آزادی دین

یادداشت

انتشار کتاب «توهین به مقدسات و ارتداد» به زبان انگلیسی

در آذر ۱۳۹۰، رافق‌ تقی نویسنده‌ی دگراندیش جمهوری آذربایجان با حکم محمد فاضل ‌لنکرانی به اتهام ارتداد در باکو به قتل رسید. کتاب الکترونیکی مجازات ارتداد و آزادی مذهب: نقد مجازات ارتداد و سبّ‌النبی با موازین فقه استدلالی در تیر ۱۳۹۳ نقد این ماجراست. ترجمه انگلیسی آن با مقدمه مبسوط تحلیلی با عنوان توهین به مقدسات (سبّ) و ارتداد در اسلام: مناظره‌هایی در فقه شیعه در «مجموعۀ ترجمه متفکران مدرن مسلمان» دانشگاه آقاخان و دانشگاه ادینبورگ منتشر شد، در حالی که انتشار متن اصلی آن در ایران ممنوع است!

سلیمان، ملکه‌ی سبا و حق انتخاب

دشوار است که موضع منقول از سلیمان در قبال ملکه‌ی سبا را موضع ثابت اسلام در قبال دیگر باورها بدانیم. حتی اگر چنین هم بوده باشد با اصل محکم «لا اکراه فی الدین» منسوخ شده است.

بت شکنی و آزادی دین

آیه «لااکراه فی الدین» بر نفی اجبار بر دین دلالت می کند، و ارتباطی با دفاع مشروع در قبال حملات سازمان یافته مشرکان و هم پیمانانشان علیه مسلمانان ندارد. معنای آیه یقینا نفی دفاع مشروع در قبال حملات مشرکان نیست. مشرکانی که با مسلمانان پیمان ترک مخاصمه امضا کردند یا در حمله به مسلمانان شرکت نکردند از تعرض مسلمانان مصون بوده با آنان مطابق معاهده عمل شده است. این مهمترین دلیل بر تمایز بین شرک به عنوان یک عقیده و شرک به عنوان عامل تعرض و مخاصمه است. این تعرض و مخاصمه نیز توسط مشرکان آغاز شد. آزادی عقیده و دین از باورهای دوران مدرن است. با میزانهای دوران مدرن نمی توان وقایع دوران پیشامدرن را محک زد.