روایات «زمین از حجت خدا خالی نمی‌ماند»

پرسش: آیا احادیثی که می گویند «زمین از حجت خدا خالی نمی ماند» معتبرند؟ صحیحند؟ متواترند؟ آیا مراد از حجت در این روایات حجت باطنی یعنی عقل نیست؟

 

 

پاسخ:

در کتاب کافی دو باب هست با این عناوین أن «الأرض لا تخلو من حجة» و« أنه لو لم يبق في الأرض الا رجلان لكان أحدهما الحجة». در باب نخست ۱۳ روایت است و در باب دوم ۵ روایت. به تحقیق محمدباقر مجلسی در مرآت‌العقول از این ۱۸ روایت تنها دو روایت به لحاظ سندی معتبر است، روایات دوم و پنجم باب نخست. از این دو روایت روایت دومی دلالتی بر حجت ندارد: «إن الله لم يدع الأرض بغير عالم ولولا ذلك لم يعرف الحق من الباطل». در نتیجه اینکه زمین از حجت خدا خالی نمی ماند حداقل در کتاب کافی خبرواحد است نه متواتر. اصل اعتقادی نمی تواند بر اساس خبر واحد بنا شود. این احادیث را نمی توان بر حجت باطنی یعنی عقل حمل کرد.