پرسش: چندي است يكي از حكمت‌هاي نهج‌البلاغه به طور خاص ذهن اين حقير را به خود مشغول ساخته است. علي(ع) مي‌فرمايد: غيرة المرأة كفر وغيرة الرجل ايمان. آيا مي‌توان پذيرفت كه حساسيت زن نسبت به شوهر خود مذموم و در زمرة كفر قرار مي‌گيرد؟
پاسخ:
پرسش شما از حکمت ۱۲۴ نهج البلاغه است و معنای آن این است: غیرت زن کفر و غیرت مرد ایمان است
در شرح آن گفته شده غیرت زن او را به کفر سوق می دهد زیرا او را به انکار حکم الهی تعدد زوجات می کشاند، اما غیرت مرد او را به سوی ایمان سوق می دهد، چرا که چنین غیرتی او را از زنای همسرش باز می دارد که عین ایمان به حکم الهی است
غیرت برنتابیدن غیر است ، اینکه هر زنی تعلق به یک مرد داشته باشد و همزمان دو شوهر نداشته باشد، معنای غیرت مرد است، و اینکه یک مرد در آن واحد چند زن داشته باشد یعنی زن هوو داشته باشد، برنتابیدن زن چنین حالتی را غیرت زن می نامند. اگر زنی هوو را دوست نداشته باشد و مانع از تجدید فراش شوهرش شود سر از کفر در می آورد، مراد از کفر انکار حکم الهی است نه چیز دیگر. انکار حکم الهی یعنی پوشاندن حق و پوشاندن حق کفر است.
شرح فوق مبتنی بر چندین روایت از دیگر ائمه (َع) است. اینگونه روایات از لسان اولیاء دین از سنخ روایت دیگر نهج البلاغه حاکی از نصف بودن عقل و ایمان زنان است.
در مقاله «بازخوانی حقوق زنان در اسلام، «عدالت مساواتی» بجای «عدالت استحقاقی»» توضیح داده ام که اینگونه روایات از احکام متغیر است و توصیف اخلاق در شرائط خاص دوره ای است که تعدد زوجات قاعده ای طبیعی بوده است و اخلاقی که متناسب آن باشد چیزی جز این نیست که زن را تشویق به پذیرش هوو کنند.
طبع زن و مرد همسر خود را منحصر به خود می داند و رقیب را بر نمی تابد. قاعده اولی در اسلام تک همسری است و تعدد زوجات حکم اضطراری در موارد استثنایی است. بدیهی است در اخلاق تک همسری در هر دو سو یعنی چه در زن چه در مرد غیرت مودی به ایمان است. و الحمدلله
موفق باشید
محسن کدیور
