پرسش: با توجه به اینکه خواندن دعای فرج خیلی متداول است، می خواستم بدانم تا چه میزان این دعا معتبر (مستند) است.
پاسخ:
دعای فرج به دو دعا اطلاق می شود یکی مشهور به دعای سلامت امام زمان: اللهم کن لولیک … و دیگری دعای الهی عظم البلاء و برح الخفاء.
دعای اول در آداب شب ۲۳ ماه رمضان در کافی و اقبال سید بن طاووس مسندا و در ادعیهی ساعت دوازدهم روز در دو کتاب المصباح و البلد الامین کفعمی مرسلا ذکر شده است. سند کافی: محمدبن عیسی عن الصالحین. روایت در سه ناحیه مشکل سندی دارد روات بین کلینی و محمد بن عیسی، روات بین محمد بن عیسی و صالحین، و مراد از صالحین.رفع دو اشکال نخست به قرینه روایت قبلی اگرچه ممکن است اما نهایتا طریقی ظنی است و به هر حال مشکل باقی است. سند اقبال جماعة من أصحابنا، و قد اخترنا ما ذکره ابن أبی قرّة فی کتابه، فقال بإسناده إلی علی بن الحسن بن علی بن فضال، عن محمّد بن عیسی بن عبید، بإسناده عن الصالحین. اگرچه ابن ابی قره ثقه است اما مشکل انتهای سند (صالحین) به جای خود باقی است. اگر چه سند روایت فی الجمله «لابأس به» است، اما صدور آن از ائمه جای بحث دارد.
دعای دوم در جمال الاسبوع سید بن طاووس بدون سند ذکر شده است. گفته شده که طبرسی در کنوزالنجاح اینگونه آنرا معرفی کرده: امام زمان آنرا به ابی الحسن محمد بن احمد بن ابی لیث آموخته است. این فرد در رجال امامیه مجهول است. نتیجه این دعا به لحاظ سندی ضعیف و به لحاظ دلالتی این فقرهی دعا به ادبیات غلات شیعه اشبه است: یا مُحَمَّدُ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا مُحَمَّدُ اِکْفِیانی فَاِنَّکُما کافِیانِ.