کلمه توحید و توحید کلمه
محمد حسین آل کاشف الغطاء فقیه، متکلم، ادیب و خطیب دنیادیده معاصرعراقی، و از پیشگامان وحدت اسلامی با تاکید بر هویت سنتی تشیع است. عنوان مقاله برگرفته از این عبارت پرمغز آل کاشف الغطاء است: «بُنِی الاسلامُ علَی الدعامتین: کلمة التوحید وتوحید الکلمة. اسلام بر دو ستون بنا نهاده شده است: توحید و اتحاد مسلمانان.» این عبارت کوتاه مهمترین رأی وی و ترجمان اندیشه محوری اوست. این مختصر مروری اجمالی است بر اهم آثار و آراء محمدحسین آل کاشف الغطاء به مناسبت شصت و دومین سالگرد خاموشی وی. او شاگرد آخوند خراسانی و صاحب عروة است. سیدمحسن طباطبائی حکیم از شاگردان اوست.در حوزه علمیه نجف کمتر کسی را می توان یافت که علاوه بر مرتبه اجتهاد و فقاهت، در حکمت متعالیه ملاصدرا، عرفان محی الدین ابن عربی و نیز متون عرفانی فارسی ( از قبیل مثنوی و جامی) تحصیل کرده و صاحب نظر باشد.او تحقیقا متنفذترین خطیب جهان اسلام در عصر خود محسوب می شد. برخلاف اکثر قریب به اتفاق فقها، آل کاشف الغطاء عالمی دنیادیده واهل سفر بود. سفرهای متعددش به سوریه، لبنان، مصر، فلسطین (قبل از غصب)، پاکستان و ایران، شرکت در کنفرانسهای معتبر جهان اسلام به عنوان نماینده تشیع، سخنرانی های درخشان علمی و مراودات دینی با شخصیتهای تراز اول اهل سنت او را به عنوان شاخص ترین عالم شیعه در جهان اسلام درآورده بود. پنج رأی خاص وی عبارتند از: نکتهای قابل تأمل در تقلید اعلم، نظری موسع در ولایت فقیه در أمور حسبیه، غنای مباح و مستحب، جواز ازدواج دائم مرد مسلمان با زن اهل کتاب و بازنگری محتاطانه در مصائب فاطمی. اگرچه از یک سو بصیرت سیاسی آل کاشف الغطاء در اتحاد کلمه مسلمین، و شناخت دسیسههای قدرتهای غربی در شرق اسلامی خصوصا فلسطین غیر قابل انکار است، و از سوی دیگر جوانه های لزوم بازنگری در برخی مسائل مذهبی در آثار او هویداست، اما رعایت جانب احتیاط باعث نوعی محافظه کاری در ابراز آراء شده است.