مجله‌ی «النصوص المعاصرة» در بیروت در سال ۱۳۸۹ در دو شماره‌ی ۱۹ و ۲۰ خود پرونده ویژه مجله را به نظریه‌ی علمای ابرار کدیور و نقدهای آن اختصاص داده است، با عنوان «الإمامة، قراءات جديدة ومنافحات عتيدة» (امامت، قرائتهای جدید و دفاعیات سرسختانه). این ویژه‌نامه‌‌ها معادل عربی گاهنامه‌ی آئینه نقد باعنوان «بازخوانی مفهوم امامت و تشیع، نقدها و واکنش‌ها» دفتر تبلیغات حوزه‌ی علمیه‌ی قم در شهریور ۱۳۸۵ است که با هدف مشابهی منتشر شده است. هرچند وجهه‌ی همت مجله‌ی عربی نقد این دیدگاه بوده، اما به‌هرحال به بهانه‌ی نقد، دو مقاله‌ی کدیور را همراه با یازده نقد آن به عربی ترجمه و منتشر کرده است. مقاله‌ی نخست ترجمه‌ی سخنرانی «بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی» با عنوانی دیگر است. مقاله‌ی دوم با عنوان «التشيع في قراءة جديدة: مطالعات في نظريات الإمامة بين الغلوّ والتقصير» مونتاژی است از پنج سخنرانی و مقاله‌ی قرائت فراموش‌شده که توسط تحریریه‌ی مجله تنظیم شده و بدون اطلاع و اجازه‌ی نویسنده به نام او منتشر شده است!
«نصوص معاصرة» فصل‌نامه‌ای است که در حوزه‌ی فکر دینی معاصر توسط «مركز البحوث المعاصرة» در بيروت منتشر می‌شود. این مجله در شماره ۱۰ خود در بهار ۱۳۸۶ ترجمه‌ی متن سخنرانی «بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی» کدیور را با تغییر عنوان با مشخصات زیر منتشر کرده است، البته با پیشگفتاری در تبلیغ نقد آن:
– محسن کدیور، الإمامة والصيروة التاريخية، كيف تغيّر مفهوم الإمامة عند الشيعة بمرور الزمن؟ ترجمة: منال باقر، نصوص معاصرة، بيروت، العـدد العاشر، السنة الثالثة، ربيع ۲۰۰۷م، ۱۴۲۸هـ، ص۲۱۸-۲۰۳.
برای اینکه مبادا خوانندگان منحرف شوند، یکی از نقدهای سخنرانی را نیز بلافاصله بعد از آن درج کرده است:
۱- محمّد محمّدرضائي، هفوات الناقدين، قراءة نقدية لآراء كديور حول الإمامة والتاريخ؛ ترجمة منال باقر، ص۲۴۳-۲۱۹. عنوان مقاله فارسی: تحلیلی در بارۀ ”بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی”.
– محسن کدیور، التشيع في قراءة جديدة: مطالعات في نظريات الإمامة بين الغلوّ والتقصير، ترجمة السیدحسن‌علي مطر الهاشمي، ص۷۱-۱۱. [کدیور به شرحی که خواهد آمد چنین مقاله را ننوشته است!]
۲- علي رباني الگلبايكاني، الإمامة في الفكر الشيعي، نقد النظريات المغلوطة لمحسن كديور، ترجمة: السيد حسن مطر، ص۸۵-۷۲. عنوان مقاله فارسی: «شاخص های امامت در تفکر شیعی».
۳- ذبيح الله إسماعيلي، الإمامة، العدالة، العقلانية، نقد أقوال الشيخ محسن كديور حول الإمامة، ترجمة: السيدحسن الهاشمي، ص۹۹-۸۶. عنوان مقاله فارسی: «امامت، عدالت، عقلانیت (نقدی بر گفتار محسن کدیور درباره امامت)».
۴- محمد صدرزاده، موقع الإمامة في الإسلام، نقد كلام الشيخ محسن كديور، ترجمة: السيد حسن مطر، ص۱۱۱-۱۰۰. عنوان مقاله فارسی: «جایگاه امامت در اسلام».
۵- علي‌أكبر عالميان، مغالطات كديور في فهم الإمامة والولاية، ترجمة: السيدحسن الهاشمي، ص۱۱۶-۱۱۲. عنوان مقاله فارسی: «نقد سخنان محسن کدیور».
۶- سعيد أحمديان، تردّي البحث العلمي، جولة في سقطات كديور وهفواته، ترجمة: السيد حسن مطر، ص۱۲۳-۱۱۹.
۷- محمدجواد رضائي، القراءة الزائفة لتاريخ التشيع، نقد مقالة «القراءة المنسية» لكديور، ترجمة: فرقد الجزائري، ص۳۹-۱۱. عنوان مقاله فارسی: «کژخوانی تاریخ تشیع».
۸- محمدصفر جبرائيلي، الإمامة في السيرورة التاريخية، تطوّرات نظرية الإمامة، ترجمة: السيد حسن مطر، ص۵۷-۴۰. عنوان مقاله فارسی: «اندیشه امامت در گذر تاریخ».
۹- مهدي نصيري، الإمامة في الكتاب والسنّة، نقد نظرية كديور، ترجمة: حسن الهاشمي، ص۷۷-۵۸. عنوان مقاله فارسی: «تبیین امامت در پرتو قرآن و عترت».
۱۰- بهزاد حميدية، مكوّنات الإمامة، مطالعة نقدية في أطروحة كديور، ترجمة: السيد حسن مطر الهاشمي، ص۱۰۷-۷۸. عنوان مقاله فارسی: «دعوى تحریف مفهوم امامت».
۱۱- بهزاد حميدية، ميثولوجيا نقد الحديث في تيار التنوير، ترجمة: السيد حسن مطر، ص۱۱۹-۱۱۱. عنوان مقاله فارسی: «متدلوژی نقد حدیث در جریان روشنفکری دینی».
نُه نقد از نقدهای یازده‌گانه این سه شماره برگرفته از منبع فارسی زیر است: گاهنامه آئینه نقد، شماره ۵: بازخوانی مفهوم امامت و تشیع، نقدها و واکنش‌ها، شهریور ۱۳۸۵، ۲۳۵ صفحه، (متن ۷ سخنرانی کدیور ، ۱۰ نقد آن و مطالب مرتبط)، تهیه و تنظیم رمضان‌علی شوپایی جویباری، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ستاد پاسخگویی به مسائل مستحدثه دینی، فصل دوم: نقدها و واکنش‌ها ص ۱۵۴-۶۵.
کلیه نقدهای نصوص معاصرة به استثنای نقدهای شماره ۶ و ۷ برگرفته از منبع فوق است. البته مقاله‌ی زیر در منبع فارسی هست، اما ترجمه نشده است: تاملی در محتوای سخنرانی دکتر کدیور درباره بازخوانی مفهوم امامت، (روزنامه همشهری، ۱۸ فروردین ۱۳۸۵)، ص۷۰-۶۸. چه بسا به‌دلیل نداشتن اسم نویسنده بوده باشد. در عوض دو مقاله در ترجمه‌ی عربی آمده که در ویژه نامه‌ی فارسی به‌چشم نمی خورد: نقد ششم: محمد جواد رضائی، کژخوانی تاریخ تشیع، مجله مدرسه، شماره ۴؛ مهر ۱۳۸۵، ص۵۷-۴۹. مشخص نیست متن فارسی نقد هفتم کجا منتشر شده است: سعيد أحمديان، تردّي البحث العلمي، جولة في سقطات كديور وهفواته. ترجمه عنوان: تنزل بحث علمی: گردشی در سقوط و خطاهای کدیور. از این مقاله و نویسنده ای به این نام در زبان فارسی عین و اثری یافت نشد!
در گاهنامه دفتر تبلیغات پنج مطلب کدیور به طور کامل و با مشخصات زمانی مکانی درج شده بود به شرح زیر: «چرا تشیع؟ کدام تشیع»، سخنرانی شب قدر حسینیه‌ی ارشاد، ۴ آبان ۱۳۸۴، ص۱۷-۱۳؛ «بازخوانی تشیع»، درس‌های دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران، آذر ۱۳۸۴: جلسه‌ی اول: [شاخص‌های بازخوانی تشیع]، جلسه‌ی دوم: [ادامه‌ی نبوت منهای وحی]، [جلسه‌ی سوم: تغییر شاکله‌ی اصلی تشیع در قرن سوم درج نشده بود!] ص۲۸-۱۸؛ «تشیع حسینی»، تبریز، سخنرانی ایام محرم، ۱۷ اسفند ۱۳۸۴، [بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی، سخنرانی شب عاشورا، حسینیه ارشاد، ۲۱ بهمن ۱۳۸۴]، ص۳۶-۲۹؛ «قرائت فراموش شده؛ بازخواني نظريه علماي ابرار تلقي اوليه اسلام شيعي از اصل امامت»، (فصل‌نامه مدرسه، سال اول، شماره سوم، ارديبهشت۱۳۸۵، ص ۱۰۲-۹۲)، ص۵۸-۳۷؛ «جایگاه صالحی نجف‌آبادی در نقد غلو» گزارش سخنرانی در مراسم چهلم درگذشت صالحی نجف‌آبادی در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، ۲۲ خرداد ۱۳۸۵، ص۵۹.
نصوص معاصرة از مطالب فوق فقط سخنرانی بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی را کامل درج کرده (شماره ۱۰ ص ۲۴۳-۲۱۹) البته با عنوانی دیگر «الإمامة والصيروة التاريخية، كيف تغيّر مفهوم الإمامة عند الشيعة بمرور الزمن؟»! اما چهار مطلب دیگر را در هم ادغام کرده و مقاله ای جدید با عنوان «التشيع في قراءة جديدة: مطالعات في نظريات الإمامة بين الغلوّ والتقصير» (شماره ۱۹ص ۷۱-۱۱) تولید کرده و به نام کدیور منتشر کرده است. این مقاله ترجمه‌ی مستقل هیچ‌یک از مقالات وی نیست. بلکه مونتاژ! چند مطلب وی توسط تحریریه‌ی مجله است. در پاورقی صفحه‌ی ۶۹ نوشته شده: کدیور در سخنرانی‌های «چرا تشیع؟ کدام تشیع؟» در حسینیه‌ی ارشاد، «بازخوانی تشیع» در دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران، «بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی» در حسینیه‌ی ارشاد، «تشیع حسینی» در تبریز، و مقاله‌ی «قرائت فراموش شده» مطالبی را به اجمال و تفصیل ابراز داشته که در این مقاله‌ی عربی در هم ادغام شده است.
به جای ادغام می بایست مقاله‌ی متاخر یعنی «قرائت فراموش‌شده» که جامع نظر نویسنده بود عینا ترجمه می‌شد. مترجم، مدیر التحریر و رئیس التحریر اخلاقا، شرعا و قانونا موظف بودند مقاله‌ی مونتاژ شده را قبل از انتشار به رؤیت نویسنده برسانند و از وی کسب اجازه کنند. این استجازه یا حتی اطلاع صورت نگرفته است. مقاله‌ی مونتاژ شده‌ی عربی در مجله نصوص معاصرة در چنین بحث حساسی به‌عنوان مطلبی به‌قلم کدیور قابل استناد نمی‌باشد. مقاله‌ی مونتاژی با سلیقه و چینش تحریریه‌ی مجله‌ی نصوص معاصره از شش مأخذ فوق تنظیم شده است. حتی به خود زحمت نداده اند که بنویسند از هر یک از پنج مطلب مذکور چه بخشهایی را در کجای متن منتشرشده انتخاب کرده اند. ذیل متن عربی هم از سخنرانی ویرایش نشده «جایگاه صالحی نجف‌آبادی در نقد غلو» از گزارش مورخ ۲۲ خرداد ۱۳۸۵ خبرگزاریها از مراسم چهلم مرحوم صالحی در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران گزینش شده بدون اینکه به ماخذ آن ولو به صورت کلی اشاره شود.
چند ماه پیش از ترجمه‌ی این مقالات مطلع شدم. بعد از انتشار کتاب «القرائة المنسیة» با ترجمه‌ی سعد رستم – که آن نیز بدون اجازه و اطلاع نویسنده در بیروت منتشر شده – و با تاخیر به آن دست‌رسی پیدا کردم، متوجه شدم که مجله‌ی نصوص معاصرة مطلب مونتاژ شده را با عنوان «التشيع في قراءة جديدة: مطالعات في نظريات الإمامة بين الغلوّ والتقصير» به‌نام من منتشر کرده است. اینکه لبنان یا ایران قانون حق تکثیر (copyright) را نپذیرفته‌اند، باعث نمی‌شود بدیهی‌ترین حقوق معنوی نویسنده‌ای که با وی همفکر نیستند را زیرپابگذارند.
برای آشنایی با میزان وفاداری ترجمه عربی با متن فارسی صرفا در حد عناوین مقالات سه نمونه ارائه می شود. به ترتیب شماره نقد، عنوان فارسی، عنوان ترجمه شده در مجله نصوص معاصرة، و اسم مترجم. نقد اول، تحلیلی در بارۀ ”بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی؛ هفوات الناقدين، قراءة نقدية لآراء كديور حول الإمامة والتاريخ؛ منال باقر. نقد دوم، شاخص های امامت در تفکر شیعی؛ الإمامة في الفكر الشيعي: نقد النظريات المغلوطة لمحسن كديور؛ السيد حسن مطر. نقد پنجم، نقد سخنان محسن کدیور؛، مغالطات كديور في فهم الإمامة والولاية؛ السيد حسن الهاشمي. عناوین فارسی که توسط ناقدین انتخاب شده خنثی است، اما عناوین در ترجمه حاکی از خشونت گفتاری مترجمان و گردانندگان مجله است.
کدیور از انتشار نقد آراء خود به شدت استقبال می کند. اما نقد آدابی دارد که حداقل آن که نقل وفادارانه و امانت‌دارانه رای نویسنده است رعایت نشده است.
ویرایش اول ۱۲ بهمن ۱۳۹۴، ویرایش دوم ۸ شهریور ۱۳۹۸
ویرایش سوم ۲۲ بهمن ۱۴۰۰
