سه قرائت از اسلام در ایران معاصر

خبرگزاري دانشجويان ايران – تهران

سرويس: سياسي

. . . كديور با اشاره به نسل پيشتاز ايران در بين كشورهاي اسلامي، و با يادآوري تنوع موجود در تشكل‌هاي دانشجويي گفت: چاره‌اي جز پذيرش تنوع ديدگاهها در اين بخش نداريم اما قانون بايد به نحوي باشد كه اين تنوع را بپذيرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، محسن كديور طي سخناني با عنوان «قرائت‌هاي موجود از اسلام در ايران معاصر»، در مراسم شصت و دومين سالگرد تاسيس انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران و علوم‌پزشكي تهران با بيان اين‌كه حاكم كردن يك سليقه‌ي خاص در تشكل‌هاي دانشجويي به زيان همان سليقه تمام خواهد شد، افزود: در بعضي نقاط، انجمن‌هاي اسلامي داريم كه به هيچ وجه دغدغه‌ي ديني ندارند اما از آن‌جا كه امكان فعاليت در قالب تشكل ديگري جز انجمن اسلامي وجود ندارد، اين دانشجويان در انجمن‌هاي اسلامي به فعاليت مي‌پردازند.

وي كه آزاد كردن فعاليت سليقه‌هاي مختلف دانشجويي را مورد تاكيد قرار داد، گفت: انجمن‌هاي اسلامي كه دغدغه‌ي دين دارند، بايد در كنار تشكل‌هايي كه از سليقه‌هاي ديگر برخوردارند به بالندگي بپردازند.

كديور در ادامه با طرح اين سوال كه آيا اسلام بايد در عرصه‌ي عمومي فعاليت داشته باشد، به اين سوال پاسخ داد: به عقيده‌ي من اين مساله‌ي اصلي جامعه‌ي ماست. البته منظورم از عرصه‌ي عمومي، جامعه‌ي مدني نيست، بلكه مشخص كردن سهم دين در عرصه‌ي قدرت است.

وي هم‌چنين با سوال از نحوه‌ي كيفيت حضور اسلام در عرصه‌ي عمومي اظهار داشت: امروز با ۳ قرائت از اسلام مواجه‌ايم.

وي قرائتي را كه قائل به تبعيض ديني و سياسي است را اسلامي كه نمي‌تواند در زمينه‌ي دموكراسي حرفي براي گفتن داشته باشد ناميد و گفت: براي دستيابي به جامعه‌ي دموكراتيك، رعايت اصل برابري‌هاي حقوقي افراد در همه‌ي حوزه‌ها لازم است. لذا هر ديدگاهي كه نسبت به اسلام وجود دارد بايد نسبت خود را به نابرابري‌هاي حقوقي بيان كند.

وي هم‌چنين به قرائتي اشاره كرد كه برابري حقوقي را در عرصه‌هاي مختلف نمي‌پذيرد و با طرح سوال از ميزان قائل بودن سه قرائت موجود از اسلام درباره‌ي مساله‌ي تغيير در قانون، از نقدپذيري نسبت به قوانين به عنوان محور ديگري كه بايد موضع قرائت‌هاي ارايه شده در قبال آنها مشخص شود، نام برد.

وي در ادامه اضافه كرد: در جامعه‌اي كه دين، مهم‌ترين مولفه‌ي آن به شمار مي‌آيد، نمي‌توان دموكراسي را جدا از آن حاكم كرد.

كديور در ادامه با طرح سوال از چگونگي برخورد حكومت‌داران با مردمي كه ديگر خواهان حاكميت آنها نيستند، اظهار داشت: قرائتي به برابري حقوقي پايبند نيست و در عين حال عدم تمايل به تغيير قانون، ولو در كنار تاكيد مردم معتقد است آنها اشتباه مي‌كنند از اين رو بايد آنها را سركوب كرد.

وي كه اسلام دموكراتيك را اسلامي كه به هيچ وجه خشونت و برخورد با مخالفان را تجويز نمي‌كند مي‌ناميد، به تشريح تفكرات اسلام سكولار كه در برابر تغيير قانون، خصوصا در مواقعي كه با منافع آنها برخورد پيدا مي‌كند، مي‌ايستد پرداخت و گفت: در جامعه‌اي كه دين،‌ عنصر اصلي آن را تشكيل مي‌دهد، آيا با غفلت از آن مي‌توان جامعه را اداره كرد؟

وي در ادامه با نفي غفلت از دين در اداره‌ي جامعه‌ي ديني، قرائت دموكراتيك را بهترين الگو براي اداره‌ي جامعه برشمرد.

كديور هم‌چنين در اظهاراتش به تفكري كه دين‌زدايي از عرصه‌ي عمومي را تجويز مي‌كند اشاره كرد و با نقد مشي كساني كه تئوري دين را در ورود به عرصه‌ي عمومي ناتوان مي‌دانند، گفت: چنان‌چه معتقديم دين در عرصه‌ي عمومي حضور داشته باشند، اين امر بايد توام با آزادي باشد.

هم‌چنين پيش از سخنان كديور، باقري مسوول انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران و علوم پزشكي تهران، به ارايه‌ي گزارشي درباره‌ي عملكرد اين انجمن و مواضع اتخاذ شده از سوي آن در مقاطع مختلف طي سال گذشته پرداخت.

________________________________________

تهران- خبرگزاري كار ايران

محسن كديور، استاد دانشگاه تربيت مدرس با تأكيد بر لزوم آزادي فعاليت‌‏هاي مختلف دانشجويي با سلايق گوناگون، عدم وجود چنين شرايطي را باعث ركود تشكيلات دانشجويي دانست.

به گزارش خبرنگار “ايلنا”، محسن كديور، استاد دانشگاه تربيت مدرس در مجمع ساليانه انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران كه عصر امروز با حضور جمعي از فعالان سياسي در تالار ابن سيناي دانشكده پزشكي دانشگاه تهران برگزار شد، با تبريك شصت و دومين سال‌‏گرد تاسيس انجمن اسلامي دانشجويان اين دانشگاه گفت: آنچه در ايران اتفاق مي‌‏افتد سه دهه جلوتر از ساير كشورهاي اسلامي است و ايران چه خوب و چه بد در جايگاه الگوي ساير كشورهاي اسلامي است.

وي با بيان اين مطلب كه انجمن‌‏هاي اسلامي در طول چند دهه فعاليت خود با مسائل جدي روبرو بوده‌‏اند، گفت: تنوع در جامعه ما و در ميان انجمن‌‏هاي اسلامي دانشجويي امري محتوم است و نبايد انتظار داشت كه همه يكسان فكر كنيم، ضمن اينكه تنوع باعث رشد جامعه است و ما چاره‌‏اي جز پذيرش تنوع نداريم، بر اين اساس قانون بايد به گونه‌‏اي انعطاف‌‏پذير باشد كه بتواند سلايق مختلف را بپذيرد چرا كه همواره تحميل يك سليقه خاص به ضرر آن سليقه تمام شده است.

استاد دانشگاه تربيت مدرس تصريح كرد: اگر قرائت خاصي از اسلام ارائه شود، آن قرائت فراموش مي‌‏شود، چنان كه در بسياري از انجمن‌‏هاي اسلامي دغدغه اسلام وجود ندارد يا آنكه وجود دارد اما در اولويت نيست و اكنون بايد انديشيد كه اين وضعيت حاصل كدام سياست است.

وي خاطر نشان كرد: برخي انجمن‌‏هاي اسلامي كنوني، ديگر انجمن اسلامي نيستند بلكه پارلمان دانشجويي هستند و در اين عرصه موفق هستند.

كديور با اشاره به وجود چند قرائت از اسلام در جامعه اظهار داشت: آيا اسلام بايد در عرصه عمومي حضور فعال داشته باشد و اگر قرار است حضور داشته باشد، اين حضور بايد به چه شكلي باشد، مي‌‏خواهيم مشخص كنيم كه اسلام سياسي داريم يا خير و در مقابل اسلام سياسي باور كساني قرار دارد كه معتقدند اسلام سياسي وجود ندارد، در واقع به اسلام غير سياسي و عرفي معتقدند.

كديور در ادامه با اشاره به نظريه‌‏اي كه اسلام سياسي را به دو بخش تقسيم مي‌‏كند، گفت: اگر اسلام قرار است در عرصه دولت و قدرت حضور داشته باشد، ممكن است گونه‌‏ها و قرائت‌‏هاي متفاوت از حضور آن وجود داشته باشد كه شامل اسلام ولايي و اسلام دموكراتيك مي‌‏شود، اگر بر اساس نظريه ديگر، به اسلام غيرسياسي معتقد باشيم به قرائت اسلام سكولار روي خواهيم آورد.

كديور با اشاره به برابري حقوق انسان‌‏ها بيان كرد: توجه به مسأله برابري، سوالاتي در زمينه تبعيض جنسي، نژادي، سياسي و مذهبي را به وجود مي‌‏آورد، بايد توجه داشته باشيم كه در جامعه‌‏اي زندگي مي كنيم كه در طول دو دهه، عده‌‏اي به خاطر مسائل سياسي و مذهبي، از فعاليت‌‏هاي قانوني محروم شده‌‏اند.

استاد دانشگاه تربيت مدرس تأكيد كرد: كسي كه به تبعيض جنسي، سياسي، نژادي و مذهبي معتقد است، نمي‌‏تواند دموكراسي برقرار كند اگرچه انتخابات‌‏هاي بسياري هم برگزار كند، با توجه به اهميت اين مسأله معتقدان به هر سه ديدگاه مطرح شده، بايد نظر خود را در مورد مسأله برابري و تبعيض روشن كنند.

كديور گفت: كساني كه به هر يك از نظريه‌‏هاي مطرح شده، معتقدند بايد باور خود را در مورد امكان يا عدم امكان تغيير قانون بنا به خواست مردم بيان كنند، به عبارتي ديگر آيا قانون و سياستي وجود دارد كه براساس اراده ملي قابل تغيير نباشد.

وي ابراز عقيده كرد: براساس قرائت اول يعني آ چه من نامش را اسلام ولايي مي‌‏گذارم، همه چيز جز آنچه آن فرد مي‌‏خواهد، حق تغيير دارد، بر اين اساس برخي امور ثابت و غيرقابل تغيير هستند و اينكه بسياري افراد به دلايلي در مقابل خواست مردم قرار مي‌‏گيرند، براساس همين نظريه است و نهادهايي نظير شوراي نگهبان مشمول اعتقاد به اين نظريه مي‌‏شوند.

كديور در ادامه تصريح كرد: قرائت اول يعني اسلام ولايي تغيير قانون را در برخي امور بر نمي‌‏تابد و حتي استفاده از زور و خشونت را براي سركوب مخالفان مردود نمي‌‏داند اما قرائت دوم يعني اسلام دموكراتيك به آنچه مردم مي‌‏خواهند تن مي‌‏دهد و اگر خواست مردم با اسلام ناسازگار باشد در جهت انجام كار فرهنگي تلاش مي‌‏كند و هرگز به زور و خشونت روي نمي‌‏آورد.

وي با بيان اينكه من از ميان سه قرائت مطرح شده به اسلام دموكراتيك معتقد هستم، گفت: مفهوم سكولاريسم در جامعه ما به خوبي روشن نشده است، در جامعه ما جريان انقلاب اسلامي و مسأله خصوصي‌‏كردن، دين را وارد مرحله جديدي كرد و من هم همچنان از انقلاب اسلامي سال ۵۷ كه براي تحقق استقلال، آزادي، عدالت و حضور دموكراتيك دين در عرصه عمومي صورت گرفت، دفاع مي‌‏كنم اگرچه از جمهوري اسلامي شكل گرفته در سال ۵۷ دفاع نمي‌‏كنم اما مشكل اساسي را در حضور دين نمي‌‏دانم.

كديور در پايان با دعوت دانشجويان به شناخت درست اسلام و بررسي موارد بين‌‏المللي در مورد مباحث مطرح شده، تاكيد كرد: اسلام مسيحيت نيست، اسلام ويژگي‌‏هاي خاص خود را دارد و زودون مسأله اجتماع و عرصه عمومي از اسلام به معناي صرف‌‏نظر كردن از باورهاي اين دين است اما در عين حال كسي كه معتقد به بردن اسلام به عرصه عمومي است، حق ندارد ديگري را به پذيرش باور خود كه آن را مقدس و الهي مي‌‏داند، مجبور كند.