پرسش: نظرتان راجع به حدیث «لاتسبوا الدهر فإن الدهر هو الله» چیست؟ آیا بر اساس آن نمی توان به پیروی از عرف زمانه و مد روز حکم کرد؟
پاسخ:
حدیث «لاتسبوا الدهر فان الله هو الدهر» را به روایت مسلم و بخاری ابوهریره از پیامبر (ص) نقل کرده و اهل بیت (ع) چنین حدیثی را از پیامبر نقل نکرده اند.
مفاد این حدیث ظاهرا مقابله با کسانی است که تقصیر وقایع ناپسند را به گردن روزگار می اندازند، و چون فاعل وقایع خداوند است، انگار خدا را متهم کرده اند لذا از این بابت نهی شده اند.
در قرآن کریم سوره جاثیه آیه ۲۴ در این زمینه آمده است::
قَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ ۚ وَمَا لَهُم بِذَٰلِكَ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ
و گفتند: «غير از زندگانى دنياى ما [چيز ديگرى] نيست؛ مىميريم و زنده مىشويم، و ما را جز طبيعت هلاك نمىكند.» و[لى] به اين [مطلب] هيچ دانشى ندارند [و] جز [طريق] گمان نمىسپرند.
اصل تبعیت از مد زمانه بر اساس چنین حدیثی نادرست است. فارغ از سند مدلول آن اصولا چیز دیگری است.
موفق باشید
محسن کدیور
