پرسش: تعریف حدیث صحیح نزد مذهب تشیع چیست؟ چرا کتب اربعه و غیره تصفیه نمی شوند؟ در صورتی که کتب مذهب اهل سنت تصفیه شده است و برای فرد عامی به راحتی با نرم افزارهای موجود قابل تشخیص است.
پاسخ: روایتی که راوی آن توثیق شده باشد و امامی مذهب باشد صحیحه خوانده می شود. اگر راوی غیر امامی موثق باشد روایت موثقه خوانده می شود که هم عرض صحیحه است. تعریف احادیث معتبر ارائه شده فی الجمله رأی اجماعی مجتهدین اصولی امامیه است و در هر کتاب علم درایه قابل مشاهده است. به عنوان مثال کتاب درایه‌ی شهید ثانی فقیه قرن دهم. موازین حدیث معتبر اموری اجتهادی است و با تفاوت منظر فقیه در موازین رجالی دامنه‌ی احادیث صحیح نیز تغییر پیدا می کند. لذا می توان از دیدگاه یک فقیه مشخص یا یک مدرسه‌ی فقهی از موازین حدیث معتبر پرسید. آنچه در اجتهادهای مختلف نتیجه‌ی متفاوت می دهد تطبیق این موازین در مصادیق است، به عبارت دیگر گزارش متفاوت علمای رجال در توثیق راویان باعث این اختلافات است. مثلا رجالی الف یک راوی را موثق و رجالی دیگری ساکت و رجالی سومی همان راوی را غیرموثق ارزیابی کرده است. این اختلاف نظرها امری طبیعی است و در میان رجالیون اهل سنت هم قابل مشاهده است.
واژه تصفیه درباره کتب روایی واژه‌ی صحیحی نیست. محدث امروز می تواند احادیث معتبر ااز نظر خود را در کتابی مستقل جمع آوری کند و چنین کاری شایسته است.
یکی از خطاهای رایج این است که صحاح سته‌ی اهل سنت آکنده از احادیث معتبر است و کتب اربعه‌ی شیعه نیازمند تصفیه. حال آنکه در هر یک از این کتب آنچه که از نظر گردآورنده صحیح یا معتبر بوده گرداوری شده است. اصولیون شیعه نقل روایت در کتب اربعه را کافی نمی دانند و معتقدند هر حدیث باید به لحاظ سندی مورد تحقیق قرار گیرد، حتی اگر در کتب اربعه نقل شده باشد. این عقیده اخیرا توسط برخی نویسندگان اهل سنت سلفی از قبیل محمدناصرالدین الآلبانی پذیرفته شده و انچه محدثان بزرگ اهل سنت صحیح معرفی کرده اند مورد تحقیق مجدد قرار داده و نشان داده است که بسیاری از این احادیث صحیح نیستند. تحقیق آلبانی توسط مدارس بزرگ فقهی معاصر اهل سنت از جمله در جامع الازهر تلقی به قبول نشده است. آنچه را شما به اهل سنت نسبت داده اید نظر اقلیتی شاذ است.
موفق باشید.
