مباحث حجاب
«تحلیل انتقادی» احکام دینی پوشش بانوان
- تاملی در مسئله حجاب: بررسی احکام دینی پوشش بانوان بر اساس موازین «فقه استدلالی» (۱۳۹۱)
- احکام حجاب: احکام پوشش دینی بانوان (فقه فتوایی) (۱۳۹۵)
پوشش موی سر زنان از رسوم زنان اشرافی ایران باستان و روم شرقی و نیز از احکام شریعت یهود است که وارد فرهنگ اسلامی شده و توسط صحابه پیامبر و فقهای مسلمان تلقی به قبول شده است. این حکم تا اواخر قرن دوم هجری در میان اصحاب ائمه هم مورد سوال بوده است. (آبان ۱۴۰۱)
تبیین اول:
موی سر زن همانند صورت زن زینت ظاهر است نه زینت باطن.
در قرآن نصی دال بر وجوب پوشش صورت و موی زنان وجود ندارد، از دو واژه‌ی جِلباب و خِمار در آیات پوشش بانوان (احزاب ۵۹ و نور ۳۱) بیش از مطلق پوشاک استفاده نمی شود، و به تنهائی ظهوری در وجوب سرانداز و روسری ندارند. مفاد این دو آیه جمع و جور کردن جامه و پوشانیدن سینه و گریبان است.
دلیل معتبری از پیامبر هم درباره لزوم پوشش زنان خارج از نماز در دست نیست.
اینکه زنان باید موی سر خود را بپوشانند فهم صحابه پیامبر از کتاب و سنت است نه لزوما نصی از کتاب و سنت،
در روایات شیعی هم اقدم روایات معتبر درباره حجاب به نیمه قرن دوم می رسد. این روایات دلالتی بر حکم دائمی ندارد.
هیچ دلیل معتبری مبنی بر گناه بودن و مجازات اخروی زنانی که روسری نپوشند در دست نیست.
می توان زن مسلمان متدین و متشرع نجیب و عفیفی بود بی آن که لازم باشد روسری بر سر داشت.
حکم دائمی کتاب و سنت رعایت نجابت و عفاف برای مردان و زنان است. میزان نجابت و عفاف در شرایط زمانی مکانی مختلف تفاوت می کند. پوشش زنان با رعایت موازین شرعی متناسب با عرف زمانی مکانی است. (بهمن ۱۳۹۶، ویرایش دوم آبان ۱۴۰۱)
تبیین دوم:
پوشش مو و سر و گردن بانوان بالذات و به حکم اولی واجب نیست، بلکه به شرائط و عرف زمان و مکان بستگی دارد.
در زمانه و منطقه ای که پوشانیدن مو و سر و گردن در میان بانوان متعارف است، به نحوی که نپوشانیدن آنها در عرف محلی دلالت بر عدم نجابت و عفاف داشته باشد، پوشانیدن این مواضع به حکم ثانوی واجب است.
در زمان نماز و احرام حج می باید مواضع یادشده پوشیده باشد.
پوشش مو و سر و گردن بانوان در برابر مردان نامحرم در شرائطی که در عرف محلی دلالتی بر عدم نجابت و عفاف نداشته باشد واجب نیست. تشخیص شرائط و عرف به عهده خود مکلف است.
مناسب است بانوان مؤمنه احتیاطا از حداقل عرف رایج محلی پوشش بیشتری داشته باشند. (آبان ۱۳۹۲)
پوشش موی بانوان (خارج از نماز و طواف حج) نه تنها واجب نیست، حتی مستحب هم نیست. عفاف و نجابت در شرایط فعلی هیچ تلازمی با پوشیدن روسری ندارد. (مهر ۱۴۰۱)
تبیین سوم:
پوشش موی زن، مثل پوشش روی زن، همانند پوشش دستهای زن از مچ تا انگشتان، شرعا نه واجب است نه مستجب. همان‌گونه که زدن نقاب و برقع بر صورت زن، و پوشیدن دست‌کش بر زنان واجب نیست، پوشیدن روسری و مقنعه هم بر ایشان واجب یا مستحب نیست. (آبان ۱۴۰۱)
یادداشت‌های اینجانب از ۱۳۸۶ درباره پوشش موی سر بانوان:
حجاب حد شرعی، حد قانونی (۲۸ آبان ۱۳۸۶) رأی متقدم
حجاب اجباری فاقد دلیل معتبر شرعی است (۲۹ تیر ۱۳۹۱)
از کشف حجاب اجباری تا حجاب اجباری (۱۸ دی ۱۳۹۶)
تحول در نگرش دینی و سیاسی به حجاب (۱۵ بهمن ۱۳۹۶)
سنجاق کردن حجاب اجباری به حیات نظام (۱۸ اسفند ۱۳۹۶)
حجاب، مشکلات لاینحل فرهنگی جمهوری اسلامی و رمان ۱۹۸۴ جرج ارول (۲۸ تیر ۱۳۹۷)
پوشش زنان: مسئله اصلی؟! (۳۱ مرداد ۱۳۹۸)
چه باید کرد؟ جنبش اجتماعی اعتراضی برای تغییر نظام (۲۹ شهریور ۱۴۰۱)، بند سوم
چه می خواهیم؟ انتخاب سبک زندگی، حذف اصل نظام (۵ مهر ۱۴۰۱)، نکته سوم
امتیازات و عبرتهای اعتراضات ۱۴۰۱: تغییر نظام، اخلاق مداری، رسانه ها و مسئله حجاب (۱۷ آبان ۱۴۰۱)، بحث چهارم
این فهرست به‌تدریج تکمیل می شود.
