گزارش یک سفر دانشگاهی

به نام خدا

از سوي “برنامه مطالعات فقه اسلامي در دانشكده حقوق دانشگاه هاروارد”

Islamic legal studies program at law school of Harvard University))

به مدت شش ماه (April to September 2002) به عنوان (Visiting scholar) به آمريكا دعوت شدم. براي اينكه به برنامه درسي دانشجويانم در دانشگاه تربيت مدرس لطمه أي وارد نيايد، با هماهنگي با دانشگاه مبداء با دو ماه تأخير در تاريخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۱ وارد نيويورك شدم. اين نخستين دعوت از سوي دانشگاه ياد شده نبود. چهار سال پيش در پي انتشار نخستين كتابم (نظريه هاي دولت در فقه شيعه) براي استفاده از يك فرصت مطالعاتي به هاروارد دعوت شده بودم كه اجابت نكردم.

نخستين برنامه پيش بيني شده، تدريس بخش مرتبط با ايران در درس (انديشه هاي معاصر فقه اسلامي) “Contemporary Islamic Legal Thought” بود كه با توجه به تأخير پيش آمده، ترجمه بخشهايي از “حكومت ولايي” به عنوان يكي از منابع درس توسط professor Frank Vogel (پرفسور فرانك وگل) تدريس شد.

در تابستان ضمن تقويت زبان انگليسي، سه سمينار در هاروارد برگزار كردم:

۱. مقدمه أي بر انديشه سياسي در فقه شيعه

An Introduction to Political Thought in SHI’I Law (17 July,2002)

۲. سياست شرعي در شيعه

Religious Politics in SHI’I school (24 July, 2002)

۳. فقه و سياست

FIGH and politics (29 July, 2002)

به دنبال تمديد فرصت مطالعاتي تا پايان سال ميلادي، در ترم پائيز دو سلسله بحث زير در هاروارد ارائه شد:

الف) درسهاي اصول فقه شيعه، مباحث الفاظ (۱۶ جلسه)

Lectures on SHI’I USUL al-FIGH, Textual Implications

ب) عقل در فقه شيعه (۵ جلسه)

Seminars on “Reason in SHI’I Jurisprudence”

۱. عقل به مثابه قاعده فقه اسلامي

Reason as an Islamic Jurisprudential Principle (8 October, 2002)

۲. تعريف و اقسام عقل

The Definition of Reason and its Catagories (October 22, 2002)

۳. مستقلات عقليه

Non–Textual Rational Argument (5 November, 2002)

۴. حسن و قبح عقلي

Rational Rightness and Wrongness (22 November, 2002)

۵. حجيت عقل و سيره عقلا

‏The probativity of Reason and the Method of Wise (3 December, 2002)

ارائه مقاله و سخنراني تحت عنوان “ولايت فقيه و مردم سالاري” در سمينار سي و هفتم انجمن مطالعات خاورميانه شمال آمريكا، واشنگتن

VELAYAT-e FAGHIH and Democracy; Middle East Studies Association of North America, Inc., November 24, 2002; 37th Conference in Washington DC

ارائه مقاله و سخنران اصلي كنفرانس مطالعات اجتماعي دانشگاه نيواسكول نيويورك: “اسلام، حوزه عمومي و خصوصي” تحت عنوان “پيش در آمدي بر بحث عمومي خصوصي در فرهنگ اسلامي”

“An Introduction to the Public and Private Debate in the Islamic Culture”

Keynote Address of Social Studies Conference on “Islam: Public and Private Sphere” at New School University, 5 December 2002, New York.

ضمنا در جمع اساتيد، دانشجويان و ايرانيان مقيم آمريكا در دانشگاه ام آي تي، دانشگاه كلمبيا، دانشگاه هوستون، بنياد فرهنگي و ديني ايرانيان هوستون، مسجد هاپكينتون و بوستن ۳۸ جلسه سخنراني برگزار شد.

شرايط براي ادامه فرصت مطالعاتي مهيا بود، يعني دانشگاه هاروارد نسبت به تمديد اقامت براي ترم بهار رسما ابراز تمايل كرد، بعلاوه دانشگاه يیل براي شركت در سمپوزيوم “شريعت اسلامي در دوران معاصر”

Symposium on “ISLAMIC SHARIA in the Contemporary Context”, Yale University. 8 –۹ February, 2003

و پرفسور نيكي كدي از دانشگاه UCLA جهت ايراد سخنراني در ۲۲ فوريه و … دعوت به عمل آوردند. اما با توجه به شرايط حساس ايران در تاريخ ۲۱ دي ماه ۱۳۸۱ به وطن بازگشتم.

محسن کديور

گروه فلسفه دانشگاه تربيت مدرس

۲۳/۱۰/۱۳۸۱