبارک بادت این سال و همه سال / همایون بادت این روز و همه روز. یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. عید سعید نوروز و حلول سال نو را به همه هموطنان، همزبانان و همراهان عزیز تبریک عرض می کنم. سالی پر از سلامتی، رهایی از أنواع شرور بویژه استبداد دینی، آرامش درون، خیر، برکت و بهروزی برای همگان آرزومندم.

سخنرانی مجازی به مناسبت سالروز وفات حضرت فاطمه زهرا (س)، ۶ دی ۱۴۰۱، ۳ جمادی الثانیة ۱۴۴۴، ۲۷ دسامبر ۲۰۲۲؛ ساعت ۶:۳۰ بعد از ظهر به‌وقت شرق آمریکای شمالی؛ به مدت یک ساعت و نیم، همراه با پرسش و پاسخ، مرکز فرهنگی امام حسین (ع)، اتاوا، کانادا؛ این جلسه به‌طور همزمان از کانال اینستاگرامی @Mohsen.kadivar.official به صورت زنده Live Instagram پخش خواهد شد. زنان در اسلام سنتی از تبعیض جنسیتی رنج می‌برند. تلقی سنتی مردسالار است و زنان نظرا و عملا از این منظر شهروند درجه دوم محسوب می‌شوند.

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۳۰ مرداد. خروج از اسلام یک راه بیشتر ندارد و آن این است که خود فرد بگوید از امروز دیگر من مسلمان نیستم. ارتداد و تکفیر با دلالت تضمنی و التزامی اثبات نمی شود. «ملاک مسلمانی» بحثی فقهی است و محصول آن «اسلام ظاهری» است. «مؤلفه های اسلام» بحثی الهیاتی است، و محصول آن تقرب به «اسلام واقعی» است. هم‌چنان‌که همه امور دینی بدون هیچ خط قرمزی قابل بحثند، «نقد علمی ساختاری» مباحث منتسب به دین هم بدون هیچ محدودیتی مجاز است.

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، شنبه ۸ مرداد: مقایسه اندیشه سیاسی طباطبایی و بازرگان. دیدگاه سیاسی متفکران مسلمان ایرانی مستقل از آقای خمینی در دهه‌های چهل و پنجاه چه بوده است؟ کتاب «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت» به مرام طباطبایی نزدیک‌تر بوده یا روش خمینی؟ مهدی بازرگان در دهه چهل از چه رابطه‌ای بین اسلام و سیاست دفاع کرده است؟ این تلقی به عنوان دیدگاه روشنفکر دینی آن دوران چه نسبتی با تلقی آقای طباطبایی از اسلام اجتماعی، حکومت اسلامی و نسبت بین اسلام و سیاست دارد؟

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، یکشنبه ۱۲ تیر: اندیشه سیاسی طباطبایی در بوته نقد و تطبیق. اندیشه سیاسی خمینی چه تحولاتی از سرگذرانده و با شرایط زمانی مکانی چه نسبتی داشته است؟ طباطبایی در دو همه‌پرسی جمهوری اسلامی و قانون اساسی چه موضعی داشته‌است؟ اهم کاستی‌ها و نواقص نظریه سیاسی طباطبایی کدام است؟ آیا اندیشه سیاسی ایشان ظرفیت و خصوصیت یک نظریه سیاسی مطلوب برای زمان ما را داراست؟ آیا نظریه سیاسی این دو متفکر غیر از ولایت فقیه در محورهای دموکراسی، حقوق بشر و آزادی‌ها تفاوتی داشته‌است؟

لحظاتی قبل با خبر شدم که از صفحه اینستاگرامم پس از ۵۲ روز رفع مانع شده است. هیچ توضیحی از طرف شرکت اینستاگرام داده نشد. من هنوز نمی دانم چرا صفحه ام مسدود و چرا رفع مانع شد. پستهای قبلی سرجای خودش بود. از همانجا که صفحه مسدود شده بود یعنی از پیام عید فطر (۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱) ارتباط را از سر می‌گیریم. از صفحه فیس بوکم هنوز رفع محدودیت نشده است. از اکثر قریب به اتفاق کاربران اینستاگرام که صبوری کرده و ارتباطشان را قطع نکرده‌اند صمیمانه تشکر می‌کنم.

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، یکشنبه ۲۹ خرداد: تحقیقی درباره اندیشه سیاسی صاحب المیزان. اندیشه سیاسی آقای طباطبایی به شهادت آثار مکتوبش چه بوده است؟ دیدگاه ایشان درباره ولایت فقیه چه تناسبی با آراء اساتیدش غروی اصفهانی و میرزای نائینی داشته است؟ آیا آقای طباطبایی در هیجیک از آثار خود از حکومت اسلامی به معنای ولایت فقیه دفاع کرده است؟ تفسیر المیزان مدافع ولایت سیاسی فقیه است یا منکر آن؟ اندیشه سیاسی مکتوب آقای طباطبایی چه تناسبی با عبارت تاریخی «اولین شهید این انقلاب اسلام بود» دارد؟

با توجه به ممنوع القلمی کدیور در ایران، کتابهای فارسی وی توسط «نشر اندیشه‌های نو» در إسن آلمان منتشر می‌شود. اخیرا علاوه بر نسخه کاغذی، نسخه الکترونیکی (ebook) سه کتاب زیر در اختیار علاقه‌مدان قرار گرفته است. حکمت‌ستیزی و بی‌اخلاقی: مجموعه آثار آقا علی مدرّس (کار مجمع عالی حکمت اسلامی) در بوته‌ی نقد. مجموعه استیضاح خبرگان و رهبران جمهوری اسلامی (۱۳۷۰-۱۳۶۱)، دفتر اول: نورافشانی بر تاریک‌خانه‌ی‌ خبرگان: نظارت در نطفه خفه‌شده و فاجعه‌ی جداکردن مرجعیت از رهبری! دفتر دوم: دوران معاضدت و معاونت: مناسبات خمینی و منتظری (تا شهریور ۱۳۶۵).

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، شنبه ۲۴ اردیبهشت: در بحث از میراث علمی بزرگان – چه در کلیات، چه در جزئیات – منسوبان ایشان هیچ امتیازی بر دیگران ندارند. نورافشاندن به مواضع آقای طباطبایی درباره انقلاب و نظام هیچ منافاتی با تحلیل کلیات شیوه فکری عقلانی ایشان ندارد. هر چیز به جای خویش نیکوست. اثبات شیء نفی ماعدا نمی کند! این ادعا که خمینی رابطه حسنه‌ای با طباطبایی داشته و طباطبایی هیچ موضع منفی علیه انقلاب و نظام نداشته ادعایی بدون دلیل، بلکه خلاف مدارک متقن متعدد است.

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ به مناسبت عید سعید مبعث، یکشنبه ۸ اسفند. تجربه جمهوری اسلامی به صف‌بندی‌های جدید و ظهور طیف‌های تازه در هر دو رویکرد سنتی و نوگرا انجامیده است. از بطن رویکرد سنتی دو طیف تندروها و نوسنتی‌ها درآمده است، و از زهدان رویکرد نوگرا طیف تجدیدنظرطلبهای دینی متولد شده است. در ایران معاصر به جای دو جریان اکنون با پنج طیف متفاوت مواجهیم. هر یک از طیفهای پنج‌گانه چه فصول ممیزه‌ای دارند؟ نمایندگان شاخص هر طیف چه کسانی هستند؟

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ یکشنبه ۱ اسفند. محمدرضا حکیمی عبارت «نخستین شهید این انقلاب اسلام بود» را در سال ۱۳۸۲ از سیدعبدالباقی فرزند ارشد آقای طباطبایی در قم شنیده است. محمد شجاعی زنجانی نیز آن را به نقل از استادش برای برخی شاگردانش نقل کرده است. پنج نقل از عباس قوچانی درباره بی اعتنایی آقای قاضی به آقای خمینی، و اظهارات آقای قاضی تفاوتهای اساسی بلکه متعارض دارد. عبدالباقی در پاسخ سوال هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۸۶: باقیمانده املاک پدرم از اصلاحات ارضی اول انقلاب مصادره شد.

سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: چهارشنبه ۱۳ بهمن. محمداسماعیل صائنی زنجانی و محمد شجاعی زنجانی دو نفر از شاگردان آقای طباطبایی، عبارت حکیمانه «نخستین شهید این انقلاب اسلام بود» را از استاد خود شنیده و روایت کرده‌اند. صائنی زنجانی بیشترین شباهت را در علم و عمل با استاد خود داشته‌است. به روایت کتاب «اقلیم خاطرات دکتر فاطمه طباطبایی عروس امام خمینی» مجلس جشن ازدواج او با سیداحمد خمینی در پائیز ۱۳۴۹ در خانه روبروی مدرسه حجتیه برگزار شده‌است، همان خانه‌ای که طباطبایی مجبور به «تخلیه فوری» آن شد.