مستند ‌حسینعلی ۲

مستند حسینعلی ۲

مستند قائم مقام ۲

اول مهر مصادف است با یکصدمین سال تولد استاد حسینعلی منتظری نجف آبادی (۱۳۸۸-۱۳۰۱) فقیه عالیقدری که در زمان درگذشت حقیقتا مرجع مردم و پناهگاه مظلومان بود، و اکنون در اوج موج دیگری از جنبش اعتراضی مردم ایران به‌ویژه زنان، جایش بسیار خالی است. عالمی آزاده و پاکباز که از مقام دنیویِ رهبری برای دفاع از حقوق ستمدیدگان زندانی گذشت و به همه ما درس اخلاص، اخلاق و حق‌جویی آموخت. او به تعالیم متعالی اسلامی از عمق جان باور داشت و التزام خود را به موازین اخلاقی و قواعد فقهی در عمل اثبات کرد. مردم این صفا و یک‌رنگی رهبر دینی خود را قدرمی‌شناسند.

دومین شخصیت انقلاب و جمهوری اسلامی با این پیام از دنیا رفت: «این نظام نه جمهوری است، و نه اسلامی». حقیقتا منتظری متنفذترین منتقد نظام جمهوری اسلامی بود. مطالعه تحولات سیاسی زندگی فقیهی که بنا بر مصوبه مجلس خبرگان قرار بود دومین رهبر جمهوری اسلامی باشد، و در عوض توسط دومین رهبر جمهوری اسلامی که فاقد شرایط مصرح در قانون اساسی بود بر خلاف قانون بیش از پنج سال را در حصر خانگی گذراند، بسیار جذاب است. پاسخ به پرسشهایی از این قبیل هنوز اهمیت دارد: منتظری در دوران حیات بنیانگذار چه کرد؟ چرا مغضوب استاد خود شد؟ چه عواملی در عزل غیرقانونی او دخالت داشتند؟ به عملکرد ایشان در دوران قائم مقامی چه انتقاداتی وارد است؟ مشی سیاسی استاد منتظری به طور کلی (قبل و بعد از انقلاب) از چه ضعف‌هایی رنج می برد؟

اما به این پرسشها نمی توان جامع و منصفانه پاسخ داد مگر اینکه: اولا منش و روش آقای منتظری را در زمینه و زمانه خود در مقایسه با معاصران و در بطن شرایط دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی آن دوران مطالعه کرد. ثانیا مرحوم منتظری حاشیه ای دقیق بر متن استادش خمینی است. تحلیل انتقادی حاشیه بدون تحلیل انتقادی متنْ ابتر،  ناقص و راهزن است. ثالثا بررسی دو دهه آخر زندگی آقای منتظری بدون نقد زمامداری خامنه ای بی معنی است.

بحث اول. پیشینه مصاحبه‌ها

انتشار تحلیلهای انتقادی جامع و منصفانه درباره آقای منتظری چه در قالب کتاب و مقاله مکتوب چه در قالب‌های صوتی تصویری مصاحبه و مستند در ایران ممنوع است. در عوض «تحریف تاریخ» در قالب مکتوب یا مستندهای صوتی و تصویری آزاد بلکه با بودجه های پیدا و پنهان حکومتی فراوان است. «مستند قائم مقام» در سال ۱۳۹۶ مستند حکومتی شناسنامه داری بود که توانسته بود از برخی منسوبان مرحوم منتظری هم مصاحبه بگیرد و در مجموع «سناریوی نظام» را در مورد ایشان روایت کرد. این مستند یک‌طرفه با انتقادات فراوانی مواجه شد.

دفتر استاد در سال ۱۳۹۹ مستندی پنج قسمتی به روایت خود از زندگی و مبارزات فقیه عالیقدر به نام «مستند حسینعلی» را تدوین کرد که قبل از پخش با یورش مأموران امنیتی نسخه اصلی آن از منزل دست‌اندرکاران به تاراج رفت. جمهوری اسلامی روایت بازماندگان و علاقه‌مندان مرحوم منتظری را مخل حاکمیت مبتنی بر دروغ و تحریف تاریخ می داند. به این امر در یادداشت زیر عکس العمل نشان دادم: مستند حسین‌علی و روشهای استالینی نظام (۱۱ بهمن ۱۳۹۹).

اوایل اردیبهشت ۱۳۹۹ آقای عماد گلی صرمی از طریق ایمیل خواستار مصاحبه با اینجانب در مورد مرحوم منتظری در پروژه ای تاریخی شد و یکی از دوستان را از جمله معرفهایش ذکر کرد. با آن دوست تماس گرفتم و پرسیدم «آیا وی را می شناسید و مورد تأیید است؟ یا از جنس مستند قائم مقام است؟!» وی پاسخ داد:« نامبرده و مسئولش دکتر [حسن‌علی] شاکر [اردکانی] و بقیه شان جوانان خوب و مطمئنی هستند و از جنس متضاد آنها.» البته نوشت: «به آنها راهنمایی لازم را کرده، با زحمت و فشار مالی زیادی دارند کار می کنند. اما نمی دانم بعد از رونمایی اجازه انتشار پیدا کنند.» با توجه به تجارب آن دوست در مستند قائم مقام و مستند توقیف شده حسینعلی، تأیید وی از مراجعه کنندگان را پذیرفتم و به مصاحبه با این دو نفر تن دادم.

مصاحبه‌‌گران مصاحبه را برای مؤسسه ای با عنوان «تاریخ زمانه: بازخوانی تاریخ معاصر ایران» انجام می دادند. ظاهرا این نخستین پروژه ای بود که دست می گرفتند. طبیعی بود که سابقه ای نداشته باشند. با من هفت مصاحبه مفصل (هر کدام حدود دو ساعت) از طریق اسکایپ از تاریخ ۳۱ اردیبهشت تا ۷ مرداد ۱۳۹۹ صورت گرفت. مطابق وعده، متن پیاده شده، فایل صوتی و اخیرا ویدئوی مصاحبه ها در اختیار من قرار گرفت. پرسشها نه طرفدارانه و نه معاندانه بود، می‌کوشیدند که مورخانه بپرسند. پاسخهای من هم به شیوه کتابها و مقالاتم تحلیل انتقادی بود، نقد منصفانه نظام و آقایان خمینی و منتظری.

در این‌گونه مباحث کوشیده ام از موضع یک شاگرد علاقه‌مند فاصله گرفته، حتی الامکان از موضع مورخی بی‌طرف به قضایا بنگرم. صریح و شفاف تحریفهای رسمی نظام در تاریخ‌نگاری نیم قرن اخیر را نقد کردم، اما از موضع دفاع صرف و متکلمانه منسوبان و علاقه مندان استاد هم فاصله داشتم. موضعی فیلسوفانه (به دنبال کشف حقیقت، نه در مقام اثبات صحت عملکرد استاد به هر قیمت) داشتم. این شیوه کارهای منتشرشده من است که البته نه خوشایند رویکرد رسمی است، نه مورد رضایت بسیاری از منسوبان و علاقه مندان مرحوم استاد.

بحث دوم. اشکالات «مستند حسین‌علی ۲»

وقتی که پخش «مستند حسین‌علی ۲» آغاز شد، خوش‌بینانه نواقص و اشکالات کار را حمل بر کم تجربگی تولیدکنندگان کردم. در دو قسمتی که از این مستند در شبکه های اجتماعی ام بازنشر کردم کوشیدم اشکالات را به شیوه ایجابی تذکر دهم و آن‌را نگاه مورخانه و آزاد به فقیه عالیقدر تلقی می کردم. از قسمت سوم به بعد احساس کردم قضیه چیز دیگری است و به تدریج نتیجه تقویت شد که مستند در مقام روایت همان «سناریوی نظام» از زبان علاقه مندان مرحوم منتظری و جمعی از اصلاح طلبان منتقد ایشان است. انتقادات منتشرشده برخی از مصاحبه شوندگان از اعضای دفتر و علاقه مندان استاد منتظری را دیدم. با برخی از آنها هم تماس گرفتم. با دو نفری که با من مصاحبه کرده بودند کوشیدم تماس بگیرم. مصاحبه گر اصلی بعد از تماس اولیه، به پرسشهایم پاسخ نداد و ارتباط عملا قطع شد. اکنون ماحصل نظرم را به شرح زیر به اطلاع عموم می رسانم.

یک. مصاحبه ها برای انتشار متن کامل آنها – البته بعد از ویرایش از سوی مصاحبه شونده‌ها – صورت گرفت. اما آنچه منتشر شد مستندی است جهت‌دار که با توافق اولیه سازگار نیست. اگر مستند به روالی منصفانه و امانت‌دارانه تدوین شده بود قابل اغماض بود، که به‌تدریج ماهیت اصلی خود را برملا کرد.

دو. مستند با نام «مستند حسین‌علی ۲» منتشر شده است، و حاکی از توافق حداقل اولیه سازندگان مستند توقیف شده حسین‌علی با سازندگان «مستند حسین‌علی ۲» است، که جای پرسش دارد.

سه. مستند قائم مقام مستند حکومتی شناسنامه دار بود، اما «مستند حسینعلی ۲» تا کنون مستندی «بی شناسنامه» است، مشخصات کارگردان، تهیه کننده و مؤسسه پشتیبان هنوز معرفی نشده است. بعد از تردید در ماهیت مستند به این اطلاعات به‌تدریج دسترسی حاصل شد: دو فردی که با من و ظاهرا بقیه مصاحبه کرده اند کارمندان مؤسسه «تاریخ زمانه: بازخوانی تاریخ معاصر ایران» بوده اند، یکی کارمند دائم و دیگری ظاهرا کارمند موقت (مسئول روابط عمومی مؤسسه زمانه یا مسئول هماهنگی مصاحبه‌های تاریخ شفاهی). مدیرعامل این مؤسسه سعید عبداللهی است، معاون وی سیدکمال هاشمی بالاجاده. این دو نفر به همراهی چند نفر دیگر مؤسسه‌هایی با عناوین زیر به ثبت رسانده اند: شرکت مؤسسه زمانه آفرینشهای نوین عصر، مؤسسه غیرتجاری فرهنگی هنری آفرینش های نوین زمانه، و مؤسسه داده پردازان امین. دیگر سمتهای سعید عبداللهی عبارتند از: مدیر سابق مرکز تحقیقات و جنگ نرم نهاد رهبری در دانشگاه‌های کشور (حوالی سالهای ۱۳۹۴-۱۳۹۳) و مدیر مرکز مانیتورینگ شبکه های ماهواره ای فارسی زبان (حوالی سالهای ۱۳۹۶-۱۳۹۵). نامبرده در انتخابات ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، در تاریخ ۴ خرداد ۱۴۰۰ به عنوان «مدیرعامل مؤسسه چند رسانه‌ای زمانه» درباره تحلیل سناریوی رسانه‌های بیگانه در انتخابات ۱۴۰۰ در مدرسه معصومیه قم سخنرانی کرده است.

این از سخنان نامبرده در سال ۱۳۹۵ است: «اگر ما بخواهیم با هجمه فرهنگی و نبرد رسانه ای دشمن مقابله کنیم به جای اینکه در زمین خودی به سبک دشمن بازی کنیم باید در زمین دشمن به سبک اسلامی و به سبک زندگی اسلامی بازی کنیم و محصولات فرهنگی اعم از فیلم و سریال تولید کنیم و تنها در این صورت است که می توانیم ضمن دعوت به اسلام، سبک زندگی خود را در مقابل دشمن حفظ کنیم.» اطلاعات مذکور با جستجو در ایتنرنت به دست آمده است. می توان گفت به لحاظ حقوقی سعید عبداللهی مسئول مستند است، و کارگردان و تهیه کننده آن یا خود وی هستند، یا کارگردان و تهیه کننده زیر نظر وی فعالیت می کنند. اکثر مصاحبه شوندگان اگر در زمان مصاحبه از خط و ربط مصاحبه کنندگان و مشی مؤسسه آنها اطلاع داشتند قطعا حاضر به مصاحبه نمی شدند. دو مصاحبه کننده هم خط و ربط مدیر عامل و مؤسسه متبوع خود را بروز ندادند.

چهار. «مستند حسین‌علی ۲» با تأیید ضمنی مقامات امنیتی در حال پخش است. به گزارش یکی از مصاحبه شوندگان بعد از پخش قسمت اول وی و یکی از مصاحبه گران به وزارت اطلاعات احضار شدند. تنها مشکل وزارت اطلاعات این بوده که مستند حسین‌علی ۲ ارتباطی با دفتر فقیه عالیقدر نداشته باشد! واضح است که مقامات امنیتی با سازندگان مستند – که مطمئنا آنها را می شناخته اند – مشکلی نداشته اند، و الا مانع پخش آن می شدند.

پنج. آنچه تا کنون با عنوان «مستند حسین‌علی ۲» پخش شده «سناریوی نظام» است، که از زبان منسوبان، شاگردان و علاقه مندان استاد منتظری و جمعی از اصلاح طلبان منتقد ایشان تقطیع، تنظیم و پخش شده است. مطمئنا اگر گروه اول از مصاحبه شوندگان می دانستند که مصاحبه های آنها قرار است در چنین سناریویی به کار گرفته شود هرگز مصاحبه نمی کردند. بنابراین مستند انجام شده مبتنی بر «غدر و فریب» است. مستندسازان نهایت کوشش خود را به کار برده اند تا از مرحوم منتظری چهره ای ساده لوح نمایش دهند. در مستند کلمه‌ای در نقد بنیانگذار جمهوری اسلامی یا رهبر فعلی آن به چشم نمی خورد، اما هر نقدی ولو ضعیف از هر کس علیه آقای منتظری یا دفترش پخش شده است. من شخصا در هر نقدم به مرحوم منتظری قبل از آن نقد جدی تری به آقای خمینی و نظام مطرح کرده ام. در آنچه پخش شده از نقدهای من به نظام و رهبران آن هیچ خبری نیست!

شش. مستندسازان کوشیده اند تا مصاحبه شوندگان را مقابل هم قرار دهند. در قسمتهای دوم و نهم برخی مصاحبه شوندهای محترم نظرات مرا با ذکر اسم نقد می کنند، که از ایشان تشکر می کنم. اما مگر مصاحبه ها قبل از پخش در اختیار دیگر افراد قرار می گرفته است؟!

هفت. تفاوت این دو مستند پخش شده (قائم مقام و حسینعلی ۲) در این‌ موارد است: اولا مستند اول حکومتی شناسنامه دار است، مستند دوم «حکومتی بی ‌شناسنامه» است. ثانیا مصاحبه شوندگان مستند اول اکثرا حکومتی‌ها و چند نفر از منسوبین آقای منتظری هستند. مصاحبه شوندگان مستند دوم اکثرا منسوبین و علاقه مندان آقای منتظری و چند نفر از اصلاح طبان منتقد ایشان هستند. ثالثا سناریوی هر دو مستند «سناریوی نظام» از مرحوم منتظری است. رابعا هر دو مستند سرگذشت مرحوم منتظری را منقطع و بریده از زمینه و زمانه روایت کرده اند و بدون نقد نظام و رهبران آن صرفا به نقد ایشان پرداخته اند. خامسا هر دو مستند بر مبنای «غدر، فریب و تحریف تاریخ» تدوین شده اند. در نهایت این مستند را باید «مستند قائم مقام ۲» دانست.

هشت. علیرغم اشکالات فوق، مستند حسین‌علی ۲ عاری از نکات مثبت نیست، اما متأسفانه نکات منفی متعدد آن خصوصا جهت کلی آن بر امتیازاتش سایه می اندازد. من به نوبه خود اعلام می کنم که مصاحبه با چنین افرادی اشتباه بوده است و من فریب خورده ام. نباید به تایید دوستان اتکا می کردم. هرچند آن زمان به دست آوردن این اطلاعات برایم میسر نبود. ویدئوها و فایلهای صوتی مصاحبه‌های هفت‌گانه بعد از اتمام پخش مستند مذکور به‌تدریج در قطعات کوتاه تر و به شکل موضوعی در شبکه های اجتماعی اینجانب با رعایت حقوق معنوی مصاحبه گران منتشر خواهد شد، انشاءالله.

بحث سوم. استدراک

در پایان لازم است سه مورد زیر که در تقطیعهای پخش شده از مصاحبه اینجانب در مستند مذکور اشتباهاتی صورت گرفته است را تصحیح کنم:

۱. خانه های استاد منتظری در قم چه بعد از انقلاب چه قبل از انقلاب (عشقعلی) سرداب داشته است.

۲. ایشان در سال ۱۳۶۵ در اعتراض به بازداشت سیدمهدی هاشمی، صرفا ملاقاتهای عمومی خود را به دلیل فشار فراوان خانواده های بازداشت‌شدگان تعطیل کردند، اما درسشان را تعطیل نکردند. من در آن زمان در درس ایشان حضور نداشتم لذا راوی دست اول محسوب نمی شوم.

۳. استاد منتظری به‌مناسبت درگذشت صادق خلخالی (۵ آذر ۱۳۸۲) پیام تسلیت صادر نکرده است، تنها برای تسلیت به منزل وی رفته و حدود نیم ساعت با مهدی پسر بزرگ خلخالی که هم‌بند ایشان در زندان بوده است گفتگو کرده است. استاد منتظری در تاریخ ۲۴ دی ۱۳۷۲ برای صادق خلخالی گواهی یک صفحه ای اجتهاد و وکالت در تصدی امور حسبیه صادر کرده است. (ایام انزوا، جلد دوم خاطرات آیت الله صادق خلخالی، تهران: سایه، ۱۳۸۰، ص۵۳-۵۱) من این گواهی را با پیام تسلیت اشتباه کرده بودم.

درباره دو مورد از اعدامهای خلخالی تحقیق کرده ام: یکی اعدامهای وی در تهران در ماههای نخست پس از انقلاب (مقاله تیشه به ریشه دادگستری: تحلیل انتقادی منظر قضائی بنیانگذار، مطالعه موردی عملکرد بهمن ۱۳۵۷ تا آذر ۱۳۵۸، ۱۴ تیر ۱۳۹۷) دیگری اعدامهای تیرماه ۱۳۵۹ وی در شیراز (کتاب الکترونیکی به‌‌نام اسلام هرچه می‌خواهند می‌کنند، بازخوانی انتقادات شیخ بهاء‌الدین محلاتی از انحرافات اساسی جمهوری اسلامی، مجموعه‌ مواجهه‌ جمهوری اسلامی با علمای منتقد، دفتر چهارم، دی ۱۳۹۶) اما در مورد دیگر اعدامهای خلخالی من تحقیق مستقلی نکرده ام، لذا از اینکه مرحوم استاد در مورد اعدامهای خلخالی تذکر داده اند یا نه اطلاعی ندارم. نارضایتی اجمالی ایشان از اعدامهای خلخالی از عبارت زیر قابل استفاده است: «تنها در اوایل انقلاب مرحوم امام به آقای خلخالی یک حکم قضاوت داده بودند ولی تنها آقای خلخالی که نمی توانست به همه پرونده ها رسیدگی کند، و نحوه کار ایشان هم بی اشکال نبود.» (خاطرات آیت الله العظمی منتظری، ج ۱، ص ۵۱۹) نارضایتی ایشان از اعدام تیمسار ناصر مقدم توسط خلخالی هم در همین کتاب قابل فهم است. (پیشین، ص ۴۱۸)

ضمنا در مورد مسئولیتهای قضایی مرحوم استاد من در منبع زیر به تفصیل تحقیق کرده ام: دوران معاضدت و معاونت: مناسبات خمینی و منتظری (تا شهریور ۱۳۶۵). مجموعه استیضاح خبرگان و رهبران جمهوری اسلامی (۱۳۷۰-۱۳۶۱)، دفتر دوم. إسن آلمان: نشر اندیشه‌های نو، ۱۴۰۰، مبحث چهارم. مشارکت در اداره کشور، مطلب اول. مدیریت عالی قضایی کشور، ص ۲۸۵-۲۶۹.

بیشک اگر قطعات فوق، خصوصا موارد دوم و سوم را قبل از پخش دیده بودم اصلاح می کردم. در هر حال بابت اشتباهات پیش آمده عذرخواهی می کنم.

۲ مهر ۱۴۰۱

مستند حسین‌علی ۲

دریافت فایل صوتی 

*****

  مستند ‌حسین‌علی

دو سال قبل مستندی در شش قسمت درباره شخصیت استاد منتظری ساخته شد که قبل از پخش توقیف شد. به این توقیف در این یادداشت اعتراض کردم: مستند حسین‌علی و روشهای استالینی نظام (۱۱ بهمن ۱۳۹۹) اخیرا مستند دیگری با همان نام توسط گروه دیگری از علاقه‌مندان استاد ساخته شده که دربردارنده مصاحبه با بستگان، شاگردان و علاقه مندان فقیه عالیقدر است. پخش این مستند در شبکه یوتیوب در دوشنبه سوم محرم ۱۴۴۴ برابر با ۱۰ مرداد ۱۴۰۱ سیزدهمین سالگرد درگذشت آن فقیه آزاده و پاکباز آغاز شد. قرار است هر دوشنبه قسمت‌های دیگر آن منتشر شود. در این مستند با اینجانب به عنوان یکی از شاگردان آن مرحوم گفت‌وگو شده است. من جز طرف گفت‌و‌گو نقشی در این مستند نداشته ام. مجموعه کامل مستند به‌تدریج در این صفحه بازنشر می‌شود. شما را به تماشای این مستند دعوت می کنم. فصل اول: آغاز رنجها [ویدئو حذف شد]

۱۵ مرداد ۱۴۰۱

***

فصل دوم: فقیه عالیقدر

موضوع محوری قسمت دوم گنجاندن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی است. در پیش‌نویس قانون اساسی اصل ولایت فقیه وجود نداشت. این اصل توسط مجلس بررسی نهایی قانون اساسی به آن افزوده شد. اصل ولایت سیاسی فقیه حداقل از حوالی سال ۱۳۴۸ توسط مراجع شیعه از قبیل آقایان گلپایگانی، شریعتمداری و خمینی تدریس شد، آقای خمینی در اوایل دهه پنجاه دیدگاهش را درباره ولایت فقیه منتشر کرده بود. دیگاه آقای منتظری درباره پیش‌نویس قانون اساسی در جزوه دو پیام (تیر ۱۳۵۸) می‌توان مشاهده کرد، مهمترین اشکال: فقدان ولایت فقیه.

آقای خمینی با اینکه مهمترین مدافع ولایت سیاسی بود از دوران نوفل لوشاتو تا قبل از تصویب اصل ولایت فقیه در مجلس خبرگان تقیه یا توریه کرده بود و فکر نمی کرد مردم آمادگی پذیرش ولایت فقیه به قانون اساسی را داشته باشند. در آن زمان آقای منتظری ارشد شاگردان آقای خمینی بود و در اصول فلسفه سیاسی با استادش موافقت کامل داشت. آقای منتظری به کمک دکتر بهشتی و حسن آیت طراحان ورود اصل ولایت فقیه به قانون اساسی شدند و این یعنی تحقق خواسته اصلی آقای خمینی.

نظریه آقای منتظری در سال ۱۳۵۸ «ولایت انتصابی عامه متمرکز فقیه» بود. ایشان در سال ۱۳۶۴ از انتصاب به انتخاب گرائید، حوالی سال ۱۳۷۶ به تدریج: ۱) از تمرکز قوا به تفکیک قوا، ۲) از ولایت فقیه به نظارت فقیه، ۳) از ولایت فقیه به عنوان تنها مدل الزامی حکومت اسلامی به حکومت اسلامی در صورت رضایت مردم متمایل شد.

ضمنا در انتخابات مجلس خبرگان در تهران آراء سه نفر اول به ترتیب: طالقانی دو میلیون و ۴ هزار رأی، بنی صدر یک میلیون و۷۵۲ هزار رای و منتظری یک میلیون و ۶۶۳ هزار رأی بوده است. ریاست مجلس خبرگان قانون اساسی مهمترین سمت بعد از رهبری نظام بود. نامزدهای حزب جمهوری اسلامی که در شورای انقلاب دست بالا را داشت برای ریاست، نایب رئیسی و دبیری مجلس خبرگان به ترتیب آقایان منتظری، دکتر بهشتی و حسن آیت بودند. نامزد جریان نهضت آزادی برای سمتهای مذکور به ترتیب آقایان طالقانی، دکتر بهشتی و بنی صدر بودند. جریان اول در رای گیری پیروز شد.

از نکات مثبت قسمت دوم مستند حسین‌علی نگاه مورخانه و آزاد به فقیه عالیقدر است. در این قسمت مستند تلاش برخی علاقه مندان آقای منتظری به تصویر کشیده شده که می خواهند به هر قیمتی نقش ایشان را در گنجانیدن ولایت فقیه در قانون اساسی به حداقل ممکن کاهش دهند، و از سوی دیگر اندکی از شاگردان آن فقیه آزاده که حقیقت را بالاتر از استاد خود یافته نقش ایشان را در این امر آن چنان که بوده ترسیم می کنند. [ویدئو حذف شد]

۱۸ مرداد ۱۴۰۱

***