سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۲۴ مرداد. زندگی مؤمنانه، جلسه سوم. هسته سخت اسلام یعنی چه؟ و با اسلام چه نسبتی دارد؟ آیا چنین هسته سختی اصلا وجود دارد یا ساخته و پرداخته ذهن ماست؟ اگر وجود داشته باشد اصلا قابل شناختن است یا فهم هر مسلمانی از آن بدون هیچ شرطی اسلام است؟ اگر شناخت هسته سخت اسلام شرایطی دارد، آن شرایط چیست؟ شناخت هسته سخت اسلام چه فایده ای یا چه تاثیری در زندگی مؤمنانه دارد؟ اجزای هسته سخت اسلام چیست؟ اجزاء غیرباور هم دارد؟
سخنرانی زنده با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۱۷ مرداد. به چه دلیلی دل‌مشغولی سروش متاخر «اصلاح معرفت دینی» نیست، و «اصلاح اصل دین» است؟ تفاوتشان در چیست؟ وقتی چیزی به اسلام نسبت داده می‌شود، اصولا ضابطه‌ای برای درست بودن چنین نسبتی در دست هست؟ آیا در منظومه فکری سروش متأخر چیزی به نام خطا در فهم، اشتباه در تفسیر، و غلط در نسبت به اسلام پیش‌بینی شده است؟ «قلب اسلام» یعنی چه؟ روشنفکری دینی به سبک سروش چه مزایا و آسیب‌هایی برای اندیشه اسلامی معاصر داشته است؟
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۳ مرداد. بحث «چالش اسلام و قدرت» نقد سروش روشنفکر دینی به اجمال و «ادعای پیامبر اقتدارگرا» به تفصیل است. نمی‌توان امتیازات «سروش یک» (پژوهشگر مباحث فلسفه و عرفان) را به پای «سروش دو» (روشنفکر دینی) هزینه کرد. مقصد روشنفکری دینی به سبک سروش (قبض و بسط تئوریک شریعت، صراطهای مستقیم، بسط تجربه نبوی، رؤیای رسولانه و پیامبر اقتدارگرا) کجاست؟ چرا افتراق «روشنفکری دینی» به سبک سروش (سرگرم اصلاح دین) و «نواندیشی دینی» (در کار اصلاح معرفت دینی) ناگزیر است؟
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۲۷ تیر: جلسه دوم زندگی مؤمنانه: سیری در دو دعای مشهور روز عرفه. دعا در زندگی مؤمنانه چه نقشی دارد؟ برای استجابت دعا چه باید کرد؟ آیا باید الزاما دعا به عربی باشد یا به هر زبانی مقبول است؟ مضمون مهمترین محورهای دعای عرفه منسوب به امام حسین و دعای ۴۷ صحیفه سجادیه چیست؟ در هر دو دعا معرفت خداوند؛ اقرار به لغزشها و درخواست بخشش؛ و حاجتها را نزد خداوند بردن چه آثار تربیتی و ماندگاری در زندگی مؤمنانه دارد؟
سخنرانی زنده با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۱۳ تیر. با گزارشهای تاریخی موجود درباره پیامبر و اسلام چگونه باید مواجه شویم؟ مواجهه انتقادی، یا به اسم پدیدارشناسی هر رطب و یابسی را پذیرفتن؟ آیا تاریخ اسلام معادل اسلام، تجلی تعالیم پیامبر و آینه اسلام است؟ چرا ادعای پیامبر اقتدارگرا بر خلاف نظر مدعی، نقض موازین پدیدارشناسی است؟ چرا مدعی به نسبیت معرفت شناختی و اخلاقی رسیده است؟ قلب اسلام یعنی چه؟ چرا افتراق روشنفکری دینی (سرگرم اصلاح دین) به سبک مدعی و نواندیشی دینی (مشغول اصلاح معرفت دینی) ناگزیر است؟
سخنرانی زنده با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۳۰ خرداد. اقتدارگرایی یعنی چه؟ در علوم اجتماعی و سیاسی معاصر آن را چگونه تعریف کرده و چه مختصاتی برای آن ذکر کرده‌اند؟ مختصات اصلی آن به شکل مشخص چیست؟ شخصیت اقتدارگرا با پیشوای فاشیست چه تفاوتی دارد؟ در دائرة‌المعارف‌های علوم سیاسی و اجتماعی چه رهبرانی به عنوان مصادیق اقتدارگرایی معرفی شده‌اند؟ با توجه به معنای علمی اقتدارگرایی که صد در صد منفی است، انتساب آن به پیامبر اسلام چه هدفی را دنبال می کند و کدام مشکل را حل کرده است؟
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۲۳ خرداد. سلسله جلسات ماهانه مجازی با جمعی از دانشگاهیان ایرانی مقیم آمریکای شمالی که دغدغه زیست مؤمنانه برای خود و فرزندانشان دارند برگزار می شود. جلسه اول: مباحث مقدماتی: چگونه در دوران مدرنیته مومن باقی بمانیم؟ با کدام رئوس اعتقادی، موازین اخلاقی و احکام شرعی؟ چگونه فرزندانمان را مؤمن تربیت کنیم؟ چرا هر زندگی اخلاقی یا معنوی یا خردمندانه یا عارفانه یا متشرعانه لزوما زندگی مؤمنانه نیست؟ آیا ایمان به خدا، آخرت و غیب در دنیای مدرن اصلا معنی دارد؟
سخنرانی زنده با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۱۶ خرداد. به کدام دلیل عشق و طرب صوفیانه بر تقوی و خشیت قرآنی ترجیح دارد؟ مثنوی و دیوان شمس را شاقول و مرجع قرآن دانستن چه مقدمات معرفت شناختی و الهیاتی دارد؟ آیا احدی از عارفان سروده‌های خود را بر قرآن ترجیح داده، از نواقص کلام الهی داد سخن داده اند، یا برعکس کوشیده اند در مقابل متکلمان و فقیهانِ سرگرمِ ظواهر قرآنْ «جنبه های باطنی» کلام الهی را برجسته سازند؟ آیا مثنوی معنوی مولانا ادعای پیامبر اقتدارگرا را تأیید می کند؟
سخنرانی زنده با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۲ خرداد. تبلیغ «اسلام تک ساحتی» (چه فقیهانه، چه فیلسوفانه، و چه عارفانه) به جای «اسلام چند ساحتی» (جامع شریعت، طریقت و حقیقت) چه عوارضی دارد؟ تفکیک عرفان به دو مکتب متقابل خوفی و عشقی تقسیم متعارف عرفان اسلامی است، یا خوانش قابل تأمل مستشرقان؟ ترجیح «عرفان عشقی» بر «عرفان ذوالعینین» (خوف و عشق توأمان) چگونه قابل اثبات است؟ مقایسه قرآن (کتاب الهی اسلام چند ساحتی) با کتب اسلام تک ساحتی عارفانه، از جمله با مثنوی و دیوان شمس چگونه قابل دفاع است؟
عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت / صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت.
الوداع ای زمان طاعت و خیر/ مجلس ذکر و محفل قرآن. مهر فرمان ایزدی بر لب/نفْس در بند و دیو در زندان.
عید بر عاشقان مبارک باد / عاشقان عیدتان مبارک باد. عید آمد به کف نشان وصال / عاشقان این نشان مبارک باد.
خدا را بر همه نعمتهایش شکر می‌گزاریم و دعا می‌کنیم شاهد روزهای بهتری باشیم. با فطریه های خود مرهمی بر زخم آنها که ندارند باشیم.
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰. در ادعای «پیامبر اقتدارگرا»، برای اصلاح نقیصه «خوف‌نامه»ای بنام قرآن و «سلطانی عبوس، خشن و اقتدارگرا» بنام الله، مثنوی و دیوان شمس شاقول قرآن معرفی شده‌اند، تا عشق و طرب صوفیانه جایگزین خوف و خشیت قرآنی گشته، قرآنِ «تالیف محمد» با مثنویِ مولانا «کتاب مرجع» اصلاح شود. چرا «قرآن به‌مثابه خوف‌نامه» (مانیفست اقتدارگرایی) با قرآن (به‌معرفی قرآن و پیامبر) متعارض است؟ مثنوی و دیوان شمس را سنجه و شاقول قرآن دانستن چه مقدمات معرفت شناختی و الهیاتی دارد؟
سخنرانی آنلاین همراه با پرسش و پاسخ. مراد از نازل شدن قرآن در شب قدر نزول تمام قرآن یا نخستین آیات آن است؟ با توجه به اینکه قرآن در طول ۲۳ سال تدریجا بر قلب پیامبر نازل شده است، آیا علاوه بر آن نزول دیگری به صورت دفعی در کار بوده است؟ آیا غیر از فرشتگان و روح کس دیگری اعم از پیامبر یا ائمه در تدبیر شب قدر نقشی دارند؟ کدامیک از دعاها و مراسم شب قدر قابل انتساب به پیامبر یا ائمه است یا حداقل بدون اشکال است؟
سخنرانی زنده «چالش اسلام و قدرت -۸» همراه با پرسش و پاسخ، یکشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۰. آیا خوف از خداوند رذیلت است یا فضیلت؟ چرا خشیت و خشوع در برابر خداوند با ادعای اقتدارگرایی الهی ناسازگار است؟ آیا مجازات اخروی حق ستیزان تبهکار بعد از اتمام حجت مقتضای عدالت و رحمت الهی است یا دال بر اقتدارگرایی خداوند؟ بر فرض صحت «ادعای پیامبر اقتدارگرا»؛ قرآن، پیامبر، خدای اسلام، و اسلام چه جاذبه ای دارند تا به آنها ایمان آورد؟ و چرا نباید خود را بلافاصله از شرّ آنها نجات داد؟
سخنرانی زنده «نقد اتهامات متوجه قرآن و خداوند» با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۰. در ادعای «پیامبر اقتدارگرا» قرآن خوف نامه و خدا سلطانی عبوس و خشن معرفی شده است. آیا غضب خداوند بر رحمت او، و خوف بر رجا سبقت دارد؟ آیا عشق و طرب صوفیانه بر تقوی و خشیت قرآنی ترجیح دارد و انسان‌سازتر است؟ بر فرض صحت این دعاوی؛ قرآن، پیامبر، خدای اسلام، و اسلام چه جاذبه ای دارند تا به آنها ایمان آورد؟ و چرا نباید خود را بلافاصله از شرّ آنها نجات داد؟
عید سعید نوروز و حلول سال نو را به همه هموطنان، همزبانان و همراهان عزیز تبریک عرض می کنم.
سالی پر از سلامتی، ایمنی از بلایا خصوصا کرونا، رهایی از أنواع شرور بویژه استبداد دینی، آرامش درون، خیر، برکت و بهروزی برای همگان آرزومندم.
نوروز ۱۴۰۰
سخنرانی زنده با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۹. آیا «ماهیت انسان» در انسان‌‌شناسی قرآن منفی و ملازم با رهبری اقتدارطلبانه پیامبر است؟ آیا لااکراه فی الدین تعارضی با مسلمان کردن مردم به ضرب شمشیر ندارد؟ ادعای مسلمان کردن مردم توسط پیامبر با زور مبتنی بر کدام دلیل معتبر است؟ چرا علوم رایج اسلامی که خالی از برساخته های عصر اموی و عباسی نیستند تبلور شخصیت پیامبر است، اما آراء متفکران متاخر با برچسب لیبرالیسم ربطی به شخصیت پیامبر ندارند؟! منشأ اصطلاحات «ارتجاع و ترقی» انقلاب فرانسه است، نه مارکسیسم!
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۱۷ اسفند ۱۳۹۹. مهمترین ویژگی ادیان باور به خداوند، انجام مناسک، و پشتیبانی از موازین اخلاقی است. ادیان در دوران پیشامدرن چه نقشی و چه عوارض منفی و مثبتی داشته اند؟ در دوران مدرن از دین چه انتظاراتی باید و نباید داشته باشیم؟ آیا عوالمی هست که عقل انسانی علیرغم اعتراف به وجود آنها عاجز از دسترسی به جزئیاتش باشد؟ آیا انسان به اتکای عقل خود توان حل همه مسائل و مشکلاتش را دارد؟ اسلام با عقل مدرن چه نسبتی دارد؟
سخنرانی زنده با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۹. آیا قانون‌گذاری ولو عادلانه معادل اقتدارطلبی است؟ این دیدگاه با آنارشیسم چه تفاوتی دارد؟ چرا تبیین وی از عدالت اشعری است؟! ادعای مسلمان کردن مردم توسط پیامبر با زور مبتنی بر کدام دلیل معتبر است؟ با ادعای انحصار اقتدارگرایی به دوران تاسیس اسلام اسوه بودن پیامبر چه می شود؟! چرا علوم رایج اسلامی که خالی از برساخته های عصر اموی و عباسی نیستند تبلور شخصیت پیامبر است، اما آراء متفکران متاخر با برچسب لیبرالیسم ربطی به شخصیت پیامبر ندارند؟!
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: یکشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۹. آیا ولایت پیامبر مطلقه بوده است؟ آیا یکی از اختصاصات پیامبر جواز ارتکاب امور خلاف شرع و اخلاق بوده است؟ آیا قانون‌گذاری ولو عادلانه معادل اقتدارطلبی است؟ آیا جامعه بدون وضع قانون قابل اداره است؟ چرا در تبیین سروش خدا غایب و عدالت امر دینی است؟! دیدگاه سروش با آنارشیسم چه تفاوتی دارد؟ آیا در قرآن و سنت عملی پیامبر، اسلام تسلیم شدن به خداوند بوده یا تسلیم شدن به قدرت حکومتی پیامبر ولو بدون ایمان قلبی؟
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ یکشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۹. سروش مدعی شده قبل از اینکه به پیامبر حمله کنند، به دشمن حمله می‌کرد. او به دنبال وادار کردن مردم به تسلیم شدن به قدرتش بود. ولایت یعنی خدا به برخی بندگانش رخصت انجام اموری داده که ما اخلاقا روا نمی داریم. هر چه پیامبر به عنوان قانون وضع می کرد عین عدالت بود. چرا اسلام را بزک می‌کنید و مدعی «اسلام رحمانی» می شوید؟! آیا قرآن، سنت و تاریخ چنین تصویری از پیامبر و اسلام ارائه کرده است؟
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ، شنبه ۲۷ دی ۱۳۹۹. پیامبر در روایت متواتری گفته من مامور شده ام با مردم بجنگم تا به وحدانیت خدا شهادت دهند. او می خواسته جزیرة العرب را از لوث وجود مشرکان پاک کند. جهاد ابتدایی یعنی مردم را به ضرب شمشیر مسلمان کردن. اسلام آوردن یعنی تسلیم قدرت پیامبر و حکومت او شدن. در قرآن خضر با ولایت الهی کودک بیگناهی را به قتل می رساند. آیا شواهد فوق اقتدارطلبی پیامبر را اثبات می کند؟ با چه روشی؟ با کدام دلیل؟
سخنرانی زنده همراه با پرسش و پاسخ: شنبه ۲۰ دی ۱۳۹۹. روشنفکر دینی محترم دکتر عبدالکریم سروش پنجمین گام خود را در اجرای برنامه حساب شده «اصلاح دین» برداشت: اسلام دینی خشن، خدای اسلام سلطانی مقتدر، قرآن خوف نامه، و محمد پیامبری اقتدارگرا بوده است. دلیل این دعاوی چیست؟ آیا تنها یا بزرگترین عامل خشونت احتمالی بعد از پیامبر تعالیم ایشان بوده است؟ آیا پیامبر مشرکان را بین پذیرش اسلام و مرگ مخیر کرده بود؟ با این توصیفات از اسلام، قرآن و پیامبر، چه مزیتی در مسلمانی باقی می ماند؟
از اسلام در حوزه سیاست چه انتظاراتی نباید داشته باشیم؟ سخنرانی زنده: شنبه ۱۳ دی ۱۳۹۹، ساعت ۲۱ به وقت ایران. از اسلام انتظار «اخلاق سیاسی» روا و انتظار «حقوق اساسی» و «علوم سیاسی» نارواست. این دو از دانشهای عرفی و دنیوی هستند که بر اساس عقل جمعی انسانی و تجربه تاریخی بشری تدوین شده اند. در متون دینی هیچ حکم تعبدی یا توقیفی یا مولوی (غیرارشادی) در حوزه سیاست وجود ندارد که دستیابی به آن در گرو مراجعه به وحی یا متون دینی یا متخصصان علوم دینی باشد.
مروری بر آثار مرحوم دکتر داود فیرحی. سخنرانی زنده جمعه ۱۴ آذر ۱۳۹۹ با پرسش و پاسخ. آیا استخراج مفاهیم مدرن سیاسی اجتماعی از متون پیشامدرن به عبارت دیگر «فقه سیاسی دموکراتیک» امری ممکن، مطلوب و مفید است؟ آیا علم فقه معادل علم حقوق است و می توان از حقوق اساسی اسلامی دفاع کرد؟ آیا حکومت دموکراتیک دینی امری ممکن و قابل دفاع است؟ پروژه دموکراتیزه کردن فقه سیاسی یا «اسلام سیاسی دموکراتیک» پروژه ای ارتجاعی و مبتلا به تناقض بنیادی است یا پروژه ای مترقی و پیش‌رو؟
سلسله مباحث نواندیشی دینی، سخنرانی زنده، شنبه ۱۷ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۲۱:۰۰ به وقت ایران با پرسش و پاسخ. در دنیای امروز نقش التزام به دین و بعد از آن اسلام و در نهایت تشیع چیست؟ چرا باید هر روز شرمنده اقدامات وحشیانه‌ای شبیه جنایات پاریس و سخنرانی تند رئیس‌جمهور فرانسه باشیم؟ آیا سزای جنایات طراحی کاریکاتور پیامبر اسلام یا نشان دادن آن حقیقتا اعدام است؟ آیا وقت آن نرسیده که از تشیع و اسلام عبور کنیم و در نتیجه اکثر مشکلات که ناشی از آنهاست به سرعت حل شود؟
برای تماس می توانید از نشانی ایمیل
[email protected]
استفاده کنید.