احکام نماز

مسافر کسی است که حداقل مسیر یک روز معتدل (رفت و برگشت) در حدود ۱۰ ساعت با احتساب استراحت راه بپیماید. مسیر یک روز با وسیله نقلیه عمومی متعارف در زمان ما در جاده ای معتدل با سرعت متوسط حدود ۸۰۰ کیلومتر است. بین دو ملاک زمانی پنج ساعت و ملاک مکانی ۴۰۰ کیلومتر هرکدام زودتر محقق شد فرد مسافر است. در سفر هوایی هشت ساعت سفر (حداقل چهار ساعت رفت) و مسافت طی شده توسط هواپیمای مسافربری (معادل ۳۲۰۰ کیلومتر) ملاک است، نه مسافت اتوبوس یا شتر در زمین.

اگرچه خواندن نماز قضا فوریت ندارد و به شرطی که منجر به مسامحه در ادای تکلیف و سستی در عبادت نشود، فرد تا آخر عمر فرصت دارد؛ اما از آنجا که نخواندن نماز قضا در نخستین فرصت و انباشته شدن آنها غالبا منجر به انجام «صورت بی سیرت نماز» (و نوعی اسقاط تکلیف شکلی) می شود، پسندیده است که انسان نگذارد تعداد زیادی نماز قضا بر ذمه او باقی بماند. قضای نماز، روزه‌و حج میت به ویژه با اخذ اجرت (عبادات استیجاری) محل اشکال است. 

افضل اقامه‌نمازهای پنج‌گانه در پنج وقت است وقتی که عذری در کار نباشد، اما جمع بین ظهر و عصر، و مغرب و عشا بدون عذر در حضَر جایز است. اوْلی قرار دادن دستها بر رانها در زمان قیام نماز است، البته با بستن دستها نماز باطل نمی شود. شیعیان مجاز نیستند در نمازهایشان بعد از قرائت حمد آمین بگویند و اگر عالمانه وعامدانه کلمه ای به قصد جزئیت به نمازشان اضافه کنند نمازشان باطل می شود. از مجموعه ادله بیش از استحباب جهر در برخی نمازها بدست نمی آید.

در نماز جماعت، زن و مرد نباید مختلط بایستند. امام جماعت زن فی حد نفسه مشکل شرعی ندارد. نماز جماعت تنها در نمازهای واجب تشریع شده است. در مواقعی که امام جماعت سخن خلاف شرعی نمی گوید شرکت در جماعت وی اشکالی ندارد. می توان نماز خواند و برای استماع مطالب خلاف شرع ننشست. مسجد و نمازخانه را نباید به عمله‌استبداد دینی واگذار کرد. در زمان ما حضور در نماز جمعه در شعاع ۲۰۰ کیلومتری احتیاطا واجب است. در زلزله و طوفان دلیل معتبری بر نماز آیات در دست نیست.

سجده در نماز بر تربت حسینی مجاز است، اما دلیل معتبری بر استحباب آن در دست نیست. خاکی که به صورت مُهر در سجده‌ نماز استفاده می شود می باید مطلقا از هر نقش و نوشته‌ای خالی باشد. سجده بر فرشهای رایج در مساجد و منازل مجاز است. افضل سجده بر خاک و زمین و در درجه بعدی فضیلت سجده بر رستنیهای غیرماکول و غیرملبوس است.