روایت سنت گرایانه از “قلب اسلام”

تهران- خبرگزاري كار ايران

به گزارش خبرنگار فرهنگ و انديشه ايلنا, در جلسه نقد و بررسي كتاب”قلب اسلام” تاليف دكتر سيد حسين نصر محسن كديور گفت‌‏: جاي اين كتاب در زبان فارسي و زبان‌‏هاي ديگر خالي بود و جوانان مي‌‏توانند با سيماي جذاب اسلام آشنا شوند؛ دكتر نصر در اين كتاب از تماميت اسلام و ايمان و اعتقادات اسلام و ريزه‌‏كاري‌‏هاي و شريعت اسلامي دفاع كرده‌‏است.

سید حسین نصر نویسنده کتاب “قلب اسلام”
وي افزود‌‏: دكتر نصر در”قلب اسلام” از تعدد زوجين تعبير دفاعي كرده‌‏است, از حقوق زنان‌‏, مساله ارتداد‌‏, دارلاسلام و دارالحق دفاع كرده‌‏است.

كديور با اشاره به اينكه ترجمه كتاب ترجمه رواني است, افزود: اين كتاب روايت يك سنت‌‏گرا از قلب اسلام در جهان مدرن است. نصر به عنوان سنت‌‏گرا كوشيده است روايتي از اسلام را در جهان مدرن عرضه كند.

وي به اين موضوع كه نصر با وجود حضور در غرب به استقلال فرهنگي خود پايبند بوده‌‏است, اشاره كرد و گفت‌‏: در اين كتاب از حقوق انساني, اسلامي جامعه توام با مشورت آحاد امت دفاع شده‌‏است.

كديور خاطر نشان كرد‌‏: در اين كتاب به مسائل فكري چند دهه اخير بسيار كم توجهي شده‌‏است, با وجود اينكه ماجراي سلمان رشدي در آن آمده‌‏است اما وقتي به جريان‌‏بندي انديشه‌‏هاي معاصر در جهان اسلام رسيده‌‏با تجددگراها(كساني كه اسلام را درست نشناخته‌‏اند) مشكل دارد.وي اظهار داشت‌‏: مسائل سياسي و اجتماعي كتاب قلب اسلام برداشت‌‏هاي سنتي از زبان انسان مدرن است.

كديور گفت‌‏: نصر نسبت به انديشه‌‏نوگراي اسلامي يا تغافل يا تجاهل كرده‌‏است. از نظر او مصداق بارز تجدگراها, آتاتورك است در حالي‌‏كه هيچ مسلماني با شنيدن تجددگرا متوجه آتاتورك نمي‌‏شود.

وي خاطر نشان كرد‌‏: در برداشت‌‏هاي اجتماعي, دفاعي كه نصر از حجاب كرده‌‏است خواندني است؛ همچنين مباحث حوزه معنويت‌‏, عرفان و اعتقاد يكي از جذاب‌‏ترين مطالب كتاب است.

كديور اظهار داشت‌‏: در بُعد سياسي با اينكه نصر از انقلاب ايران لطمات زيادي ديده‌‏است, اما فرد منصفي است و دوبار از امام خميني اسم برده و از شاه به عنوان تجددگرا نام برده. حتي كوشيده به موارد مثبت انقلاب نيز اشاره كند, اما وقتي به آزادي‌‏خواهان جهان اسلام مي‌‏‏رسيم اسمي از مصدق ديده نمي‌‏شود. وي گفت‌‏: مشكل نصر اين است كه هر جا به مباحث عرفاني مي‌‏رسد به اوج مي‌‏رود ولي در مسائل اجتماعي اينطور نيست.كديور خاطر نشان كرد: نصر حتي به فقه پويا توجه داشته‌‏است ولي به نظر مي‌‏رسد كلمه‌‏اي از آن را باور كرده‌‏باشد. وي اظهار داشت‌‏: نصر در ابتداي كتاب مي‌‏گويد لازمه كثرت نژاد ما چيزي جز تعدد وحي‌‏ها نيست كه در اينجا براي خواننده ابهام پيش مي‌‏آيد.

كديور گفت‌‏: به نظر مي‌‏رسد نصر در تمام كتابهايش پيام واحد خود را به زبان‌‏هاي مختلف بيان مي‌‏كند. وي خاطر نشان كرد‌‏: نصر قصد دفاع از اسلام در اين شرايط تهمت‌‏آلود را داشته است.

كديور با اشاره به اين جمله پازوكي كه تنها با شيوه عرفاني مي‌‏‏توان از جهان اسلام دفاع كرد, اظهار داشت : من اين را پاره‌‏اي از حقيقت مي‌‏دانم و معتقدم اگر همه مسائل اسلامي را بخواهيم با مسائل عرفاني توجيه كنيم, مثل توجيه عرفاني نصر از تعدد زوجين مي‌‏شود.

وي گفت‌‏: رويكرد عرفاني را از نصر و ديگر سنت گرايان مي‌‏پذيريم, اما بازخواني سنت به رويكرد عرفاني مهم است و نبايد رويكرد عرفاني را مطلق دانست. كديور با طرح اين سوال كه آيا تفاوت فيزيولوژيك دلالت بر تفاوت حقوقي مي‌‏كند, افزود‌‏: ما اگر سنت را مورد بازخواني قرار ندهيم به هيچ وجه پاسخگويي سوالات ما نخواهد بود. وي اظهار داشت‌‏: در حوزه سياست در كتاب قلب اسلام‌‏, شيوه سلطنتي به اسلام نزديك‌‏تر دانسته شده‌‏است و در جايي ديگر مي‌‏بينيم اسلام شيوه سياسي تجويز نكرده‌‏است كه اين انديشه با انديشه آزادي‌‏خواهان قرابت ندارد.

كديور با اشاره به اينكه از نكات مثبت كتاب قلب اسلام, خاطرات نويسنده از زمان جواني است, افزود : از ديگر نكات مثبت كتاب, تطبيق بسيار دقيق ميان فرهنگ اسلامي و يهودي و مسيحي است.

وي خاطر نشان كرد‌‏:‌‏ مشكل كتاب قلب اسلام اينست كه در مسائل مختلف آن برهان وجود ندارد. كديور گفت‌‏: در استدلال‌‏هاي نصر در درجه اول به كاربردن مسلمان‌‏هاي بنيادگرا و سكولارها در كنار هم ديده مي‌‏شود و همچنين نديدن اسلام مدرن و دفاع از اسلام سنتي وجود دارد. وي اظهار داشت‌‏: كتاب قلب اسلام, ديدگاه يك سنت‌‏گرا درباره اسلام در جهان مدرن است.

كديور با اشاره به اينكه آنچه نصر در كتاب قلب اسلام انجام داده جمع اسلام عرفاني و تاريخي است, افزود‌‏: اسلام عرفاني يكي از طرق برون رفت از اسلام تاريخي است و طريق ديگر آن برداشت نوگرايانه از احكام اسلامي است.