در آستانه انتخابات مجلس خبرگان از صاحبنظران و تحلیلگران سیاسی پرسیدهایم که اگر مجلس خبرگان آینده بخواهد جایگزینی برای آیتالله علی خامنهای انتخاب کند، چه شخص یا اشخاصی در معرض انتخاب خواهند بود. بیشتر پاسخدهندگان بر این نکته اتفاق نظر داشتند که شرایط سیاسی ایران آنقدر متغیر است که نمیتوان پیشبینی کرد در زمان انتخاب رهبر آینده، چه تحولاتی پیش خواهد آمد. با این حال هرکدام نظر خود را با توجه به شرایط امروز ایران نوشتهاند.
نظرخواهی: رهبر آینده ایران چه کسی خواهد بود؟
محسن کدیور:
مطابق قانون اساسی تعیین رهبر با مجلس خبرگان است. مجلس خبرگان هم هیأتی سهنفره را برای یافتن نامزدهای این مقام عالی برگزیده است. این هیأت فعالیتش فوق محرمانه است و تنها یک نفر در جریان نتایج آن است و آن شخص مقام رهبری است. بنابراین حتی به لحاظ صوری تعیین رهبر آینده بدون تصویب رهبر فعلی میسر نیست، بویژه که اعضای مجلس خبرگان توسط فقهای منصوب شورای نگهبان از میان روحانیون همسوی رهبر مهرهچینی شدهاند. از سوی دیگر رهبر منتخب خبرگان نمیتواند یک روحانی بدون کمترین سابقه اجرایی باشد؛ بلکه باید تجربه چند ساله اداره یکی از قوا را داشته باشد و از امور نظامی و امنیتی مطلع و برای افکار عمومی آشنا باشد. مطابق رویه این مجلس، روسای جمهور حائز بیشترین شرایط یادشده هستند. در مرتبه دوم رؤسای قوه قضائیه هم ممکن است واجد شرایط فرض شوند. از جانب سوم وزنه سنگین فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهویژه در زمان درگذشت رهبر را نباید از نظر دور داشت. با توجه به واقعیات جمهوری اسلامی، رهبر بعدی خارج از مجلس خبرگان با هماهنگی فرماندهان عالی سپاه توسط رهبر فعلی تعیین شده، در زمان درگذشت رهبر، مجلس خبرگان با قیام و قعودی تشریفاتی فرد از پیش تعیین شده را برخواهد گزید. بیش از اینکه گزینههای خبرگان مهم باشد، مذاق رهبری و سپاه در این زمینه اهمیت دارد.
