بازخوانی تجارب بین المللی رویارویی اقتدارگرایی و دموکراسی
جنبش اعتراضی اخیر بیم و امیدهای فراوانی در ایران بلکه جهان آفریده است و پرسشهای دشواری نیز مطرح شده که پاسخ می طلبند. این پرسشها بیشتر از جنس چه باید کرد؟ و چگونه باید پیش رفت؟ است. دوران پاسخهای کلی گذشته است. معترضان غالبا جوان هستند و خسته از پاسخهای کلیشه ای نسلهای گذشته. گذار از اقتدارگرایی دینی به دموکراسی کاری تخصصی است و نیازمند استفاده از دانش آکادمیک و تجارب موفق و ناموفق دیگر کشورها. دانش دینی و فلسفی پاسخگوی این پرسشهای ستبر نیست. با توجه به پرسش بسیاری کاربران از اینجانب از طرق مختلف بهتر دیدم پاسخ این پرسشهای مبارک را به اهل فن از همین نسل واگذار کنم و یکی از متخصصان جوان این عرصه را به کاربران خود معرفی کنم.
پسرم محمدعلی کدیور استادیار جامعهشناسی و مطالعات بینالملل در کالج بوستون است. تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی و ارشد در علوم سیاسی در دانشگاه تهران انجام داده است. دکتری خود را در رشته جامعه شناسی از دانشگاه کارولینای شمالی در چپل هیل در سال ۲۰۱۶ گرفته و دورهی پسادکترا را در دانشگاه براون در سالها ۲۰۱۶-۲۰۱۸ گذرانده است. تحقیقات او در حوزهی جامعهشناسی سیاسی و تاریخی-تطبیقی است که به بررسی علل، پویشها، و پیامدهای کنشهای جمعی اعتراضی میپردازد. این تحقیقات ریشه در مشاهدات او از تلاشهای ایرانیان برای رسیدن به دموکراسی و ایجاد تغییرات سیاسی در کشور دارد، با این همه برنامهی پژوهشی وی فراتر از مورد ایران رفته و پرسشهای مربوط را با استفاده از مطالعهی مورد، روشهای تاریخی-تطبیقی، و تحلیلهای آماری در سطح جهانی دنبال می کند. بر اساس این پژوهشها مقالات متعددی به زبان انگلیسی در معتبرترین نشریات جامعهشناسی و علوم سیاسی جهان منتشر کرده و جوایز متعددی از بخشهای مختلف انجمن جامعهشناسی آمریکا دریافت نموده است. اولین کتاب وی به زبان فارسی «گذار به دموکراسی ملاحظات مفهومی و نظری» در سال ۱۳۸۶ توسط نشر گام نو در تهران منتشر شد، که ترجمه مجموعهای از مقالات مهم دربارهی ابعاد مختلف گذار به دموکراسی بود. اولین کتاب وی به زبان انگلیسی «سیاست مردمی و نیل به دموکراسی پایدار» ماه آینده توسط انتشارات دانشگاه پرینستون منتشر خواهد شد.
تلاش برای برقراری نظامی دموکراتیک از خواستههای اصلی بسیاری از جوامع جهانی در جریان پویشهای سیاسی و اجتماعی یک قرن اخیر بوده است. رسیدن به این خواسته از یک سو نیازمند بازخوانی موفقیتها و شکستهای بومی در رویارویی اقتدارگرایی و دموکراسی است، و از سوی دیگر نیازمند مطالعهی تجربههای جوامع مختلف و حرکتهایی است که توانستهاند گذار به دموکراسی را با موفقیت طی کنند. نشانی کانال تلگرامی وی:
Kadivar_Mohammad_Ali@
https://t.me/Kadivar_Mohammad_Ali
این کانال تلگرامی مکانی است برای انتشار مطالبی جامعهشناسانه دربارهی سیاست، جنبشهای اجتماعی و اعتراضی، و تجربیات دموکراسیخواهانه در نقاط مختلف جهان و البته ایران. سعی میکند که بحثهای روز جامعهشناسی و علوم سیاسی را که به کار کشور ما و علوم اجتماعی ما میآیند به زبانی ساده و روشن برای مخاطبان بیان کند، و با استفاده از این نظریات و مفاهیم به تحلیل وضعیت ایران نیز بپردازد. همچنین به معرفی پژوهشهایی که در آکادمی آمریکا انجام میدهد به زبان فارسی خواهد پرداخت. مطالبی که تا کنون در این کانال منتشر شدهاند:
شکل و ماهیت جدید انقلابها
میراث انقلابها چیست؟ انقلابها در یک قرن اخیر دچار چه تحولات مهمی شدهاند؟ آیا باید در تعریف انقلاب تجدیدنظر کرد؟ چه عواملی منجر به وقوع انقلابها میشوند، چه عواملی به موفقیتشان کمک میکنند؟ برای اولینبار به این پرسشها با بررسی دادههای تمامی حرکات انقلابی از سال ۱۹۰۰ میلادی تا کنون پاسخ داده شده است.
https://t.me/Kadivar_Mohammad_Ali/4
آیا جنبشهای مدنی لزوما خشونتپرهیزند؟
تصور رایج این است که جنبشهای مدنی باید از هر نوع خشونت بری باشند. اما پژوهشها نشان میدهد که اعتراضهای خشن غیرمسلحانه در گذارهای دموکراتیک رایج هستند و اتفاقا در کنار دیگر تاکتیکهای غیرمسلحانه میتوانند به موفقیت جنبشهای اعتراضی کمک کنند.
https://t.me/Kadivar_Mohammad_Ali/6
هنر ظریف رهبری یک جنبش
جنبشهای اجتماعی توان بالایی در ایجاد تغییر دارند، اما موفقیت آنها وابسته به حضور رهبری باثبات است که بتواند منابع بالقوه جنبش را با راهبردهای خلاق در خدمت رسیدن به هدف جمعی به فعل در آورد.
مسئولیت رهبری چهار ویژگی اصلی دارد. رهبران موفق در پیوند اعضای شبکهها و سازمانهای مختلف جنبش دست دارند؛ روایتی جمعی عرضه میکنند که بیانگر ارزشهای مشترک، و برانگیزانندهی تعهد شجاعت و خیالپردازی برای آیندهای بهتر است؛ بر مبنای فرآیندهای ابتکاری انگیزش و اطلاعات دست به طراحی راهبردی میزنند؛ و منابع جمعی را به سوی عمل و کنش هدایت میکنند.
https://t.me/Kadivar_Mohammad_Ali/7
اعتراض و دموکراسی
اغلب پژوهشهای انجام شده طی سه دههی گذشته حاکی از تاثیر مثبت حرکات اعتراضی مسالمتآمیز و غیرمسلحانه بر احتمال شکلگیری دموکراسیها هستند.
https://t.me/Kadivar_Mohammad_Ali/9
چهار راهی که اعتراض را به دموکراسی میرساند
انواع گذارهای اعتراضی و جامعهمحور را نمیتوان لزوما در قالب اصلاح یا انقلاب قرار داد. مسیر اعتراضی به دموکراسی میتواند از راههای مختلفی بگذرد و نباید سناریوهای موجود سیاسی را به دوگانهای کاذب تقلیل داد.
https://t.me/Kadivar_Mohammad_Ali/10
اعتراض دیجیتال: کجا جواب میدهد و کجا خراب میکند
جنبشهای دیجیتال میتوانند زود دچار انجماد تاکتیکی شوند، ساختار تصمیمگیری ضعیفی دارند و همچنین فاقد رهبری سازمانی و رسمی هستند. ظرفیتها و مهارتهایی که منجر به کسب محبوبیت آنلاین میشود لزوما مهارتهایی نیستند که لازمهی رهبری کارآمد برای جنبشهای اجتماعی هستند.
https://t.me/Kadivar_Mohammad_Ali/13
ادامه نظرات خودم درباره این جنبش اعتراضی که از جنسی دیگر است نیز به زودی با شما در میان خواهم گذاشت.