خبرگزاري دانشجويان ايران – قم
سرويس سياسي
كديور در مراسمي درباره توانايي و عدم توانايي فقه (علم احكام شريعت) و انتظاراتي كه از آن در برآوردن نيازها وجود دارد سخنراني كرد.
محسن كديور استاد دانشگاه طي سخناني در مراسم دفتر جبهه مشاركت منطقه قم با يادآوري اين نكته كه فقها پاسدار اصول اسلام هستند، خاطرنشان كرد: آيا با علوم چند قرن پيش مي‌توان با علوم معاصر مقابله كرد.
به اعتقاد وي: پاسخ‌هاي فقهي فعلي تناسبي با علوم روز ندارد زيرا در علوم كلام و اخلاق و مسايلي از اين دست، توليد علمي جديدي نداشته‌ايم.
وي افزود: در اجتهاد بايد به دنياي پيرامونمان توجه كنيم.
كديور درباره نتيجه علومي كه از توليد باز ايستند، گفت: مثلا وقتي علم اخلاق توليد علم نكند، جامعه از لحاظ اخلاقي با مشكل رو به رو خواهد شد و نه تنها شاهد رشد فضايل اخلاقي نخواهيم بود، بلكه روز به روز رذايل اخلاقي در جامعه بيشتر مي‌شود.
وي با تاكيد بر توسعه دينداري به شكل واقعي گفت: اگر دين را به ظاهر احكام شرعي محدود كنيم نتيجه‌اش پرورش افراد دو رو مي‌شود، اين همان است كه دختري وقتي به مدرسه مي‌رسد چادرش را از كيف خود بيرون مي‌آورد و محجبه مي‌شود ولي وقتي در كوچه و بازار مي‌رود چادر را از سرش بيرون مي‌آورد.
كديور با اشاره به اهداف دين گفت: دين آمده است تا انسان را بسازد، پيامر(ص) آمد تا انسان را براي رسيدن به كمال آماده كند، نه اينكه بر اساس تغيير حكومت‌ها، افراد خودشان را با ريا و دورويي عوض كنند.
وي در ادامه گفت: دينداري با آزادي رابطه مستقيم دارد، هرچه مردم با آزادي عمل بيشتري انتخاب كنند، اين آگاهي بيشتر خواهد بود.
كديور چهار عامل ايمان – اخلاق ديني- عبادات و مناسك و احكام شريعت را به عنوان مشخصه يك جامعه ديندار بيان كرد.
وي در بخشي از سخنان خود با بيان اين اعتقاد كه با تغيير شرايط زماني و مكاني احكام قابل تغيير است، خاطرنشان كرد: ولي ايمان به خدا، اخلاق، عبادات مسائلي نيست كه بتوان آن‌ها را تغيير داد زيرا در صورت حذف هر يك از اين سه عامل پايه‌هاي دين فرو مي‌پاشد.
وي گفت: ما امروز نيازمند نگاه تازه‌اي به ايمان، اخلاق، كلام جديد هستيم و بايد به اين امر توجه كنيم كه چرا در برخي مسايل ديني از ديگر جوامع عقب هستيم.
كديور با اشاره به تلاشي كه در مورد مسائل فقهي صورت گرفته است يادآور شد كه در قرآن كمتر از ۲ درصد در مورد مسايل فقهي سخن گفته شده و بيش از ۶۸ درصد در مورد ايمان – اخلاق- معاد در عبادات سخن به ميان آمده است.
وي در بخشي از سخنان خود نسبت به برخي تزويرهايي كه در جامعه صورت مي‌گيرد انتقاد كرد و به عنوان مثال آورد: وقتي به اداره مي‌رويم يك جور لباس مي‌پوشيم و وقتي به جاي ديگري مي‌رويم لباس ديگري را مي‌پوشيم، اينها نشانه تزوير ريا و دورويي ماست كه دارد در جامعه نهادينه مي‌شود.
وي گفت: اعتبار احكام به پشتوانه ايمان واخلاق آن است، حتي اسكناس بدون پشتوانه ارزش ندارد.
________________________________________
تهران-خبرگزاري كار ايران
دكتر محسن كديور , با اشاره به اينكه در اصطلاح رايج مراد از فقه، احكام شريعت و علم به فروع دين است، گفت : مدل نمونه اساتيد علم و برداشت رايج از علوم مختلف اسلامي در حوزه علميه قم اين است كه علم متن را علم فقه معرفي كردهاند و بقيه علوم اسلامي را طفيلي علم فقه ميدانند و اين انديشه در حال حاضر نيز رايج است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري كار ايران ،ايلنا , كديور كه در جلسه ويژه ماه مبارك رمضان در جبهه مشاركت قم با موضوع “مهم تر از فقه ” سخن ميگفت، افزود : چه چيزي مهم تر از علم است و در شرايطي كه فقه را اشرف علوم اسلامي معرفي كردهايم تا آنجايي كه فقه را مساوي شريعت و دين معرفي كردهايم؛ آيا بعد از گذشت دو ده و نيم ناتوانيها يا تواناييهاي فقه كه بر علما و همگان و عموم مردم آشكار شده, آيا در بين علوم اسلامي همين جايگاهي را كه معرفي مي شود داشته و دارد؟
وي يادآور شد: غير از علم شريف فقه كه در طول اين دوازده قرن مشغول توليد انديشه بوده و مساله توليد كرده, و مباحث جديدي در هر قرن نسبت به قرن ديگر توليد كرده، ديگر علوم ما از توليد باز ايستاده است. اجتهاد علماي ما محدود در فقه شده است و در اجتهاد كلامي و اجتهاد اخلاقي هيچ اثر جديدي مشاهده نمي كنيم.
وي گفت: عالم ما توليد اخلاق نكرده است به همين دليل است كه نه تنها اخلاق در ميان توده مردم از رشدي برخوردار نبوده بلكه هر روز شاهد تنزل معيارهاي اخلاقي در جامعه ميباشيم. امروز هم ما با هر سليقه سياسي كه داشته باشيم , اگر دغدغه دين داشته باشيم توقع داريم كه جامعه ما دينمدارتر و متشرعتر شده باشد.
كديور با تاكيد بر اين مساله كه شعائر آن چيزي است كه امكان بروز خارجي دارد، افزود: اين شعائر بيشتر در نحوه آرايش و لباس و همچنين نحوه سخن گفتن ما مشخص است تا درون ما ؛ اين درون اگر آكنده از ريا و تخلف و تظاهر باشد صرف اينكه ظاهر را به گونه اي متشرعانه آرايش بكند به عنوان فردي متدين و متشرع پذيرفته مي شود . شما امروز با افرادي مواجه مي شويد كه نسبتي با ديانت ندارند ولي ظواهر ديني را رعايت مي كنند.
وي با اشاره به اينكه يكي از نتايج لاينفك اقامه احكام شريعت منهاي رعايت اخلاق و منهاي غايت دين، اشاعه رياكاري نهادينه شده است گفت : به جاي اينكه دين را توسعه بدهيم در ميان جامعه كاري كردهايم كه ظاهر احكام شرع اهميت داشته باشد اما در باطن افرادي دورو پرورش داد هايم كه به عنوان نمونه افرادي كه وقتي به مدرسه روزانه مي روند چادر به سر مي كنند و وقتي از مدرسه خارج مي شوند پوشش خود را عوض مي كنند.
وي گفت : در دينداري ما اختيار و آزادي نسبت ملازم و مستقيم دارد؛ به نسبتي كه مردم آزادانه گزاره هاي ديني را اختيار كردند آن جامعه ديندار است نه به ميزاني كه حصار حكومت و قدرت سياسي باعث شده راه و روشي را بپذيرند. اگر آن قدرت و فشار برداشته شود مردم به اصل خود برمي گردند. هنر آن است كه كاري كنيد كه مردم در هر شرايطي به لوازم ايمان خود پايبند بمانند.
وي افزود : كاركرد اصلي دين تحول آزادانه و اختياري است نه تحول اجباري و الزام حكومتي و قانوني. انبياء آمدند جامعه را با تحول تك تك انسانها متحول كردند . حال اگر ما بخواهيم با قدرت سياسي و حكومتي كه در دست داريم از طريق ساختن جامعه منتظر تحول افراد باشيم باعث مي شود كه افراد از درون متحول شوند , اگر چه در ظاهر هماهنگ جامعه باشند اما در باطن گونه ديگري هستند.
وي در ادامه از ايمان, اخلاق , عبادات و مناسك و شريعت غير عبادي و معاملاتي به عنوان گزارههاي دين نام برد و تصريح كرد : مهمترين بخش دين كه اگر نباشد دين وجود ندارد ايمان است. ايمان هسته سخت و مهمترين بخش دين است و ايمان بحثي فراعقلي است . ما با برهان ايمان نمي آوريم با قلب و دل است كه ايمان مي آوريم.
ايمان نوعي خود سپردن به غير و خود واگذاري به غيب است.
كديور با اشاره به اينكه بزرگترين وظيفه پيامبر اكرم(ص) تعليم كتاب و تزكيه بوده است گفت : تزكيه همان اخلاق است كه دومين بخش از گزاره هاي ديني است . در زماني كه ما روش تزكيه را بصورت علمي قرار نداده ايم ,به اينها مي رسيم كه در مقايسه جامعه خودمان با جوامع ديگر ميزان رعايت اخلاق مطلوب ديني در جامعه ما نسبت به جوامع ديگر بسيار نازل و پايين است، جامعه ديني قبل از هر چيزي جامعه اي ايماني و اخلاقي است .
وي افزود : بخش سوم از دين كه عبادات و مناسك مي باشد همان حقوق خداوند است ولي حقوق بندگان بقيه شريعت را شامل مي شود. ديندار كسي است كه مناجات مي كند, دعا مي كند , نماز مي خواند و نهي از منكر و امر به معروف مي كند البته بشرط اينكه عبادات براي خدا باشد و در آن ريا و تظاهر نباشد .
وي با اشاره به اينكه چهارمين و آخرين مورد از گزاره هاي دين به شريعت معاملاتي و غير عبادي است گفت : براي اينكه ما ديندار باشيم قبل از آنكه بخواهيم , احكام شريعت را رعايت كنيم بايد سه بخش ديگر را در خود متجلي كرده باشيم .
دكتر محسن كديور در ادامه افزود : بخش چهارم دين مانند ديگر شاخه هاي علم حقوق چاره اي ندارد كه صورت گرا باشد و چندان در قالب محتوا نباشد. احكام شريعت غير عبادي , احكام امضايي دين هستند و جزو احكام تاسيسي دين نيستند . بنابراين ادعا مي شود كه با تجربه جمعي بشر و عقل جمعي انسان قابل درك است.
وي در ادامه با اشاره به اينكه تغييرات فقط در بخش شريعت غير عبادي مي باشد گفت: ايمان تغيير پذير نيست و همچنين مسايل اخلاقي كم دچار تحول مي شوند. مسايل عبادي نيز كه هسته سخت فقه هستند در هيچ شرايطي تا دين وجود دارد عوض نمي شوند، پس تنها احكام فقهي است كه با شرايط زماني و مكاني عصر نزول مرتبط است و با تغيير شرايط مكاني و زماني قابل تغيير است.
وي با اشاره به اينكه براي اصلاح ديانت جامعه نيازمند تقويت ايمان و اخلاق و روح بخشيدن به عبادات و مناسك ديني هستيم گفت : سيطره فقه در يك جامعه صرفا مي تواند از جرايم مشهود جلوگيري كند اما هرگز نمي تواند از ارتكاب گناهان غير مشهود مانع شود. دين پليس وجداني است اينكه ما در خلوت و خفاي خود نيز پي گناه نگرديم صرفا با ايمان و اخلاق ميسر است نه با سيطره ظاهر فقهي بر جامعه؛ بنابراين فقه بي اخلاق و شريعت بدون ايمان چندان كارساز نيست.
دكتر كديور در پايان گفت: ما نيازمند نگاه دوباره به آن بخش از دينمان كه در رابطه با شريعت غير عبادي و معاملاتي است هستيم. اينكه مي پندارند صرفا اگر قوانين يك جامعه ناسازگار با شريعت نبود آن جامعه يك جامعه ديني مي شود صحيح نيست. اگر قوانين جامعه اي سازگار با فقه باشد شبيه جامعه طالبان در افغانستان كه عين مسايل فقهي شان را به عنوان قانون استفاده مي كردند، آيا مي توان آن جامعه را يك جامعه ديني نام نهاد؟
جامعه ديني جامعه اي است كه در آن امنيت، صداقت و مدارا موج بزند و قبل از هر چيزي ايمان ورزي امري ساده و ممكن باشد.
